Rabu, 08 Oktober 2014

LAYANG MUSLIMIN MUSLIMAT



KITAB LAYANG MUSLIMIN MUSLIMAN JILID-1
PAGUNEMAN PAPAHAMAN
ELMU AGAMA & PA-TAUHIDAN
Jejer bubukaning carita, nyaritakeun di hiji nagara jujuluk Ragataya ari jenengan rajana nyaeta Prabu Jasaddiyah, Prameswarina jenengan Ratna Atiyah. Parantos kagungan putra dua pemeget, jenenganana, anu cikal Raden Muslimin, raina Raden Muslimat. Duanana parantos pada-pada dewasa, estuning dipikadedeuh ku ibu rama, diatik elmu pangaweruh pikeun kaperluan hirup di dunya, oge diimbangan ku “Elmu Agama” pikeun jalan pulang engke ka akherat. Raka sareng rai istuning pada hormat, ngesto suhud kana piwejang Rama sareng Ibu.
Kacaturkeun sakur piwuruk Rama parantos kapaham, kaharti ku pikir, sumurup kana kalbuna, sasat Rd. Muslimin sareng Rd. Muslimat teh parantos ngaraos sawawa, pasagi pangarti, pangpangna bag-bagan Elmu Agama. Nya Rd. Muslimin sareng Rd. Muslimat teh pamitan ka Ibu Ramana, seja ngalih tempat ka “ Lembur Singkur ”, supados langkung khusyu enggoning ngalenyeupan Elmu Agama. Ku Ibu sareng Ramana diwidian, bari dijajap ku du’a restu.
Saparantos raka sareng rai araya di lembur singkur, beberes bebenah suapaya tumaninah tur ngarasa betah. Dina hiji waktos, nalika Raden Muslimin nuju anteng ngalenyeupan Elmu anu aya dina kitab, norojol raina Raden Muslimat, gek calik payuneun bari sila meneko, bari pok nyanggem :
    Rd. Muslimat : Manawi salira engkang nuju rineh, mugi ridho galih, kersa ngajelaskeun perkawis elmu agama anu ku rai teu acan kapaham pisan.
    Rd. Muslimin : Insya Allah rai, anu sakinten engkang terang mah, atuh anu ku engkang can kapaham, urang sasarengan pilari. Cing perkawis naon anu masih keneh teu acan ngartos teh ?.
    Rd. Muslimat : Anu bade ditaroskeun teh, anu kahiji perkawis “ kecap Agama “, naha tina bahasa naon?, naha bahasa Arab, Sunda, Jawa, anu kaduana “ gunana Agama “, pikeun manusa?.
    Rd. Muslimin : Rai !, ari kecap Agama mah lain tina bahasa Arab, tapi tina bahasa Sangsekerta. Ari hartina, geura urang recah : A, hartina “ henteu “. Gama, hartina “ Kacau “. Jadi lamun dihijikeun mah A- Gama teh hartina “ henteu kacau “. Gunana pikeun manusa, atuh jelas mangrupa “ ageman, padoman, tuntunan “ sangkan hirupna ulah kasasar, sangkan tujuanana tepi kanu dituju.
    Rd. Muslimat : Euh…….tadina rai mah nyangka teh tina bahasa Arab, dumeh Agama Islam diturunkeun di tanah Arab. Dupi bahasa Arabna naon agama teh ?.
    Rd. Muslimin : Ari bahasa Arabna mah Agama teh “ Din “. Geuning dina dalilna oge kieu “ INNA DINNA INDALLAHIL ISLAM “, Sundana : “Mungguh Alloh, Agama Islam teh anu pangluhung-luhungna”. Teras sanggeum hadist Rasululloh kieu : “ AWALUDINI MA’RIFATULLOH “, Sundana : “ Awal-awalna Agama teh kudu Ma’rifat heula ka Alloh”.
    Rd. Muslimat : Nuhun kang, ngartos ayeuna mah, boh kecapna boh gunana. Cohagna mah upama manusa sajeroning di umbarakeun di dunya supaya ulah kacau, nya kudu ngaranggeum agama. Tapi…. Rai sok mendakan, kanyataan di masyarakat, aya sawatara tukang ngolah tur mamatahan agama, teu pika teu patanya jeung tukang ngolah agama deui, alatan ragot sawala ngeunaan “ kaidah-kaidah agama “. Tah upami nu kitu kumaha ?.
    Rd. Muslimin : Nya upami dugi ka pasea tur teu patanya mah, nya kacau tea, papalimpang jeung kecap Agama. Anggap bae teu ber-Agama, tapi da dituduh kitu mah moal teuing kersaeun.
    Rd. Muslimat : Ke……ari di turunkeunana agama ti kawit iraha ?, naha ti mimiti Nabi mana ? ……. Cing manawi aya katerangan .. ?.
    Rd. Muslimin : Ti jaman Nabi ka hiji, Nabi Adam oge parantos nurunkeun agama mah, da tadi oge kapan agama mah pikeun sakumna umat manusa. Ngan di luyukeun sareng kaayaan waktu harita. Contona geuning aya katerangan, nalika jaman Nabi-nabi, sateacan Nabi Muhammad termasuk ngeunaan sahadat-na para Rasul, di antawisna :
RASUL NU KA HIJI NABI ADAM A.S
“ASHADU ANLA ILAHA ILALLAH WA ASHADU ANA ADAM HALIFATULLOH”
Dawuhan Gusti Alloh : Maneh Adam dikersakeun ku Kami jadi utusan, tapi maneh ayeuna ulah hayang Ma’rifat ka Kami, kanyahokeun heula wujud maneh pribadi, sabab wujud maneh eta kanyataan ayana Kami.
Kapan ceuk dalilna oge :
“WALLAHU BATHINUL INSAN AL INSANU DOHIRULLAH”
Artina : Jeung Alloh teh batinna manusa ari manusa dohirna Allah (di ibaratkeun wadah jeung eusina). Jeung maneh Adam kudu solat 2 (dua) roka’at, waktu subuh pikeun tumarima, hiji boga nyawa kaduana boga wujud.
RASUL NU KA DUA NABI ENUH A.S
“ASHADU ANLA ILAHA ILALLAH WA ASHADU ANA ENUH HABIBULLOH”
Dawuhan Gusti Alloh : Maneh Enuh dikersakeun ku Kami jadi utusan, tapi maneh ayeuna ulah hayang Ma’rifat ka Kami, kanyahokeun bae heula denge maneh pribadi, sabab denge maneh eta Pangdenge Kami.
Kapan ceuk dalilna oge : “SAMI WAL SAMIAN”. (Artina : Ceupil jeung Pangdanguna ). Jeung maneh kudu solat waktu duhur lobana 4 (opat) roka’at, sing tarima boga dua ceupil jeung dua suku.
RASUL NU KA TILU NABI IBRAHIM A.S
“ASHADU ANLA ILAHA ILALLAH WA ASHADU ANA IBARAHIM HALILULLOH”
Dawuhan Gusti Alloh : He Ibrahim Maneh dikersakeun ku Kami jadi utusan, tapi montong hayang Ma’rifat ka Kami, kanyahokeun bae heula paninggal maneh pribadi, sabab paninggal maneh eta Paninggal Kami.
Kapan ceuk dalilna oge : “BASHIR WAL BASHIRAN”. (Artina : Soca jeung Paninggalna ). Jeung prak maneh kudu sujud, solat waktu ashar lobana 4 (opat) roka’at, kudu tarima ngabogaan dua siki mata jeung dua leungeun kenca katuhu.
RASUL NU KA OPAT NABI MUSA A.S
“ASHADU ANLA ILAHA ILALLAH WA ASHADU ANA MUSA KALAMULLOH”. Kitabna nyaeta Taurat.
Dawuhan Gusti Alloh : He Musa Maneh dikersakeun ku Kami jadi utusan aing pribadi, tapi montong hayang nyaho kana Dhat-Sifat Aing, kanyahokeun heula pangucap maneh pribadi, sabab pangucap maneh eta Pangucap Kami.
Kapan ceuk dalilna oge : “KALAM WAL MUTAKALIMAN”. (Artina : Ucap jeung Nu ngucapkeun ). Jeung prak maneh geura solat waktu maghrib lobana 3 (tilu) roka’at, sabab saperkara boga baham, kaduana boga lisan, katiluna boga ati.
Sedengkeun saatos jaman Nabi Musa diteraskeun ku Nabi Dawud A.S. Ari Kitabna nyaeta Jabur.
RASUL NU KA LIMA NABI ISA A.S
“ASHADU ANLA ILAHA ILALLAH WA ASHADU ANA ISA ROHULLOH”. Ari Kitabna nyaeta Injil.
Dawuhan Gusti Alloh : Maneh Isa dikersakeun ku Kami geus jadi utusan Kami, tapi teu kudu hayang nyaho kana Dhat Kami, kanyahokeun bae heula Napas maneh pribadi, sabab Napas eta kanyataanana hirup Kami Kami.
Prak maneh geura solat Isa 4 (opat) roka’at, lantaran di maneh eta ngabogaan 2 (dua) liang irung, katiluna Nafas, nu kaopat geutih, geus bukti sabab lamun geutihna lampus, nafasna oge moal aya.
RASUL NU KA GENEP NABI MUHAMMAD S.A.W
“ASHADU ANLA ILAHA ILALLAH WA ASHADU ANA MUHAMMAD RASULULLOH”. Ari kitabna nyaeta Al-Qur’an.
Dawuhan Gusti Alloh : He Muhammad Maneh teh utusan Kami, ka Kami maneh kudu Ma’rifat, sabab maneh anu pang deuheusna,
Kapan ceuk dalilna oge : “AL INSANU SIRI WA ANA SIRUHU”. (Artina : Sategeusna maneh Muhammad rasa Kami, jeung Kami teh rasa anjeun) kapan pangkatna oge Muhammad – Rasululloh,. Ieu kami mere Buroq pikeun engke ngadeuheus ka hadirat Kami, Jeung turun ka anak incu, terus ka para Wali sadayana, Muslimin para Aulia, nu menang pitulung Gusti, malah nepi ka poe Qiyamah.
Tingali lafadna Nabi-nabi : Adam, Enuh, Ibrahim, Musa, Isa. Sadayana teu ngangge tasjid ( ), iwalti Nabi Muhammad, sami sareng lafad Alloh, netelakeun carita teu aya deui, yen Nabi Muhammad anu dipaparin Konci keur ngadeuheus ka Hyang Agung. Jadi sanajan ayeuna umat Nabi, tangtu bisa, lamun kapanggih “Tasjidna” asal suhud neanganana, dibeulina ku prihatin, tirakat mutih puasa sareng dibarengan ku TEKAD – UCAP – LAMPAH anu suci. Mangga lenyeupan. Saur sepuh : “KERIS MANJING WARANGKA, WARANGKA MANJING CURIGA”.
    Rd. Muslimat : Ke kang….aya bedana antara kitab Tauret, Jabur, Injil, sareng Qur’an atawa sami ?.
    Rd. Muslimin : Tadi oge parantos diterangkeun, yen diturunkeunana wahyu teh gumantung kana kaayaan, kana kaperluan. Atuh tangtu loba bedana mah. anu nonjol bedana mah kieu. Ari kitab anu tilu mah ( Tauret, Jabur, Injil ), ngan nyarioskeun sajarah masing-masing Nabi-na, henteu nerangkeun dugi ka akhirna jaman, atawa akhirna dunya. Sedengkeun Al-Qur’an mah, eusina teh nerangkeun ti awalna dugi ka akhirna, anu mawi disebat WAL AWALU – WAL AKHIRU, ti kawit Nu Maha Suci (Dzat) jumeneng “ Sifat “ nyaeta Nur, atawa Hakekat Muhammad (Johar Awal), teras janten Nur Muhammad, teras ngajantenkeun Alam Semesta, teras ngajantenkeun Adam sareng Hawa, dugi ka janteun Muhammad Nabi Panutup, terus ka umat-umatna, tug dugi ka engke Kiamat.
    Rd. Muslimat : Ke….kang !, Al-Qur’an teh cenah sok disebut Dalil atawa Pangandika Alloh, naha sareng Kanjeng Nabi Muhammad teh kantos pajonghok kieu, teras masihan wahyu ?, atawa kumaha ?.
    Rd. Muslimin : Rai, eta alus patarosan teh hartina rai teh maju emutan. Kapan sanggem Rasululloh oge : “ TAFAKKURU SA’ATIN KHAIRUN MIN IBAADATI SAB’IYNA SANATAN “. (Anu hartosna : mikir /tafakur samenit atawa sakedeung leuwih alus batan ibadah 70 taun). Ngan eta patarosan teh nenggeul teuing sok sanaos diterangkeun oge, moal ujug-ujug jelas katarimana, eta mah kudu malapah gedang heula. Ke urang papay saeutik-saeutik. Keur saheulaanan mah, kumaha lalakon Muhammad nalika di “ Guha Hiro “ kasumpingan Malaikat Jibril masihkeun wahyu anu kahiji.
    Rd. Muslimat : Punten kang….nafsu teuing abdi, da hoyong enggal-enggal jelas atuh. Leres tah lalakon di Guha Hiro teh, kumaha cara ibadahna di dinya teh ?, naha cara solat anu ayeuna ?. teras cenah ku Malaikat Jibril teh dikaluar-kaluarkeun heula getihna anu kalotorna, leres kitu eta teh ?.
    Rd. Muslimin : Rai…..ari tata cara ibadah di Guha Hiro waktos harita mah, tangtu oge lain kawas rokaat-rokaat atawa pertingkah solat jiga ayeuna, kapan ibadah solat mah diwajibkeunana oge saparantos Kanjeng Nabi Muhammad SAW di Isro jeung di Mi’rajkeun ka Sidratul Muntaha/langit katujuh tea. Ari sate acan eta mah panginten sapertos SIDAKEP SINUKU TUNGGAL, keyeng manteng sumerah diri ka Nu Maha Suci, kop badak, kop maung ceuk babasaanana, ridho masrahkeun ka nu Maha Suci. Tah upami jalmi anu terus-terusan kitu, atuh pasti moal kaancikan nafsu anu teu pararuguh, nafsu anu kalotor anu ngancik ngagoda diri teh kalaluar laleungit, kitu eta jelasna matak ceuk dongeng dikaluarkeun getihna anu kalotor. Ari anu jadi nafsu teh kapan tina getih.
    Rd. Muslimat : Kahartos kang, rada ngagebray ayeuna mah. lamun kitu mah, panginten ku bersihna “ Qolbu” Kanjeng Nabi Muhammad SAW, anu tiasa nangkep kana sagala rupi Wahyu-Wahyu Illahi teh leres kitu kang ?.
    Rd. Muslimin : Tah geuning parantos rada calakan meueusan. Arek bisa nangkep kana rahasiah-rahasiah Alloh kumaha, upama kaayaan poek mah. anu mawi rai…., anu hese teh usaha sangkan QOLBU atawa HATE bersih tina kokotor-kokotorna, boh kokotor anu lemes (hadas leutik) boh anu katara (hadas gede). Jadi wayahna kudu perang salilana, da musuhna ngagulung di diri urang, sawaktu-waktu datang ti luar diri urang, nyaeta ti papada urang.
    Rd. Muslimat : Ke….kang !, masih keneh dina soal Kitab Al-Qur’an. Naha tina wahyu-wahyu anu katampi ku Kanjeng Nabi Muhammad SAW teh disusun ku mantenna atawa kusaha ?.
    Rd. Muslimin : Rai…!, boh wahyu anu perantaraan Malaikat Jibril, boh Isyarat atawa tanda-tanda ti Nu Maha Suci, nu katangkep ku “ Caangna manah Kanjeng Nabi Muhammad SAW, diterjemahkeun kana bahasa Arab, didugikeun ka para Sahabat. Ku para sahabat di catetkeun dina naon bae anu kaleresan harita aya, begitu nampi, terus dicatet. Da disusunna mah saparantos Kanjeng Nabi pupus nyaeta ku Sayidina Usman, saparantos ngalangkungan musyawarah mufakat.
    Rd. Muslimat : Tah…ayeuna mah, anu bade ditaroskeun teh faedahna atawa gunana Al-Qur’an keur manusa, mugi engkang kersa ngajelaskeun.
    Rd. Muslimin : Kieu….rai !, manusa di umbarakeun ka Alam Dunya teh lain lur kitu wae, tapi puguh Tujuan jeung Tugasna. Ari Tujuan-na aya dua tahap :
        TAHAP KAHIJI
Tujuan jangka pendek, nyaeta kudu bisa nyaluyukeun diri jeung kahirupan di Alam Dunya (Pidunya Hasanah).
        TAHAP KADUA
Tujuan jangka panjang, nyaeta Perjalanan mulang deui kana asal urang nyatana Alam Akherat. Sagala tekad, ucap, lampah keur di Alam Dunya teh kudu jadi pangdorong kana kalancaran “ WA INNA ILLAIHI ROJI’UN “. Sedengken Tugas-na nyaeta kudu bisa nyuburkeun di Bumi Alam ieu. Hartina kudu bisa ngagolangkeun modal ti Nu Maha Suci nyaeta BADAN JASMANI jeung BADAN ROHANI.
Tina Rohani kudu bisa ngagelarkeun BUDHI (CIPTA, RASA, KARSA). Sedengken tina Jasmani ngagelarkeun eta Cipta, Rasa jeung Karsa, nya ngajanggelek hasilna disebut “ Karya” atawa hasil pagawean. Dina palebah dieu, jelema mah gumantung kana museurkeun “ Cipta, rasa, jeung karsana “, kana ciptaan atawa dadamelan Allah SWT, anu “ Dua pasangan “ nyaeta “ Alam Semesta sareng Agama pikeun imbangannana.
    Rd. Muslimat : Cing sing jentre kang…!, tadi sanggeum engkang gumantung kana museurkeun ciptaanana anu dua papasangan tea. Ayeuna kumaha upama salah sahiji jalma anu museurkeun kana ciptaan Allah nyaeta kana Alam Semesta ?.
    Rd. Muslimin : Upami museurkeun kana Alam semesta atawa benda, bakal ngahasilkeun mangrupi “ Elmu teknologi “, saperti dilaksanakeun ku bangsa deungeun (urang eropa), geuning ku urang ayeuna kasaksi jeung karasa, jadi lampu listrik, jadi kendaraan di darat, dilaut, diudara, jadi telepon, jadi Radio, jadi televise, jadi senjata (ti nu leutik tepikeun ka Bom jeung Atum). Tah teknologi ieu upama teu di imbangan ku ajaran Agama, bakal atawa jadi ancur.
Contona : Ku hasil karyana mangrupa bom jeung rudal, kapan dicadangkeun keur maehan jalma. Jadi nya gede mangfaatna, oge gede bahayana pikeun kahirupan umat manusa. Jedi perlu diimbangan.
    Rd. Muslimat : Tah ayeuna kumaha jalma anu muserkeun teuing ka Ciptaan Allah SWT, anu mangrupa Agama ?
    Rd. Muslimin : Upama jalma muserkeun teuing kana “Agama”, eta akibatna awon bakal “ Leuleus”, dina arti bakal katinggaleun dina widang elmu teknologi, pikeun nyumponan kaperluan kahirupan, cohagna mah leleus dina ngudag kamajuan jaman. Pek ku rai titenan kamajuan urang atawa bangsa-bangsa Eropa, Amerika, jeung bangsa-bangsa timur tengah, oge urang Asia kaasup Indonesia ?, kapan bangsa Eropa jeung Amerika mah disebutna oge nagara maju.
    Rd. Muslimat : Hatur nuhun kang !, kahartos, sihoreng kudu saimbang paingan saur sepuh, kudu “ Sineger tengah”. Jadi upami kitu mah urang teh kudu pinuh ku elmu, pasagi ku pangarti, boh elmu lahir, boh elmu batin. Elmu lahir anu muserkeun kana “ Ngali, naliti Alam Semesta”, pikeun nyumponan kaperluan kahirupan di dunya salila diumbarakeun. Elmu batin mah atawa ajaran Agama mah pikeun pangenyed, ngelesan supaya ulah mangprung teuing, bisi hasil elmu lahirna lain jadi mangfaat keur papada manusa, tapi sabalikna jadi mamala pikeun umat manusa.
Parantos kang !, kahartos kana tugas manusa sajero di pangumbaraan mah, cohagna mah kudu boga elmu, kudu pinter bari bener (Pi dunya khasanah). Tah ayeuna teraskeun kana “ Tujuan jangka panjang”, (Wa pil akhiroti khasanah), suapaya salamet perjalanan mulang deui ka akherat atawa “ WA INNA ILLAIHI ROJI’UN ”, mulang deui ka Allah SWT.
    Rd. Muslimin : Rai !, lancar jeng henteuna, salamet jeung henteuna enggoning mulang deui ka akherat atawa kana Asal tea, gumantung nalika aya di dunyana, gumantung “ Elmuna” tea, boh elmu keur kaperluan di dunyana, naha elmu anu dipibandana teh jadi “ Karya” henteu ?, lamun geus jadi karya, naha anu matak mangfaat atawa anu matak jadi mamala keur manusa atawa oge karya anu mubah ?. Lamun karyana matak mangfaat, naha parantos di amalkeun ka papada manusa?.
Catet Rai !, Elmu jeung Karya anu di amalkeun nu nunjel kana kalancaran, kasalametan urang engke ka akherat. Ari jelema anu teu boga elmu jeung karya mah, hartina anu teu ngalaksanakeun tujuan jeung tugas, atuh moal boga bekel boh keur dijalan boh keur engke geus datang ka akherat.
    Rd. Muslimat : Ke…kang !, et amah nembe elmu kanggo kaperluan di dunya, nyaeta elmu pengetahuan sareng kaparigelan oge teknologi, ari ngeunaan elmu Agama kumaha nunjelna kana pamulihan ka akherat engke?.
    Rd. Muslimin : Euh…! Leres ampir wae hilap. Elmu ka-Agamaan mah rai, atuh anu nangtukeun pisan pikeun kalancaran mulang ka Asal.
Penting pisan “ Elmu Agama” ieu disused sing tepi ka tutug, sabab lamun henteu tutug, engke bakal utag atog. Ari anu utag atog teh biasana oge anu poekeun. Kusabab kitu, ngajina sing tepi ka “ CAANG “, ngarah teu utag atog. Syaratna kedah tumutkeun sakumaha dawuhan Kanjeung Nabi Muhammad Rasululloh SAW. Nyaeta “ AWALUDINI MA’RIFATULLOH ”. Ceuk sundana : Ari awal-awalna Agama kudu nyaho heula ka Alloh. Ngandung harti, urang teh kudu maluruh heula “ INNA LILLAHI “ nyaeta “ Asal ti Allah”. Eta rai, rumasa asal ti Alloh ?.
    Rd. Muslimat : Ari engkang !, atuh kantenan rumasa mah…..
    Rd. Muslimin : Emut rai waktos lungsur ti Alloh ?
    Rd. Muslimat : Nya henteu atuh.
    Rd. Muslimin : Ceuk saha atuh asal ti Alloh teh ?.
    Rd. Muslimat : Kapan sanggeum jeung Rama, oge jeung Ibu, malah ti rerencangan, sanggeum Mama Ajengan, sanggeum Ustas, sanggeum Pa Haji, sareng seueur-seueur deui anu masihan wartos, sami sanggeumna teh asal manusa teh ti Alloh. Ari kitu kumaha ?
    Rd. Muslimin : Kieu …..rai,…..rai anu percaya teh sing tepi ka yakin, komo deui percanten ka Alloh anu wajib di sembah ku urang. Kapan ceuk dalil oge :
ﻮﺍﻋـﺒـﺪ ﺮﺒـﻚ ﺤـﺗﻰ ﻴﺎﺗـﻴﻚ ﺍﻠﻴـﻘـﻴﻦ
WA’BUD ROBBAKA HATTA YA’TIYAKAL YAKIN,
Anu hartosna : Nyembah ka Alloh teh kudu sidik sarta yakin. Tah upama urang percayana asal ti Alloh karana eceuk, beja ti papada urang atawa ti papada manusa, eta percayana atawa iman-na teh disebut Iman Taklid, atawa Ilmu Yakin
    Rd. Muslimat : Janten Iman Taklid mah, upami beja ti papada manusa. Kumaha upami sanggeum katerangan dalil ?, kapan dalil teh Pangandika Alloh ?.
    Rd. Muslimin : Tah upami aya katerangan tina Dalil atawa Hadist, eta kapercayaan atawa iman-na teh disebut Iman Idlal atawa Aenal Yakin. Rada undak tina Iman Taklid.
    Rd. Muslimat : Janten kedah percaya atawa Iman kumaha atuh anu saleresna ?, cing pasihan terang !.
    Rd. Muslimin : Kedahna teh dugi ka Iman Tahkik atawa Haqul Yakin, lain cenah ceuk papada manusa, lain ceuk dalil atawa hadist, tapi tina eta dua beja teh parantos di buktikeun, tur dirasakeun ku diri pribadi. Jadi ceuk kuring pribadi. Urang ibaratkeun kana Film di bioskop, sanajan nampi wartos ti rerencangan yen aya Film rame, terus dikuatkeun deui ku “ Pamplet” boh anu ditapelkeun boh anu di awur-awur, lamun semet terang beja kitu, moal matak jadi yakin. Tapi upami rai nyalira teras angkat, meser karcis, teras lebet nongton, kasaksian enya pisan beja teh bener. Tah ibarat kitu urang percaya atawa iman, yakin ka Alloh teh.
 Rd. Muslimat : Rada aya cepengan eta katerangan ti engkang teh , mung carana hoyong dugi ka Iman Tahkik atawa Haqul yakin teh kudu kumaha ?
   Rd. Muslimin : Atuh nya kedah terang elmuna sareng terang jalanna atawa tarekahna. Lamun elmu rai, atawa katerang rai ngan semet beja atawa ceuk, cenah mah, nya ngan semet “ Basa”. Tina “ Maca” jadi “Basa”, henteu nepi “Karasa”. Upami hoyong dugi kana “Karasa”, nya kedah susul sakumaha anu parantos dipayunkeun tadi tuntunan ti Rasululloh nyaeta hadist : AWALUDINI MA’RIFATULLOH. Janten rai teh wayahna kedah neleman “ Elmu Ka-Ma’rifatan”. Naming sateuacanna kadinya teh kedah terang heula kana RUKUN AGAMA.
    Rd. Muslimat : Ke…kang !, rai mah nembe nguping aya Rukun Agama, manawi teh ngan Rukun Iman sareng Rukun Islam wungkul ?. cing mangga ku engkang dadarkeun ?
    Rd. Muslimin : Anu matak oge rai…..!, kedah ngotektak, kedah rapekan, da elmu mah moal aya tungtungna. Omat ulah dipenggeul ku parantos ngaraos tutug, atawa nutup “ Elmu et amah lain bantrak-bantrakeun urang” pokna teh , padahal eta teh elmu jungjungan urang Kanjeng Nabi. Tah anu kitu nutup diri, hartina ngawatesanan ngarasa sugema semet dinya. Ayeuna engkang bade naros ka rai, ari rai perkawis cepengan Agama, kasaha ngadunungan teh ?
    Rd. Muslimat : Nya ka Kanjeng Nabi Muhammad SAW, panginteun engkang oge sami, pokona anu ngangken Agama Islam mah pasti ka Anjeunna.
    Rd. Muslimin : Sedengkeun ayeuna anu didunungan, anu dituturkeun ku urang parantos pupus, parantos teu aya di ieu Alam dunya, tah….ayeuna urang rek nurut teh kana naonnana ?
    Rd. Muslimat : Nya tangtosna oge kana “ Elmuna”, boh anu aya rengkolna dina tulisan, atawa anu diwasiatkeun, pikeun diesotkeun, diturut ku sing saha anu ngangken ka Anjeunna.
    Rd. Muslimin : Tah upami kitu, mugi kauninga ku rai, yen “Elmu” (katerang) anu jadi ageuman Kanjeung Nabi Muhammad SAW. teh sagemblengna disebatna nya “ RUKUN AGAMA “ tea. Ari Rukun teh sauyunan atawa runtut, ari Agama, hartina nya sakumaha parantos diterangkeun ti payun nyaeta “Henteu kacau”.
    Rd. Muslimat : Ke…kang !, ari basa sauyunan mah diterapkeunana teh kedah kanu langkung hiji, naha ari rukun Agama teh sabaraha hiji ?
    Rd. Muslimin : Da memang sanes hiji, sadayana teh aya 4 (opat) tahap. Hiji-hijina nyaeta :
        ELMU SYAREAT
        ELMU TAREKAT
        ELMU HAKEKAT
        ELMU MA’RIFAT
Tah ieu Elmu Kanjeung Nabi Muhammad SAW. Dina bag-bagan Agama Islam teh, antara ka hiji sareng ka dua, sareng nu ka tilu, oge sareng nu ka opat teh istuning pakuat-pakait (satu kesatuan).
    Rd. Muslimat : Kang !, teu tiasa kitu bae kedah aya dasar hukumna, cobi rai pasihan terang !.
    Rd. Muslimin : Ih…. Kantenan atuh ay amah, kieu geura :
        Engkang sering nguping ti para Ulama, kieu sanggeumna : “ Ari neuleuman Agama teh kudu nete taraje nincak hambalan, kudu Iman heula, terus kedah Tauhid, kedah Ma’rifat, salajengna nembe Islam. Tah geuning parantos kasebat Ma’rifat.
        Engkang kantos nguping kieu : “ SYAREATUN BILLA HAQIQATUN ATILLATUN”. Anu hartosna : “ngaji sareat lamun teu jeung hakekat, cenah kosong”. Atuh sawangsulna “ HAQIQATUN BILLA SYAREATUN BATILLUN”. Hartosna : “ngaji hakekat lamun teu jeung sareat, cenah batal”.
        Dawuhan Kanjeung Nabi Muhammad SAW kieu :
            Ari SYAREAT teh : Caritaan Kami.
            Ari TAREKAT teh : Pagawean Kami.
            Ari HAKEKAT teh : Kalakuan Kami.
            Ari MA’RIFAT teh : Tujuan Kami.
        Hadist Rasululloh :
ﺍﻮﻠـﻮﺪ ﻴﻦ ﺍ ﻤﻌﺮﻓـﺔ ﺍﷲ ﺗﻌـﻼ
AWALU DINI MA’RIFATULLAHI TA’ALA
Anu hartosna : “awal-awalna Agama kudu nyaho heula ka Alloh Ta’ala”.
Rupina rai…!, pikeun saksi yen leres elmu Kanjeung Nabi Muhammad SAW. Aya 4 (opat) tahap, di anggap cekap heula.
    Rd. Muslimat : Parantos cekap kang, kantun mugi sakantenan jelaskeun kumaha tah peretelan hiji-hijina.
    Rd. Muslimin : Puguh oge da sok nyosok jero. Urang sacara gurat badagna wae, kieu geura :
Ari Elmu Sareat teh tahap munggaran anu nekenkeun kana ka Imanan, yen Alloh SWT teh aya. Nya didadarkeun ku Rukun Iman anu genep perkara tea. Tah pikeun ngabuktikeun ka Imanan teh, kudu daek ngalaksanakeun sagala aturan-aturan atawa katangtuan katut kadisiplinan “ ibadah” anu di tangtukeun dina Rukun Islam anu lima perkara tea. Atuh kudu bisa ngahargaan atawa ngahormat ka “ Kolot”, ka “Guru”, ka “ Pamingpin” (Penguasa), tur kudu patuh kana aturan-aturan kamasyarakatan sareng ngajaga kasaluyuan lingkungan. Cohagna, Syareat mah muser dina “ Sah jeung batalna ibadah”, boh “ Hablum minalloh”, boh “Hablum minannas”, nekenkeun ibadahna ku pamolah jasad.
Tapi…..rai, upami jalmi parantos ngaraos cekap semet ibadah Syareat upami nembe ngaku percaya wungkul ka Alloh (kakara “ Taklid” sareng “ Idlal” ), teras nembe terang sarta apal kana hukum-hukum, kawajiban-kawajiban, katut sah batalna ibadah, eta teu acan cekap tiasa numuwuhkeun “ rasa sieun ku Alloh”, upami teu disarengan ku “ nitenan atawa ngelesan jiwa”. Ibarat tukang “madu gula”. Tina ngupingkeun, tina Maca bakal jadi Basa, can tangtu Karasa ku pribadina. Anu mawi sanggeum Kanjeung Nabi Muhammad SAW, Syareat teh Caritaan Kami.
    Rd. Muslimat : Janten ibadah teh ulah betah semet dinya nya kang ?, ayeuna cobi teraskeun kana tahap ka dua “ Tarekat “.
    Rd. Muslimin : Ari Elmu Tarekat mah, undakna tina Elmu Syareat, mesek tur neleuman, ngalenyeupan (penghayatan) elmu syareat, teras neangan jalan, cara pikeun ngaronjatkeun ajen ibadah, tarekah ngabersihan “ Hate atawa Qolbu “ tina kotoran-kotoran “ Hawa Nafsu” anu ngancik teu pisah di diri manusa. Pastina oge bakal ngaronjat ajen tata cara hirupna. Ibadah dina Tarekat mah muserkeun “ Pamolah Kalbu/hate” saolah-olah dipencrong ku Alloh SWT.
DINA AL-QUR’AN DI JELASKEUN :
Thariqat ( ﻄﺮﻴـﻘـﺔ ) Artina : Jalan atau Usaha pikeun menuju ka Allah.
ﺍﻴﺎ ﻴـﻬﺎ ﺍﻠﺬ ﻴﻦ ﺍﻤـﻧﻮﺍﺍﺗـﻘـﻮﺍﺍﷲ ﻮﺍﺒـﺗـﻐﻮ ﺍﺍﻠﻴـﻪ ﺍﻠﻮﺴـﻴﻠﺔ ﻮﺠﺎﻫـﺪﻮﺍﻓﻰ ﺴـﺒـﻴﻠﻪ ﻠـﻌـﻠﮑﻤ ﺗـﻔﻠﺤﻮﻦ ە۳
Artina :
“Hai jalma-jalma anu iman, kudu tarakwa ka Allah, jeung usahakeun / teangan Jalan (ﺍﻠﻄﺮﻴـﻘـﺔ ) anu ngadekeutkeun maraneh ka Manten-Na. Jeung kudu Jihad tina Jalan-Na (Allah) ngarah maraneh menang kemenangan (Dunia-Akhirat)”. (Q.S. Al-Maidah Ayat 35).
WA ANNA MINNAA SHOLIHUUNA WA MINNAA DUUNA DALIKA KUNNA THARAAIQO QIDADAN
Anu hartosna : Sabenerna di antara maraneh aya jalma-jalma anu saroleh, oge aya anu henteu. Eta teh maraneh nyarokot jalan (Tarekat) anu beda-beda. (QS. Al-Jin Ayat 11).

ﻮﺍﻦ ﻠﻮﺍﺴـﻘـﺎ ﻤﻮﺍﻋﻠﻰ ﺍﻠﻄﺮﻴـﻘـﺔ ﻻ ﺴﻘـﻴـﻧﻬﻤﻤـﺎﺀ ًﻏـﺪ ﻗﺎ ۱٦
Artina :
“Jeung saenyana lamun maranehna tetep tumetep dina jalan anu lurus ( ﺍﻠﻄﺮﻴـﻘـﺔ ) sesuai kalawan ISLAM, saenyana Kami baris mere nginum anu bisa ngaleungitkeun hanaang jeung haus”. (Mere pituduh Tarekat pikeun ngaleungitkeun jiwa anu kalangsu jeung sesat).” (Q. Aj-Jin Ayat 16).S.
Pituduh Hadits ngeunaan Tarekat, nurutkeun katerangan ti Sahabat Sayidina Ali kieu : “ Kuring tumaros ka Rasululloh, Ya Rasululloh jalan (Tarekat) anu mana anu paling deukeut pisan ka Alloh, sareng panggampil-gampilna salaku Abdi Alloh tur anu pang mulya-mulyana di payuneun Alloh SWT ?.
Waler Rasululloh : “ Ya Ali, penting pikeun anjeun sing ngalobakeun khusyu “ Dzikir” ka Alloh.
Syaidina Ali : “ Saban jalma Dzikir ka Alloh ?
Rasululloh : “ Ya Ali, moal kajadian kiamat, satungtung anu nyaricingan di luhur bumi ieu, jalma-jalma sok ngarucapkeun Alloh….. Alloh.
Syaidina Ali : “ Kumaha carana Dzikir ya Rasululloh ? “.
Rasululloh : “ Cing peremken panon anjeun, sarta dengekeun naon anu di ucapkeun ku Kami”. Teras Rasululloh masihan conto, ngucapkeun “ LAA ILAHA ILALLAH “ tilu kali, bari socana peurem.
Syaidina Ali : “ Nurutan sakumaha anu di contokeun ku Rasululloh ngucapkeun “ LAA ILAHA ILALLAH” tilu kali bari pereum.
Tah ajaran ieu, saterusna ku Syaidina Ali di ajarkeun deui Hasan – Husen sareng pala putra putrina dugi ka para Allul Bait-na. Saterusna mah nya ngawujud jadi Elmu pendidikan anu ayena disebat elmu Tarekat / Tasawuf. Jelasna, yen tarekat / tasawuf teh, mangrupa bagian tina Elmu Sareat. Lamun Elmu Sareat wajib dikanyahokeunana ku sakumna Muslimin, atuh tarekat / tasawuf oge hukumna wajib di kanyahokeun. Imam Malik : ngaringkeskeun jalan pikiran ngeunaan ha lieu, sarta pamadeganana kieu : “ MAN TAFAQQOHA BIGHOIRI TASSAWWUFIN FAQOD TAFASSAQA WA MAN TASSAWUF BIGHOIRI TAFAQQUTIN FAQOD TAHAQQOTA “. Anu hartosna : “ Saha-saha anu ngulik Elmu Fikih bari Tauhid wungkul, bari henteu ngulik Elmu Tassawuf / Tarekat, pasti boga laku Fasek (kurang moral). Sabalikna saha-saha anu nganut Tassawuf bari henteu dibarengan ku Fikih sarta Tauhid, eta bakal jadi golongan Zindik (nyelewengkeun Agama). Saha-saha anu ngalaksanakeun dua-duana, eta anu jadi golongan anu Hakiki (tulen).

    Rd. Muslimat : Nuhun pisan kang kana sagala rupi pedaranana perkawis tahapan Elmu Tarekat. Ayeuna mugi ulah kapalang, teraskeun kana tahapan Elmu Hakikat.
    Rd. Muslimin : Kieu et amah rai, saupami jalmi parantos kateleuman Elmu Sareat oge Elmu Tarekat, tur khusyu dilaksanakeun, bari disarengan ku Ridho Alloh SWT, nya bakal kapendak “ Hakekat “ (Kanyataan anu benerna), mangrupa tahapan anu sampurna.

Sabenerna ari Elmu Hakekat, ayana ditulis di “ Lauhim Mahfuds “. Sabab sagala rupa anu bakal kajadian parantos aya tulisanana didinya. Ngan gumantung kana bersih sareng kotorna “ Qolbu” atawa Hatena jalma. Upami kaayaan beresih “ Kaca kalbu na hate” nya bakal bisa noropong ka Lauhim Mahfudz, bakal tiasa ningali Elmu anu aya didinya. Ari anu jadi hijab (pepedut), panghalang antara kalbu/hate sareng Lauhim Mahfudz teh nyaeta dosa-dosana. Ari hate/kalbu teh aya dua lawang atawa panto : Panto Kahiji nyaeta anu mukakeun “ Panca indera” anu nyoko kana “ Alam Wujud” ieu. Panto Kadua, upama teu kahalangan ku “ Hijab”, nya molongpong ka “ Alam Malakut”, sabab alam nu aya ieu, asalna parantos ditetepkeun dina Alam Malakut / Lauhim Mahfudz.
    Rd. Muslimat : Manawi engkang henteu kaabotan kumaha kagok hiji deui kana tahap Ma’rifat, margi rai ngaraos gantung areuyeun.
    Rd. Muslimin : Edas ari rai, sok nyosok jero ngukuy Elmu teh. Tapi sae rai, da kedah kitu neleuman elmu mah kedah tutug ngarah teu utag atog. Perkawis Elmu Ma’rifat teh rai, eta tahap pangluhurna, nyaeta tahapan manusa parantos ngaraos gumulung dirina sareng nu Maha Suci. Dina tahapan ieu, jiwa manusa parantos kontak sareng Jiwa Alam Semesta, moal ngaraos digunjang-ganjing ku kabungah atawa prihatin ku haliah dunya. Istuning parantos teguh tangtu hatena, percaya kana Wujud-Na Dzat nu Wajibul Wujud, tur parantos tembusna paningal atina kana Dzat Alloh ku ridho tur pitulung Manten-Na. Kitu tah rai, perkawis Elmu Ma’rifat mah.
    Rd. Muslimat : Hatur nuhun kang ….!, kana sagala rupi penjelasanana. Satadina mah manawi teh elmuna Kanjeng Nabi teh mung sakumaha anu ilahar dilaksanakeun secara biasa, singhoreng kakara elmu sareat eta mah. Cik kang !, manawi aya katerangan anu langkung eces, supados gampil katangkepna.
    Rd. Muslimin : Edas ari rai, urang ibaratkeun atuh nya, kieu :
ELMU SAREAT Teh ibarat “ WANGUNAN KAPAL LAUT”
ELMU TAREKAT Teh ibarat “ KAMUDI KAPAL LAUT”
ELMU HAKEKAT Teh ibarat “ LAUTNA”
ELMU MA’RIFAT Teh ibarat “ INTEN ANU AYA DIDASAR LAUT”
Jadi enggoning ngudag tujuan menangkeun inten eta, jelas kedah kagungan Tarekah/jalan/pagawean anu sanes lumayan hese belekena, bari eungap teuleum ka dasar laut. Upama kuat, teras kapendak, karasa kecepeng eta inten ku pribadina, nya Ma’rifat (nyaho), lain ceuk cenah beja wungkul, yen didasar laut palebah dinya teh aya inten.
    Rd. Muslimat : Ke kang !, upami kitu mah elmu ka-Ma’rifatan teh ngait pisan sareng Hadist “ AWALUDINI MA’RIFATULLOH “ tea ?
    Rd. Muslimin : Kitu pisan rai !, da Ma’rifat mah penting pisan, mangrupi enas-enasna tina Iman.
    Rd. Muslimat : Naha pangna kitu kang !, kapan dina Rukun Iman anu kahiji oge cukup ku “Amantubillah”, nyaeta “ Percaya ka Alloh” , geuning teu aya tumbah tambihna ?



    Rd. Muslimin : Rai….!, kapan Rukun Iman mah kagolong kana Elmu Syareat tea, salancar tahapan kahiji kapan et amah, ari tingkatanana mah kapan ku engkang parantos diterangkeun ti payun, yen Iman teh aya tilu tahap, nyaeta : IMAN TAQLID (ILMU YAKIN), IMAN IDLAL (AINAL YAKIN) ,IMAN TAHKIK (HAKUL YAKIN) alias Ma’rifat kitu tah.
    Rd. Muslimat : Eu…euh !, kahartos kang !, kahartos, hapunten rai rada kuled, anu mawi mugi engkang ulah kapalang sabar ngajelaskeun anu rada gampil kahartosna. Anu bade ditaroskeun ayeuna : Naha pangna dianggap penting pisan urang kedah Ma’rifat (terang) ka Alloh ?, malih kedah diheulakeun, naon margina eta teh kang ?
    Rd. Muslimin : Bade teu penting kumaha rai !, kapan Alloh teh tujuan ibadah urang, kapan “ Tujuan hirup manusa teh , nyaeta pikeun ibadat ka Alloh”, sasat Alloh teh sembaheun urang. Kumargi anu bade disembah ku urang, atuh kedah puguh heula, tangtukeun heula anu bade disembahna, lain sabalikna, ngahelakeun sembah tapi anu bade disembahna teu tangtu, teu acan dikenal, ke bilih mubazir, hanas hese cape.
    Rd. Muslimat : Kahartos kang !, nanging kumaha carana hoyong kadugi kana “ TAHKIK” atawa “ HAKUL YAKIN” atawa “ MA’RIFAT” teh ?
    Rd. Muslimin : Nya kedah ku “ Elmu”, ari elmu teh kapan kanyaho, ari kanyaho kapan datangna ti dua lawang, nyaeta ti papada urang sareng tina daluang. Ti papada urang nya sapertos rai ayeuna, ulah narima kitu bae, tapi kudu weleh tetelepek sing dugi ka ngarti. Ari tina daluang nya sing seueur bucu-baca, bari disarengan ku sabar, lekeun, keyeng. Elmu anu parantos katarima boh tipapada urang boh tina dalung, tingkatkeun sing jadi luang, hartina pangalaman, ari pangalaman kapan buah ti nu kaalaman ku urang. Anu matak sing loba ngalaman.
    Rd. Muslimat : Mudah-mudahan kang !, rai tiasa ngalaksanakeun sakumaha katerangan-katerangan sareng wejangan ti engkang. Rada emut kang !, rai kantos nguping kieu : “ SAHA-SAHA JALMA NEANGAN PANGGERAN, KALUAR TI DIRINA SORANGAN CENAH DISEBUTNA TEH KASASAR, SABAB BOGA RASA ALLOH JAUH TI DIRINA”. Cing kumaha salang surupna tah kang ?
    Rd. Muslimin : Eta teh rai, Hadist Nabi Muhammad SAW. :
ﻮﻤﻦ ﻄﻠـﺒﻞ ﻤﻮﻠﻦ ﺒـﻐـﻴـﺮﻱ ﻧـﻔـﺴـﺢ ﻓـﻘﺪ ﻇﻞﻇﻞ ﻷ ﻦ ﺒـﻴـﺪ
WAMAN THOLABAL MAULANA BIGHOIRI NAFSIHI FAQOD DHOLA DHOLALAN BA’IDA
Ceuk sundana : “ SAHA-SAHA JALMA NEANGAN PANGGERAN, KALUAR TI DIRINA SORANGAN CENAH DISEBUTNA TEH KASASAR, SABAB BOGA RASA ALLOH JAUH TI DIRINA”.
    Rd. Muslimat : Sumuhun, naha disebat bakal kasasar, naha Alloh teh aya dina diri manusa kitu ?, atuh upami Alloh aya dina saban diri manus amah, panginteun seueur Alloh teh, atuh pasalia saret Surat Al-Ikhlas. Kalihna ti eta, naha geuning anu nga-daro’a bet sok disebat “ Tamu Alloh”, naha memang Alloh teh aya di “ Baetulloh” ?, cing kang !, lieur keneh rai mah.
    Rd. Muslimin : Tuh ….nya rai !, ari seuh-seuhannana mah bingung nangtukeun anu di ibadahan ku urang teh, sedengkeun urang kapan ti aalit parantos ngalaksanakeun ibadah cenah ka Manten-Na, kumaha tah rai ?, netepan sadinten sawengi tijuh belas rokaat, seja sujud sumujud sumerah ka Alloh, tapi sareng Allohna teu acan “ TAHKIK /HAKUL YAKIN”, nembe “ Percaya” ngaraos cekap ku ngucapkeun Syahadat, sareng percaya soteh dumeh aya padamelannana. Padahal geuning teu cekap semet kitu, sakumaha pituduh Jungjunan Kanjeung Nabi Muhammad Rasululloh SAW. Salaku panutan urang Islam, anu dipiconto ku sakumna umat Islam yen “ AWAL-AWALNA AGAMA TEH KUDU NYAHO HEULA KA ALLOH “. Maksudna supados ulah ragu-ragu enggoning urang sujud sumujud tur sumerah ka Manten-Na.
    Rd. Muslimat : Muhun…..kumaha atuh ?, rumaos pisan palebah dieu masih sisip ku pangarti, suda ku pangabisa, pakewuh ku Elmu. Nyanggakeun ka salira engkang, ulah bosen masihan wejangan ka rai !.
    Rd. Muslimin : Ke…..urang papay heula nya, etang-etang pager enggoning nangtukeun kayakinan urang. Pikeun nambihan, ieu pituduh ti jungjungan Kanjeung Nabi Muhammad SAW, ieu dalilna :
ﺍ ﻗـﺮ ﻜﺗـﺒـﻚ ﻜـﻒ ﺒـﻧـﻔـﺴـﻚ ﺍﻠﻴـﻮﻤﺎ ﻋـﻠﻴـﻚ ﺤﺴﻴـﺐ
“Iqro Kitabaka kapa binafsika alyauma alaika hasiba” (Artina : Baca ku maneh kitab anu langgeung, anu teu keuna ku ruksak, anu aya di diri maneh, bakal leuwih nyata Elmu-Na Panggeran teh aya dina diri maraneh, tingali-Na, dangu-Na, Pangandika-Na aya di diri maneh. (Q.S Al-Isra :14)
Teras deui :
ﻮﻤﻦﺍﻋـﺮﻑ ﻧـﻔـﺴـﻪ ﻓـﻘـﺪ ﺍﻋـﺮﻑ ﺮﺒـﻪ ﻮﻤﻦ ﺍﻋـﺮﻑ ﺮﺒـﻪ ﻓـﻘـﺪ ﺠـﻬـﻳﻼ ﻧـﻔـﺴـﻪ
WAMAN AROFA NAFSAHU FAQOD AROFA ROBBAHU, WAMAN AROFA ROBBAHU FAQOD JAHILAN NAFSAHU (Singsaha jalma anu geus nganyahokeun kadirina sorangan tangtu bakal nyaho ka Panggerannana, Samangsa-mangsa geus nyaho ka Panggerannana tangtu bakal leuwih nyaho kadirina anu bodo).
Supados muser rai !, ieu aya dalil :
“LAKOD HOLAQNAL INSAANA FIY’AKHSANI TAKWIN” (Anu hartosna : “Manusa teh pang alus-alusna jeung pang aheng-ahengna kajadian ti sasama makhluk. Alloh, geura lamun maneh geus nyaho kana kaayaan diri sajeroning diri maneh sorangan”.
Salajeungna dina dalil disebatkeun :
WANAHNU AQRABUN ILAIHI MIN HABLIL WARID (Q.S. Qaf : 16 )
Hartina : Kami jeung maneh geus eweuh antarana deui, deukeut keneh Kami ka maneh ti batan urat beuheung nu nganteung dina beuheung maraneh.
WAHUWA MAAKUM AENAMA KUNTUM
Hartina : Gusti Alloh teh babarengan bae jeung makhluk-makhlukna, dimana bae maranehna aya didinya anjeun-Na aya ( Q.S. Al-Hadid : 4 )
Rupina cekap sakitu rai !, mangrupi pager pituduh ma’rifat ka Alloh.
    Rd. Muslimat : Saparantos ngetan anu dikapayunkeun ku engkang nembe, boh Hadist boh dalil Qur’an, sadayana museur nuduhkeun yen teu kinten pentingna “ NGAJI DIRI “, ngukur, ngaca ka awak sorangan. Upami hoyong terang ka Alloh SWT. Sawangsulna anu hoyong terang ka Alloh SWT, tapi milarian kaluar tina dirina, nu kitu bakal kasasar.
Anu jadi patarosan rai teh, anu kedah dipilari, diaji teh Diri anu mana ?, kapan diri anu ieu mah parantos puguh ngajentul, naha make kedah dipilari, dikanyahokeun deui ?, cing kumaha maksadna kang ?
    Rd. Muslimin : Rai…..!, sing emut, kapan diri urang teh aya dua bagian, bagian anu luar, anu katingali ku panon ieu disebatna “ JASMANI”, ibarat “Baju” atawa bungkusna. Sedengkeun bagian jero, anu teu katingali (ghoib/samara-samar) disebutna “ ROHANI” atawa Batin, nya mangrupa eusina anu dibungkusan ku Jasmani. Tah diri anu ghoib, anu samara-samar atawa batin atawa Rohani, ieu anu kedah dipilari teh.
    Rd. Muslimat : Ke…kang !, kapan et amah parantos puguh teu katingali ku soca, atuh kumaha tiasa kapendak ?
    Rd. Muslimin : Eta rai percaya kanu Ghoib henteu ?, upami rai teu percaya atuh hartina rai teu percaya kana Lafadz Al-Qur’an : “ ALADZINA YU’MINUNA BIL GHOIB”, Hartosna : Nyaeta anu percaya (ngabenerken) kana hal-hal ghoib.
    Rd. Muslimat : Ih…. Ari engkang, atuh kantennan percaya mah.
    Rd. Muslimim : Nuhun atuh……, nanging percayana ulah semet basa, tapi kedah dugi karasa. Kieu geura rai !, ari anu disebat Rohani teh diwangun ku 4 (opat) perkara, nyaeta :
            NARUN
            HAWAUN
            MA’UN
            THURABUN
    Rd. Muslimat : Punten kang !, jelaskeun ku bahasa anu kahartos ku rai.
    Rd. Muslimat : Kieu atuh :
            Ari NARUN teh Cahaya Berem
            Ari HAWAUN teh Cahaya Koneng
            Ari MA’UN teh Cahaya Bodas
            Ari THURABUN teh Cahaya Hideung
Tah ieu cahaya anu 4 (opat) teh disebatna NUR MUHAMMAD, atawa HAKEKAT ADAM (Bahrul Adam), Hartina : “Sagara saniskara anu ngabukti di Alam Semesta katut sagala eusina.
    Rd. Muslimat : Ke …. Kang !, kapan eta mah moal katingali ku soca anu bukti ieu, kumaha atuh supados tiasa katingali ?.
    Rd. Muslimin : Ningali anu ghoib mah, sakumaha Sanggeum Rasululloh oge dina dalilna : “ RUYA’TULLAHI TA’ALA FIDUNYA BI AENIL QOLBI”, anu hartosna : Ningalina Alloh di dunya kudu ku awasna hate/ Qolbu.
    Rd. Muslimat : Ulah kapalang kang !, upami hoyong tiasa awas hate kedah kumaha ?
    Rd. Muslimin : Nya kedah bersih Qolbu/hate tina kokotor, sabab kokotor Qolbu eta jadi “Hijab” atawa pipinding kana awasna ka Nu Maha Suci.
    Rd. Muslimat : Ari anu janten kokotor teh naon kang ?
    Rd. Muslimin : Dosa rai !, dosa alit sareng dosa ageing. Geuning unggal wudhu, ari bade sholat sok dibersihkeun ku cai. Rai uninga, ari dosa alit anu kumaha ?, sareng dimana tempatna ?, oge kumaha meresihannana ?
    Rd. Muslimat : Hemeng keneh kang !, keun et amah lenyeupanen rai. Mung nu bade ditaroskeun teh, eta nyusul anu tadi perkawis Cahaya anu opat rupa tea, upami ieu mah, upami kaleresan rai parantos mendakan, naha eta Alloh teh ?
    Rd. Muslimin : Iss…atuh sanes, …. Moal enya Alloh tiasa disaruakeun sareng warna, kapan Alloh mah “ Teu warna, henteu rupa, henteu imah, henteu enggon”. Pokona henteu tiasa diumpamakeun sareng naon bae oge. Dalilna : “DHAT LAESA KAMISLIHI SYAE’UN“
( DHAT BILA HAEFIN – DHAT BILA MAKOMIN) Rd. Muslimat : Ke….kang !, atuh ari teu warna, teu rupa, teu imah, teu enggon mah panginten teu aya ….?
   Rd. Muslimin : Teu aya kumaha ari rai ?, kapan cirina Alloh aya teh diantarana aya dadamelannana, nya buktosna ieu Alam Semesta katut eusina. Rai…!, omat kedah yakin teh “AYANA”, nanging Ayana teh, Dzat-Na anu katara sareng anu henteu karampa. Tah palebah dieu anu kedah leres-leres dilenyeupan, sing kersa nyusul, sing dugi ka HAKUL YAKIN tea, supados teu ragu-ragu, henteu was-was. Antebkeun deui rai…!, tah Rukun Iman anu kahiji, sareng SYAHADAT. Cing sok rai, ucapkeun deui Syahadat !
    Rd. Muslimat : Mangga : “ ASHADU ANLA ILLAHA ILALLAH, WA ASHADU ANNA MUHAMMADARRASULULLOH”.
    Rd. Muslimin : Cobi hartosna ?
    Rd. Muslimat : Abdi nyakseni teu aya deui Panggeran kajabi Alloh, sareng abdi nyakseni yen Muhammad Rasulna Alloh”.
    Rd. Muslimin : Cing rai !, ari kecap “ Nyaksi ” kedah anu kumaha ?
    Rd. Muslimat : Nya.. anu nyaksi mah anu ningali, geuning aya kecap nyaksian.
    Rd. Muslimin : Tadi rai…!, ngucapkeun “Abdi nyaksi” yen teu aya deui Panggeran kajabi Alloh, naha leres-leres rai teh parantos ningali ka Alloh ?
    Rd. Muslimat : Aaah…. Teu acan kang !, bororaah…..
    Rd. Muslimin : Naha atuh wanton-wantun ngucapkeun “Abdi Nyakseni” ari teu acan ningali mah ?, atuh kitumah sulaya.
    Rd. Muslimat : Muhun… da abdi mah sanggeum anu mamatahan sareng dina Kitab, nya kumaha ramena bae atuh kang !
    Rd. Muslimin : Iiiiih…sanes kumaha ramena rai !, tapi kedah ajeg pamadegan. Rai…! Upami ieu SYAHADAT teu acan kapendak SAJATINA, atuh dina RUKUN IMAN anu kahiji oge nyaeta “ Amantubillah”, pasti moal leres, ngan basa wungkul henteu dugi kana RASA.
    Rd. Muslimat : Aaah.. rumaos kang !, kumaha atuh nya ?
    Rd. Muslimin : Sawios anu parantos mah rai !, da dimaklum murangkalih keneh, itung-itung ngapalkeun basana heula. Tapi ari parantos dewasa kieu mah, penting ngarautan, mikir, nafakuran, sakumaha dina hadist Kanjeung Nabi Muhammad SAW oge : “ TAFAKKURU SA’ATIN KHAIRUN MIN IBAADATI SAB’IYNA SANATAN “. (Anu hartosna : mikir /tafakur samenit atawa sakedeung leuwih alus tibatan ibadah 70 taun).
Rai..!, Hadits Nabi : AWALUDINI MA’RIFATULLOH teh estuning ngajurung supados pas sareng eusina kalimah Syahadat, oge Rukun Iman anu kahiji, nyaeta “Amantubillah”. Kukituna wayahna ayeuna mah kedah dilenyeupan tur ditingkatkeun eta elmu anu parantos katampi the, sangkan dugi kana sasaranana. Kedah keying tur leukeun rai !, nyusud Elmu teh margi dawuhan Kanjeng Nabi oge : “ MAN THOLABAL SYAI’AN BIJIDDIHI WA JADAHU”, Hartosna : Saha-saha jalma anu nungtut salah sahiji hal bari keyeng, tangtu maranehna pasti bakal hasil.
    Rd. Muslimat : Atuh ari kitu mah, rai teh kedah ngawangsulan deui tina Syahadat, kumaha carana supados kapendak sareng “ SAJATINING SYAHADAT “.
    Rd. Muslimin : Penting pisan rai !, sing kapendak, margi pangemut engkang mah Syahadat teh ibarat Pondasina Agama, anu matak dina Rukun Islam jadi nomer hiji. Insya Alloh upami pondasina kuat, weweg, atuh kana ibadah-ibadah Rukun Islam anu sanesna oge bakal kuat sareng weweg :
Kana ibadah nomer dua, mangrupa tihangna Agama, nyaeta Sholat, bakal kuat, tihangna kuat da pondasina kuat.
Kana ibadah nomer tilu, nyaeta Zakat, bakal ngarasakeun ka sasama, jadi jalma berehan.
Kana ibadah nomer opat, nyaeta Puasa, bakal ngarasakeun puasana tina tekad, ucap, lampah anu henteu pararuguh.
Kana ibadah nomer lima, nyaeta Munggah Haji, mangrupa puncak tina rentetan ibadah-ibadah tea, upami : dirina parantos TAHKIK (mantep) kayakinan ka Nu Maha Suci. Dirina parantos kosong tina sifat tur pagawean anu kotor nyaeta dosa-dosa (Taqhalli). Dirina di eusian ku sifat tur ibadah anu pinuji (Tahalli). Dirina baris “ Awas ka Hakekat Dzat Nu Maha Suci” (Tazalli), nya disebut “ Munggah Haji”.
    Rd. Muslimat : Rupina eta enas-enasna atawa saripati ibadah anu kawengku ku Rukun Islam. Rai mah eta tah..cobi hoyong enggal terang kana SAJATINING SYAHADAT ?
    Rd. Muslimin : Mangga rai catet..!, ari Syarat Sahna maca Syahadat teh, kedah kacumponan 5 (lima) syarat, nyaeta :
    Kudu geus Netepkeun Kana Dhat-na Allah Ta’alla
    Kudu geus Netepkeun Kana Sifat-na Allah Ta’alla
    Kudu geus Netepkeun Kana Asma-na Allah Ta’alla
    Kudu geus Netepkeun Kana Af’al-na Allah Ta’alla
    Kudu geus Sidik/Tasdik Ka Rasululloh kalawan geus netepkeun kana Sifat Rasululloh, nyatana : Sidik, Amanah, Fathonah, jeung Tabligh.
Tah.. rai !, DZAT, SIFAT, ASMA, AF’AL teh disebatna “ RUKUN MA’RIFAT” , Ma’rifat ka Alloh, Ma’rifat ka Rasululloh.
    Rd. Muslimat : Cobi …. Kang !, mugi di eceskeun hiji-hijina !
    Rd. Muslimin : Ke… rai !, kumargi hal ieu mah nyusul ka puhu, supados rada gampang ka hartos, cing urang kaitkeun sareng katerangan MARTABAT ALAM TUJUH, mugi rai !, masing tengeut ngabandunganana :
Alam Kahiji : disebutna AHADIAT
Alam Kadua : disebutna WAHDAT
Alam Katilu : disebutna WAHIDIAT
Alam Kaopat : disebutna ARWAH/ROH
Alam Kalima : disebutna AJSAD/AJSAM
Alam Kagenep : disebutna MITSAL
Alam Katujuh : disebutna INSAN KAMIL
PENJELASAN MARTABAT ALAM TUJUH
    ALAM AHADIAT
Martabat Alam Ahadiat mah, kaayaanana teh “ SUWUNG”, kosong, uwung-uwung awang-awang, estuning bersih suci. Martabat (tingkat) ieu disebat oge martabat KUN HI DZAT, nyaeta kaayaanana teh estuning ngan Dzat. Teu aya martabat (tingkat) anu sejena anu ngalangkungan tina Dzat ieu. Istuning mangrupa sumber pikeun martabat-martabat saterusna. Dupi Dzat ieu di terangkeun ku dalil : “ DZAT LAESA KAMISLIHI SYAE’UN WAHUWA SAMIUL BASHIR” , Anu hartosna : Dhat anu teu aya upamana sareng naon-naon oge, sareng Manten-Na, Maha Ngadangu sareng Maha Ningali. Dikiatkeun deui ku dalil : “ DZAT BILLA HAEFIN “, Anu hartosna : Anu henteu warna teu rupa. “ DZAT BILLA MAKANIN “, Anu hartosna : Anu henteu arah teu enggon. Moal aya anu mampuh ngalewihan tingkat ieu, sok sanajan para Nabi-Nabi, sanajan para Malaikat Muqqarobin, moal saurang oge makhluk anu bisa tepi kana tingkatan Kun Hi Dzat (Kaayaan Dzat). Sakumaha didawuhkeun ku Alloh SWT :
“ WA YUHADZ DZIKRUMULLAHU NAFSAHU “
Anu hartosna : Alloh nyarek maraneh pikeun nyaho Kun Hi Dzat.
Kitu deui dawuhan Rasululloh SAW :
QULLUKUM FI DZATILLAHI AHMAQ “
Anu hartosna : Maraneh tetep teu bisa ngarti soal Kun Hi Dzat Alloh SWT.

    ALAM WAHDAT
Dina martabat Alam Wahdat mah Kun Hi Dzat atawa Dzat Mutlak teh bade ngawujud Mungkin, tina Kalam-Na sareng Iradat-Na (Kersa-Na), nya ngawujud Sifat mangrupa NUR DZAT disebut JOHAR AWAL (Johar = Cahaya, Awal= mimiti). Ieu Nur atawa Johar Awal teh gumulungna antara Dzat sareng Sifat. Ieu teh mangrupa sumber pikeun sifat-sifat anu sejenna. Saniskara Sifat tangtu kaancikan Dzat. Gumulungna Dzat sareng Sifat teh ibarat “ KEMBANG JEUNG SENGITNA”, atawa “ MADU JEUNG AMISNA”, teu bisa di pisahkeun. Nur Dzat atawa Johar Awal teh, disebat oge HAKEKAT MUHAMMAD, asal sagala rupa anu jadi.
HAWIYATUL ALAM atawa Hakekat Alam, Bahrul Hayat (Sagara Hirup) Sanggeum para Wali mah SYAHADAT SAJATI.
    ALAM WAHIDIAT
Dina martabat ieu ku QUDRAT sareng IRADAT-NA (Kawasa sareng Keresa-Na), sorotna NUR DZAT atawa Johar Awal atawa Hakekat Muhammad, bijil NUR PAPAT WARNAE (CAHAYA OPAT WARNA) :
    Nyaeta Cahaya Bereum (Ngajadi Seneuna alam dunya)
    Nyaeta Cahaya Koneng (Ngajadi Anginna alam dunya)
    Nyaeta Cahaya Bodas (Ngajadi Caina alam dunya)
    Nyaeta Cahaya Hideung (Ngajadi Taneuhna alam dunya)
Ieu Nur (Cahaya) anu opat rupa teh disebatna Nur Muhammad. Saterasna tina Nur (cahaya) opat rupa ieu, ngajantenkeun ASMA ALLOH, margi ti dieu ngajadina Huruf / Lapad ALLOH ( ﺍﷲ ), nyaeta :
    Tina NARUN (NURUL AHMAR) NGAJADI HURUF ALIP ( ﺍ )
    Tina HAWAUN (NURUL ASHFAR) NGAJADI HURUF LAM ( ﻞ )
    Tina MAUN (NURUL ABYAD) NGAJADI HURUF LAM ( ﻞ )
    Tina TURABUN (NURUL ASWAD) NGAJADI HURUF HE ( ﻪ )
    Ari JOHAR AWAL janten Hakekat Tasjid ( ω )
Ieu Nur (Cahaya) anu opat rupa atawa Nur Muhammad teh, mangrupa bibit atawa Cikal Bakal 7 lapis Langit, 7 Lapis Bumi katut sakumna eusina. Sakumaha dawuhan Kanjeng Nabi Muhammad SAW :
ﺍﻮﻞ ﻤﺎﺧﻟﻖﺍﷲ ﻧﻮﺮﻧﺒﻴﻚ ﻴﺎ ﺠﺎﺒﺮﻮﺧﻟﻖ ﻤﻧﻪ ﺍﻷ ﺷﻴﺎﺀ ﻮﺍﻧﺖ ﻤﻦ ﺗﻟﻚ ﺍﻵ ﺷﻴﺎﺀ
AWWALUMA KHALAQALLAHU NURA NABIYYIKA YA JABIRU WA KHALAQA MINHUL-ASYYA’A WA ANTA MIN TILKAL ASYA’I,,
Artina :
Awal mula anu Alloh jadikeun nyaeta Nur Nabi Anjeun ya,, Jabir. Jeung Alloh ngajadikeun tina Nur eta, sagala sesuatu ieu, jeung Anjeun hai,,Jabir nu kamasuk tina sesuatu eta.
ﺍﻧﺎﻤﻦ ﺍﷲ ﻮﺍﻟﻤﻮ ﻤﻧﻮﻦ ﻤﻧﻲ
ANA MINALLAHI WAL MU’MINUNA MINNI,,
Artina :
Kuring nyaeta asal ti Alloh, sedeng jalma-jalma mukmin asal ti kuring.
ﺍﻦﺍﷲ ﺧﻟﻕ ﺮﻮﺡ ﺍﻟﻧﺑﻲ ﺼﻟﻰﺍﷲﻋﻟﻴﻪ ﻮﺴﻟﻢ ﻤﻦ ﺯﺍﺗﻪ ﻮﺧﻟﻖ ﺍﻟﻌﺎﻟﻢ ﺒﺎﺀ ﺴﺮﻩ ﻤﻦ ﻧﻮﺮﻤﺤﻤﺪ ﺼﻟﻰﺍﷲﻋﻟﻴﻪ ﻮﺴﻟﻢ
INNALLAHA KHALAQA RUHANNABIYYI SHALALLAHU ‘ALAIHI WASALLAMA MIN DZATTIHI WA KHALAQAL ‘ALAMA BIASRIHI MIN NURI MUHAMMADIN SAW. ,,
Artina :
Saenyana Alloh nyiptakeun Roh Nabi Muhammad tina Dzat-Na, tuluy Alloh nyiptakeun alam, kalawan rahasiah-Na tina Nur Muhammad SAW.
ﻴﺎﺠﺎﺒﺮﺍﻦﺍﷲ ﺧﻟﻕ ﻗﺒﻞﺍﻵﺷﻴﺎﺀ ﻧﻮﺮﻧﺒﻴﻚ ﻤﻥ ﻧﻮﺮﻩ
YA JABIRU INNALLAHA KHALAQA QABLAL ASYYA’I NURA NABIYYIKA MIN NURIHI. ,,
Artina :
Ya ,,Jabir Saenyana Allah nyiptakeun samemeh ayana sesuatu, nyaeta Nur Nabi anjeun, daripada Nur-Na.
ﻠﻗﺪ ﺠﺎﺀ ﻛﻢ ﻤﻥﺍﷲ ﻧﻮﺮ
“ LAQAD JA’AKUM MINALLAHI NURUN. ,,
Artina :
Enggeus Allah datangkeun pikeun anjeun Nur daripada Allah nyaeta Nur Muhammad SAW.
ﻴﺎ ﺍﻴﻬﺎ ﺍﻠﻧﺎﺲ ﻗﺪ ﺠﺎﺀ ﻜﻢ ﺍﻠﺤﻖ ﻤﻦ ﺮﺒﻜﻢ
“ YA AYYUHANNASU QOD JA ‘AKUMUL HAQQU MIN RABBIKUM.,,
Artina :
Hai manusa, geus datang Al-Haq ti Panggeran aranjeun nyaeta Nabi urang Muhammad SAW.
Tegesna :
    Moal aya Sifat, lamun teu aya Dzat.
Moal aya Dzat, lamun teu aya Sifat.
Tina martabat Alam Wahidiat ieu lahirna KALAM QODIM (Ucapan Alloh Anu Maha Sadia), nyaeta ANNAHU ANALLAHU, hartosna : Sabenerna Kami Alloh.
Ku ayana cariosan (tuturan=khithob) ku “ Kalam Qodim” eta, hartina aya anu diturutkeun (sasaran cariosan), nyaeta Alam Sifat sareng Alam Asma. Martabat tilu alam ( Ahadiat, Wahdat, Wahidiat), nyaeta Qodim.

Catetan :
Ayana susunan Martabat (tingkat) oge Alam teh, sakadar hiji gambaran wungkul, anu sabenerna mah Ulah dihartikeun saolah-olah tingkatan nurutkeun waktu, sareng tempat (ruang) alam. Tempat (ruang) alam, waktu can aya, kumargi Alloh SWT teu kakurung ku waktu sareng tempat, sapertos anu tos diterangkeun di luhur.
Nu matak nyata tur jelas dina Alam Wahdat (Sifat) sareng Alam Wahidiat (Asma), “ Roh Muhammad “, ngaliputan, mangrupa awal atawa Cikal bakal saniskara anu dumadi.
Dina salah sawios Hadits Qudsi Allah SWT Berfirman :
ﻜـﻧﺖ ﻜـﻧﺰا ﻤﺧـﻔـﻴﺎ ﻓﺎﺀ ﺤـﺒـﺒـﺖ اﻦ اﻋـﺮﻒ ﻓـﺧـﻠﻘﺖ اﻠﺧﻠﻕ ﻠﻴـﻌﺮﻓـﻧﻲ
KUNTU KANZAN MAKHFIYYAN, FA AHBABTUAN ’URAFA FA KHALAQTUL LIYA’RIFANI
Hartosna :
“Kami nyaeta (hiji) rusiah (pembendaharaan) anu Ghoib. Tuluy Kami boga kahayang supaya di kanyahokeun. Terus Kami nyiptakeun Alam sarta makhluk (Muhammad). Taya lian supaya maranehna bisa Ma’rifat (nyaho) ka Kami”.
    ALAM ARWAH/ROH
Nyaeta martabat Af’al nu Maha Suci, nyaeta Af’al Alloh ku Qodrat-Na (Kawasa-Na) sareng Irodat-Na (Kersa-Na), ngersakeun Alam Semesta.
Supados gampil kahartos, urang ibaratkeun kieu ceuk elmu akal mah, cara ngadamelna teh : Upami di bioskop mah Alam Wahdat (Nur Dzat/Johar Awal) teh ibarat “ KACA” dina proyektor :
    Cahaya Bereum (NARUN) teh ibarat “ Kaca Berem “
    Cahaya Koneng (HAWAUN) teh ibarat “ Kaca Koneng “
    Cahaya Bodas (MA’UN) teh ibarat “ Kaca Bodas “
    Cahaya Hideung (THURABUN) teh ibarat “ Kaca Hideung “
Barang eta kaca disorot ku JOHAR AWAL, kajadian bijil kalangkang, nyaeta :
    Tina Cahaya Bereum (Ngajadi Seneuna alam dunya)
    Tina Cahaya Koneng (Ngajadi Anginna alam dunya)
    Tina Cahaya Bodas (Ngajadi Caina alam dunya)
    Tina Cahaya Hideung (Ngajadi Taneuhna alam dunya)
    Tina Johar Awal (Ngajadi Mataharina alam dunya)

Kitu tah upama ngagunakeun elmu akal mah, proses ngagelarkeun Alam Semesta (Dunya) teh. Nagging ari saleresna mah teu kitu, ku Kawasa-Na, ku Kalamulloh-Na, KUN FAYAKUN, nya jleg bae, Alam Semesta (Dunya) kumplit sareng eusina, boh anu lemesna boh anu kasarna. Jadi tegesna Alam Semesta (dunya) teh kajadiannana tina Nur Muhammad mangrupi Af’al-Na nu Maha Suci (Alloh SWT).
    ALAM AJSAD/AJSAM
Nyaeta Martabat Manusa.
Parantos gelar Alam Semesta (Dunya), nu Maha Suci seja ngersakeun deui midamel Manusa (Adam Majaji). Nimbalan ka Malaikat kedah nyandak sari pati (acina) Seneu, Angin, Cai, Taneuh. Eta sari pati anu opat rupa teh dipidamel, nya kajadian kieu :
ACINA ANGIN kajadian KULIT Jeung BULU ADAM
ACINA SENEU kajadian GEUTIH Jeung DAGING ADAM
ACINA CAI kajadian URAT Jeung BALUNG ADAM
ACINA TANEUH kajadian OTOT Jeung SUMSUM ADAM
Ku Kawasa-Na (Qudrat-Na) sareng Keresa-Na (Iradat-Na) Alloh SWT, nya ngagelar jadi Dalil Muhammad, nyaeta MIM – HE – MIM – DAL, nyaeta :
    Tina NARUN (NURUL AHMAR) NGAJADI HURUF MIM AWAL (ﻣ )
    Tina HAWAUN (NURUL ASHFAR) NGAJADI HURUF HE (ﺣ )
    Tina MAUN (NURUL ABYAD) NGAJADI HURUF MIM AKHIR (ﻣ )
    Tina TURABUN (NURUL ASWAD) NGAJADI HURUF DAL (ﺩ )
    Ari JOHAR AWAL janten Hakekat Tasjid ( ω )
SAREATNA NYA JANGGELEK JADI WUJUD “ MUHAMMAD”
ﻣ ﺣ ﻣ ﺩ
    MIM AWAL (ﻣ ) Tina Lafadz “ Muhammad” tegesna SIRAH
    HE (ﺣ ) Tina Lafadz “ Muhammad” tegesna DADA
    MIM AKHIR (ﻣ ) Tina Lafadz “ Muhammad” tegesna UDEL
    DAL (ﺩ ) Tina Lafadz “ Muhammad” tegesna SUKU
Tapi teu acan usik malik. Saparantos diliangan eta wujud teh, anu lobana 9 (salapan) liang, nyaeta :
Dina palebah SIRAH :
PANON = 2 LIANG
CEUPIL = 2 LIANG
PANGAMBUNG = 2 LIANG
BAHAM = 1 LIANG
JUMLAH = 7 LIANG
Tina palebah UDEL (handapenana) = 2 Liang
Jumlah sadayana jadi 9 Liang.
Saparantos kumplit, teras disorot ku NUR MUHAMMAD kajadian bisa usik eta wujud teh. Jelasna kieu :
Wujud /Adegan/Jasad luar, bungkusna anu asalna tina Saripati : SENEU, ANGIN, CAI, TANEUH, disebatna Adam.
Wujud jero /Batin/Rohani, eusina anu diwangun ku Nur, Rasa (sir), Roh, Qolbu (Budhi), Nafsu (Akal), anu asalna tina Nur Muhammad (Cahaya nu opat rupa), anu ngahirupkeun, ngusikeun, melikeun eta adegan ADAM.
Sedengkeun Sagara Hirupna atawa Bibit Nyawana mah, tina JOHAR AWAL atawa Nur Dzat atawa Dzat Sajati atawa Hakekat Muhammad atawa NURULLOH tea.
Tah..boh Alam Semesta (Jagat Gede/Alam Qubro/Alam Kabir), boh Diri Manusa (Jagat leutik/Alam Sagir, anu diwangun ku Badan Rohani disebut Muhammad Rasululloh, sareng Badan Jasmani disebut Adam), malah sareng saniskara anu aya di ieu Alam semesta, ieu ka asup kana martabat Alam Arwah mangrupa Af’al-Na atawa Karya-Na Alloh SWT.
Kitu tah….. rai !, babaran Dzat, Sifat, Asma, sareng Af’al teh. Sateuacana neraskeun kana martabat anu sanesna, kumaha dugi ka dinya parantos paham ?
    Rd. Muslimat : Ke….kang !, rada lebeng keneh…., janten eta anu di jelaskeun ku engkang nembe teh, mangrupi sarat pikeun SAHNA MACA SYAHADAT ?
    Rd. Muslimin : Leres eta saratna teh !, ari kitu kumaha ?
    Rd. Muslimat : Geuning bangga nya kang !, ari sugan tea mah cukup maca we Syahadat teh.
    Rd. Muslimin : Iiih…ari rai !, ari semet maca mah, eta kapan Syareat, ari anu dijelaskeun bieu mah eta parantos kana Elmu Hakekat, hartosna anu leresna atawa anu Hakikina. Ieu tengeutkeun deui bilih kurang jelas ! :
Martabat Alam Ahadiat teh nuduhkeun Dzat-Na Alloh, anu “ LAESA KAMISLIHI SAE’UN”, nyaeta Dzat anu teu tiasa di umpamakeun sareng rupa, sareng warna, sareng tempat, sareng waktu, sareng sora jeung sajabana. Anging ieu Dzat teh ngaliputan atawa Murba Wisesa kana saniskara anu aya, boh kanu Ghoib, boh kanu nyata.
Martabat Alam Wahidiat mah, Dzat teh jumeneng Sifat nyaeta Nur, ari sifatna (rupana) teh CAANG GUMILANG. Dzat teh gumulung dina Sifat, lir upama seneu sareng hurungna. Dzat ibarat seneu/panas, Sifat ibarat hurungna, teu tiasa dipisahkeun, Dzat ngaliputan Sifat. Di dieu nyata aya Bibit Hirup – Hurip.
HIRUP nyatana Nur (Cahaya) atawa Hakekat Muhammad
HURIP nyatana Rasa, Rasana Alloh nya RASULULLOH.
Martabat Alam Wahidiat, mah nuduhkeun ayana Asma (jenengan) nu asal tina sorotna tina Johar Awal atawa Nur Dzat atawa Dzat Sajati atawa Hakekat Muhammad atawa NURULLOH , jadi cahaya opat rupa, disebut Nur Muhammad nya ngajadi Huruf / Lapad ALLOH ( ﺍﷲ ) = Alif – Lam – Lam – He, ari Tasjidna jadi Johar Awal.
Sing lenyeup Rai !, ieu Nur Muhammad atawa Cahaya Opat Rupa : Berem, Koneng, Bodas, Hideung teh mangrupa sumber atawa bibit saniskara anu ngajadi. Ari sumber atawa bibit Hirup sareng Hurip (Rasa) mah nyaeta JOHAR AWAL atawa Nur Dzat atawa Dzat Sajati.
Ningkat deui ka Alam Arwah, ieu mah parantos Alam Nyata/Bukti/Aen Nya buktina Alam Semesta, manusa, sasatoan, tutuwuhan, kaasup oge Makhluk lemes (Jin) jeung Setan. Ieu ngabuktikeun Af’al-Na Alloh SWT (Padamelan Alloh SWT), ku Sifat Kawasa-Na (Qudrat-Na), sareng Sifat Keresa-Na (Irodat-Na), istuning ngaliputan, ngancik, akrob, gumulung sareng saniskara anu ngajadi atawa anu dijadikeun ku Alloh SWT.
Jadi Rai..!, sadayana anu dumadi di Alam Arwah ieu, boh anu ghoib, boh anu nyata, istuning ka Dzat-an, ka Sifat-an, ka Asma-an, ka Af’al-an Alloh SWT.
    Rd. Muslimat : Ke…..kang !, tadi ku engkang diterangkeun :
Dzat Alloh Ta’ala teh LAESA KAMISLIHI SAE’UN
Sifat Alloh Ta’ala teh CAANG LUMENGGANG Nyatana NUR
Asma Alloh Ta’ala teh NUR MUHAMMAD (Nur Papat Warnae)
Af’al Alloh Ta’ala teh Saniskara anu dumadi, Alam Semesta katut sagala eusina, kalebet diri manusa. Anu bade ditaroskeun ku rai ! ayeuna ari Alloh-Na nu mana ?
    Rd. Muslimin : Ari….rai !, kapan Alloh mah kaunggeul dina dalil oge : “INNALLOHA ALA KULLI SAI’IN QODIR”, Hartosna : Satemen-temenNa Alloh Ta’ala Maha Kawasa kana saniskara dina sakabeh Alam.
Pikeun jelasna, kieu geura rai :
            Dzat ngaliputan Sifat, ibarat “Madu gumulung sareng amisna” ari Lafadzna Alip
            Sifat, enggon/tempat netelakeun Asma, ibarat “Srangenge (Panon poe) gumulung sareng caangna” ari Lafadzna Lam Awal.
            Asma, enggon/tempat netelakeun Af’al, ibarat “ Kaca enteung anu dipake ngenteung”, pasti aya wawayangannana (Kalangkangna) nurutkeun saparipolah anu ngaca. Ari Lafadzna Lam Akhir.
            Af’al, enggon/tempat perbawaan Dzat, ibarat “ Laut sareng ombakna, pasti pangawasa ombak gumntung ka laut”. Ari Lafadzna He.
Tuh…kapan ngawujud Lapad ALLOH ( ﺍﷲ ). Janten sakali deui, sagala rupi anu aya boh anu batin (ghoib=samara-samar), boh anu lahir (bukti) parantos ka Dzat-an, ka Sifat-an, ka Asma-an, ka Af’al-an Alloh SWT. Kumaha rai…!, parantos rada ngageubray ?, paham ?......

    Rd. Muslimat : Nya…kanggo Asma Alloh mah parantos aya gambaran, janten ku Qudrat – Irodat-Na, ngaliputan kana saniskara alam katut eusina, nya kalebeut diri manusa. Parantos kahartos kang !, kana sarat Sahna Maca Syahadat anu opat mah, nyaeta Dzat, Sifat, Asma, Af’al, ayeuna kantun hiji deui, kedah Sidik ka Rasululloh, mugi dijelaskeun !.
    Rd. Muslimin : Nuhun… atuh rai !, ari parantos paham mah, ngarti kana Dzat, Sifat, Asma, Af’al Alloh, nanging henteu cekap ku ngarti sareng paham wungkul, da kedah ku teras tiasa ngabuktikeunnana kanggo nyumponan sumpah urang dina kecap Ashadu, hartosna Nyaksi teu aya deui Panggeran kajabi Alloh, kapan kitu lain ?....., ari nyaksi teh kapan ningali, nya atuh kedah dugi ka awasna, ulah mung semet basa.
    Rd. Muslimat : Upami hoyong dugi ka kitu, kumaha carana kang ?
    Rd. Muslimin : Nya kedah kagungan padamelan, milari cara, milari jalanna, pilari tarekahna atawa Torekat-na.
    Rd. Muslimat : Ari Torekat-na, Tarekat naon kang ?
    Rd. Muslimin : Nya Torekat para Wali atuh, da kapan para Wali anu ngarulik tur parantos dugi ka Elmu et amah. Geuning dicarioskeun yen Kanjeng Syarif Hidayatulloh salaku lulugu para Wali anu aya di Cirebon, anu kantos Ma’rifat kana Hakekat Muhammad. Urang oge upami kekeuh keyeng mah, piraku teu kapecretan-kapecretan wae mah.
    Rd. Muslimat : Nuhun kang !, diwartosan, et amah emutaneun sareng pilarieun oge pidameleun rai. Cobi ayeuna mah teraskeun heula bae kana papahaman perkawis Kedah Sidik ka Rasululloh.
    Rd. Muslimin : Rai… upami Rasululloh anu maot tur dikubur di tanah Madinah, eta disebatna naon ?
    Rd. Muslimat : Kirang paos kang !, mugi diwartosan sakantenan !
    Rd. Muslimin : Eta mah rai !, Muhammad Majajina atawa Syareatna, oge Rasululloh Majajina, Syareatna, da ari Muhammad sareng Rasululloh Hakekina atawa Hakekatna mah teu maot. Cing ku rai !, eta catetan ngeunaan Alam Wahdat sareng Wahidiat buka deui sareng lenyeupan deui. Kapan saparantosna jumeneng Nur atawa Johar Awal anu jadi bibit hirup jeung bibit hurip.
HIRUP nyatana Nur (Cahaya) atawa Hakekat Muhammad
HURIP nyatana Rasa, Rasana Nurani, Rasa Alloh nya RASULULLOH.
Pan saterasna boh Nur boh Rasa, kapan ngaliputan gumulung dina saniskara anu dumadi, nya tangtosna oge ngaliputan, ngancik, gumulung, akrob di diri manusa.
Sing eta ku rai emut !, ngaraos aya Hirup sareng Rasa ?....... lamun diri rai parantos dikantunkeun ku Hirup (Nur), sareng Hurip (Rasa) atuh nya maot pingaranennana.
    Rd. Muslimat : Parantos rada paham sareng rumaos, oge karaos kang pangna rai tiasa usik malik teh ku ayana Hirup, teras sok ngaraos pait, asin, lada, amis, sieun, keueung, melang, ngewa, water, sedih, sareng sajabana, kapan eta teh nuduhkeun yen di diri urang aya Rasa. Paingan dalil sareng Hadist nuduhkeun kudu daek ngukur ka kujur, ngaji ka diri, da bisa ngajinis.
    Rd. Muslimin : Tapi mangkade rai !, perkawis Rasa teh sanes hiji, tapi aya tilu tumpa atawa tingkat. Ka hiji Rasa Jasmani, kadua Rasa Rohani, katilu Rasa Nurani. Ari Rasa Jasmani tangtuna anu karasa ku jasad, contona : ateul, diciwit, kakadek, dicabok, pasti nyeri. Anu ngaliwatan letah, contona : Asin, amis, pait, lada jsb. Anu kana irung contona : Hanyir, bau, seungit jsb. Ari Rasa Rohani contona : Nyeri hate, ngewa, keuheul, resep, senang, sugema, melang, keueung, sieun jsb. Ari Rasa Nurani anu ngadorong kana sifat-sifat kahadean, luyu sareng Sifat Alloh Rahman – Rahim, contona : Jorojoy rasa nyaah, hayang mere ka budak yatim, kanu miskin (welas asih), jorojoy hayang ngalaksanakeun ibadah luyu sareng ajaran Agama, rasa cinta ka Alloh SWT, sujud, sumerah diri dibarung ku rasa rumasa yen usik malik teh ku Qudrat tur Irodat-Na Alloh SWT. Tah…. Rasa anu ieu rai !, anu ka golong kana title Rasa Alloh atawa Rasululloh mah, penting pisan Sidik tur sing langgeung karasana ku urang. Kumaha rai !...... kahartos sareng kapaham….?
    Rd. Muslimat : Alhamdulillah kang !, rada kahartos ayeuna mah. sing horeng Rasululloh atawa Rasa Alloh anu teu pisah sareng diri urang anu kedah diusahakeun sangkan langgeung karasana. Hanas tadina mah kedah kapendak atawa sidik ka Kanjeng Nabi Muhammad SAW. Sareng Rasululloh anu parantos pupus emutan teh.
    Rd. Muslimin : Tah…kapan nyambung sareng anu sakumaha ka- unggeul dina dalil oge hadist-hadist Nabi anu parantos dikapayunkeun. Diantarana :
ﻮﻤﻦ ﻄﻠـﺒﻞ ﻤﻮﻠﻦ ﺒـﻐـﻴـﺮﻱ ﻧـﻔـﺴـﺢ ﻓـﻘﺪ ﻇﻞﻇﻞ ﻷ ﻦ ﺒـﻴـﺪ
WAMAN THOLABAL MAULANA BIGHOIRI NAFSIHI FAQOD DHOLA DHOLALAN BA’IDA
Ceuk sundana : “ SAHA-SAHA JALMA NEANGAN PANGGERAN, KALUAR TI DIRINA SORANGAN BAKAL KASASAR, SABAB BOGA RASA ALLOH JAUH TI DIRINA”.
Sok sanaos rai parantos paham kana babaran kedah Sidik ka Rasululloh, tetep kedah kagungan padamelan, kanggo ngabuktoskeun kana kecap : “ WA ASHADU ANNA MUHAMMAD RASULULLOH”.
Rai..!, kamalinaan geuning ieu teh parantos wengi teuing, peryogi istirahat. Insya Alloh ngeunaan bag-bagan Martabat Alam Mitsal sareng Insan Kamil mah engke kapayun urang di sambung didadarkeun deui
KITAB LAYANG MUSLIMIN MUSLIMAT JILID-2
NGALANJUTKEUN JEUJEUR CARIOS NU KAPUNGKUR
Raden Muslimin sareng raina Raden Muslimat, enjingna saparantos netepan Subuh, ngaraos saleger, maklum wengina karulem talibra pisan. Bubuhan raina Raden Muslimat nuju hanaang ku Elmu, atuh derekdek deui bae naroskeun ka rakana
    Rd. Muslimat : Manawi engkang teu kaabotan, rai bade naroskeun deui hanca anu teu acan kabujeung diteraskeun ku salira engkang.
    Rd. Muslimin : Alhamdulillah rai !, urang dikersakeun ku anu Kagungan Kersa, dipasihan sehat oge kiat. Mugi-mugi enggoning urang madungdengkeun ieu Elmu Agama, dipirido kenging pituduh Manten-Na. Amin. Mangga rai !, ……, kamari teh dugi kamana anu dipadungdengkeun teh ?
    Rd. Muslimat : Nembe … perkawis sarat Sahna Maca Syahadat, nyaeta Sidik ka Rasululloh. Anu ku engkang parantos diterangkeun, yen Rasululloh anu “ Hakekatna mah, nyaeta anu teu pisah sareng diri urang” nyatana Rasa. Rasa anu salamina kedah dipiara teh nyaeta Rasa Nurani, anu nungtun kana kawelas-kaasih ka sasama, karumasaan, katumarimaan sareng ka cinta tur ngadorong sumerah ka Alloh Ta’ala. Nya anu kitu anu disebut Rasa Alloh atawa Rasululloh. Margi Rasa teh mangrupa “ Utusan Wujud” Alloh anu Goibul Wujud. Geuning katerangan dalil oge kieu : “ KULLI UMATIN RASULLIHI” Anu hartosna : Dina sakabeh umat pada katetepan Rasululloh”. Anu dimaksud nyaeta Rasa Alloh.
Oge katerangan dalil :
AL-INSANU SIRRI WA ANA SIRRUHUU
Artinya : “Rasa Muhammad teh Rasa Alloh, Rasa Alloh teh Rasa Muhammad”.
Naging sanggeum engkang teh sok sanaos parantos ngartos, parantos paham oge, tetep kedah disarengan ku padamelan, supados Sidik tea, nyumponan kana kecap “ WA ASHADU ANNA MUHAMMAD RASULULLOH”. Nembe dugi kadinya kang !.
    Rd. Muslimin : Nuhun atuh rai !, ari parantos paham mah, boh kana basana, boh anu kedah dipilari, oge anu kedah dipidamel sangkan dugi ka sidik tea. Insya Alloh rai !, upami parantos kapendak ieu, teu burung ngageubray caang kana hal-hal anu sanesna oge, boh ngeunaan ka-Imanan, boh ngeunaan Rukun Islam anu sanesna. Sakumaha ku engkang parantos dijelaskeun, yen Syahadat mah mangrupa Pondasi Agama, anu kedah weweg supados kanu sanesna kacandak weweg alias tohaga.
    Rd. Muslimat : Ke…kang !, sateuacana ningkat kana ibadah anu sanesna dina Rukun Islam, bilih kabujeung hilap, eta perkawis “ Martabat Alam Tujuh” anu nembe diterangkeun teh 5 (lima) Alam (Ahadiat, Wahdat, Wahidiat, Arwah sareng Ajsam), janten kantun 2 (dua) Alam deui nyaeta : Alam Misal sareng Alam Insan Kamil.
    Rd. Muslimin : Aeeh….leresnya !, aya keneh hanca perkawis Alam anu dua deui. Tapi …..Rai !, sateuacan nerangkeun Alam Misal sareng Alam Insan Kamil, etang-etang ngaderes deui sareng supados langkung paham, kieu geura :
Ari anu 3 (tilu) Alam mah, eta ghaib atawa qadim, nyaeta :
Alam Ahadiat (Dzat) = Dzat Laesa Kamislihi Syae’un
Alam Wahdat (Sifat) = Nur Dzat atawa Johar Awal
Alam Wahidiat (Asma) = Nur Muhammad (Nur Papat Warnae)
Ari Alam Arwah mah, mangrupa Alam Nyata/Bukti (Af’al) Alloh SWT, nya ieu Alam Semesta, anu diwangun ku : SENEU, ANGIN, CAI, TANEUH. Anu mawi disebut Arwah teh sabab Pi - ROH –hen , nyaeta Pi – Geutih –hen, Pi – Adam Majaji –eun, atawa Pi – Bibit –ten jasad manusa.
Sedengkeun Alam Ajsam mah, buktina Jasad Manusa. Jasad urang teh asalna tina Alam Arwah tea. Sareatna pasti karaos. Cing … upami Rai !, henteu barang tuang Aci-acian tina Seneu, Angin, Cai, Taneuh anu nyerep gumulung kana Buah-buahan atawa Bebetian, panginten bakal leles langlayeuseun, moal aya tanaga. Jadi jelasna rai…!, kajadian diri teh tina sari pati atawa acina anu opat rupa. Kieu geura :
Seneu jadi Daging, hawana jadi NAFSU AMARAH bijilna tina Ceupil
Angin jadi Sumsum, hawana jadi NAFSU LOAMAH bijilna tina Panon
Cai jadi Tulang, hawana jadi NAFSU SAWIYAH bijilna tina Baham
Taneuh jadi Kulit, hawana jadi NAFSU MUTMAINAH bijilna tina Irung
Tangtuna oge ieu nafsu-nafsu teh dua papasangan, aya anu hadena (positip), oge aya anu gorengna (negatip), gumantung kumaha ngelesannana.
Tah…. Urang ningkat kana Martabat Alam Misal. Nyaeta Martabat Elmu anu bisa weruh kana Asal. Weruh kana asalna Jasad urang waktu keur di Qodim nyaeta Nur Muhammad (Nur Papat Warnae) tea. Upami jalma parantos weruh, awas kana eta 4 (opat) perkawis kalayan Hakul Yakin lain ngan basa wungkul, nya disebut Alam Misal nyaeta Ma’rifat ka Asal.
Tah …. Kitu rai,…. Pereleannana.
    Rd. Muslimat : Hatur sewu nuhun kang !, .. dipasihan katerangan perkawis Alam Mitsal, nyaeta mangrupi tahapan elmu anu nyusud ka asal urang dugi ka Hakul Yakinna, anu sabenerna memang diwajibkeun ku Nu Maha Suci, manusa pikeun ngaihtiarannana. Salajeungna ulah kapalang hiji deui kang !... nyaeta perkawis Alam Insan Kamil. Cobi martabat anu kumaha anu parantos dugi kana INSAN KAMIL teh ?
    Rd. Muslimin : Eta mah rai ! …. Tutugna anu Ngelmu, sasat jalma anu parantos Ma’rifat kana Dzat-Na nu Maha Suci. Kumargi kitu martabat Insan Kamil mah, hartosna Manusa Sampurna, parantos Takhqik, terang ka asalna.
    Rd. Muslimat : Anu dimaksud tos terang dugi ka asalna teh anu mana kang ?
    Rd. Muslimin : Eta… parantos terang ka SAGARA HIRUP (BAHRUL HAYAT), nyaeta Kasampurnaan Nyawa. Rai !, …. anu disebut Johar Awal tea, atawa Hakekat Muhammad oge disebat Sajatining Syahadat.
Tah…. upami parantos terang dugi kadinya keur didunyana, tangtos bakal tiasa Mulang ka Asal-Na, atawa sok disarebat Mulih ka Jati, Mulang ka Asal (Wa inna Ilaihi Roji’un). Moal cidra Alloh mah, parantos jangji ka sakumna anu Ma’rifat ka Manten-Na. kitu tah rai !..., cohagna mah disebat Insan Kamil teh nyaeta anu parantos uninga atawa Ma’rifat ka Dzat - Sifat-Na Nu Maha Suci.
◙ BAB IMAN
    Rd. Muslimat : Kang !......., babaran perkawis Asal mangrupi bibit anu poko, parantos dijelaskeun sareng ka paham ku rai. Ieu mah etang-etang ngarautan deui sareng ngudag eusina tina sagala elmu anu parantos katampi ku rai ti nuju alit, hoyong langkung dijentrekeun deui ku engkang.
Ti payun engkang…. Kantos nyarioskeun kieu : Ari neleuman Agama Islam teh kudu nete taraje nincak hambalan, nyaeta kedah Iman heula, teras Tauhid heula, teras Ma’rifat heula, nembe kana Islam. Kukituna mugi engkang kersa ngajelaskeun.
◙ PEDARAN RUKUN IMAN
    Rd. Muslimin : Rukun Iman anu ka 1 (hiji) “Amantubillahi” hartosna : (Percaya ka Alloh). Ayeuna engkang bade naros ka rai !, percaya henteu ka Alloh ?
    Rd. Muslimat : Ari engkang…..!, atuh kantenan percaya mah, parantos teu ham-ham deui.
    Rd. Muslimin : Nuhun ari parantos teu asa-asa mah atuh. Eta… pangna rai !, percaya teh , percaya kana naonna ?
    Rd. Muslimat : Nya percaya kana Ayana Alloh.
    Rd. Muslimin : Ayana teh dimana ?
    Rd. Muslimat : Eeeh…. Rai mah percaya pedah aya dadameulannana, nyaeta Bumi, Langit, sareng saniskara eusina ieu Alam. Samangsa-mangsa aya dadamelannana pasti aya anu ngadameulna. Kitu pamendak rai mah….
    Rd. Muslimin : Mung sakitu rai ?...., teu aya deui kebatna ?. Upami semet kitu mah atuh murangkalih oge parantos barogaeun. Ari parantos dewasa mah kedah leuleugeur, sing kagungan paham rangkepan, ulah bolostrong bae. Pek sing leukeun larapkeun ka Badan Urang. Margi rai !..., upami paham ngan semet kitu, jiga-jigana ayana Gusti Alloh teh saluareun langit anu katingali ieu. Paingan atuh sok narunjuk sareng namprakeun panangan ka luhur. Rai !..., upami kagungan paham yen Alloh teh ibarat Manusa ngadameul korsi atawa meja, atuh Alloh teh papisah, pajauh ti diri urang. Atuh kitu mah papalimpang sareng dalil :
WANAHNU AQRABUN ILAIHI MIN HABLIL WARID (Q.S. Qaf : 16 )
Hartina : Kami jeung maneh geus eweuh antarana deui, deukeut keneh Kami ka maneh ti batan (urat beuheung nu nganteung dina beuheung maraneh sorangan). Masih keneh aya antarana. Kapan eta teh eusi tina Dalil Al-Qur’an

    Rd. Muslimat : Duh kang !...., kumaha atuh ari Sahna Percaya Ka Alloh teh anu saleresna ?. Geuning paham semet semet anu ku rai di kapayunkeun mah kitu…. Kirang sampurna. Kumaha sangkan paham klop sareng dalil anu nembe.
    Rd. Muslimin : Rai !....., teu gampang Iman ka Nu Maha Suci teh, henteu cekap ku Tekad sumawonna ngan semet ku Basa, kengingna teh kedah ku Ma’rifat.
Upami rai ….. henteu acan mafhum, geura hempek lenyeupan, saliksik ku Ati, papay ku Rasa Kaayaan Wujud, papay heula tina Dzat-Na Alloh SWT. Kapan Dzat teh parantos gumulung sareng Sifat, disebat Nurulloh. Sundana mah Cahaya. Cahaya Nu Maha Suci. Ari Cahaya teh sifatna hirup anu ngaliputan sadayana Alam, kaasup diri manusa.
Kusabab kitu, atuh ngamak’naan Rukun Iman anu ka Hiji teh (Amantubillahi), kedah kieu :
“SATEGEUSNA KAULA PERCAYA KA HIRUP SORANGAN, KA HIRUPNA WUJUD KAWULA PANGNA HIRUP, ETA PERTANDA AYANA ALLOH”.
Pon nyakitu deui, ieu Alam Semesta oge pada kaliputan ku Hirup Alloh. Kitu tah rai !.
    Rd. Muslimat : Nuhun sarebu nuhun kang !...., kahartos kacida, karaos ayeuna mah Alloh teh akrob sareng wujud. Atuh bakal tambih isin upami ngalakukeun teu leres teh, da sasarengan siang wengi. Paingan sanggeum sisindiran : LEULEUPEUTAN – LEULEUMEUNGAN, DI ARAH KEJO POENA, DEUDEUKEUTAN REUREUJEUNGAN SARENG ALLOH SAPOPOENA.
Ayeuna kantun Rukun Iman anu ka 2 (dua) : “ Wa Malaikatihi “ anu hartosna : Kawula percaya ka Malaikatna Alloh. Mugi engkang !..., ngajelaskeun !.
    Rd. Muslimin : Eta…. Rai !.... percaya teh percaya kumaha ?
    Rd. Muslimat : Kieu upami sapuk mah sareng manah engkang, “ Yen Malaekat teh salaku utusan Alloh, anu ngadugikeun ayat-ayat ka para Nabi sareng para Rasul nalika masih jumeneng keneh.
    Rd. Muslimin : Upami paham rai kitu, …. Sedengkeun ayeuna para Nabi, para Rasul, khususna Nabi Muhammad parantos pupus, atuh panginten Malaikat teh parere, parantos henteu di utus deui nya ?
    Rd. Muslimat : Eeeeh…, leres nya ?, upami kitu mah khususna Malaikat Jibril, panginten pere. Mugi engkang…., kersa ngeceskeun, da karaos paham rai…. Anu tadi mah lepat.
    Rd. Muslimin : Atuh naha ngaji teh kitu ?, ngaji kawas murangkalih et amah. Sanggem engkang oge, ari ngaji ulah ingkar tina diri. Geura rakrak/kakat, kotektak badan sakujur, ngarah ngajinis. Kedah enggal-enggal bilih kabujeung wafat !, susah temennan upami kabujeng pupus teh, sedengkeun ngajina can tamat da katungkul ku maca bae, ngapalkeun basana ari eusina teu di palire, jadi bae ngan pinter maca jeung nyurahkeun. Ari pek teh pedah parantos pinter maca sareng nyurahkeun, asa parantos ngarasa cukup, ngarasa sugema, bari diangge kumangungan cenah pasti bakal ka Sawarga. Kieu rai !....., papay heula perkara Malaikat teh, kapan tadi disebatkeun salaku Utusan Alloh. Ari Alloh teh Sifatna Hirup. Jadi atuh Malaikat teh nyatana Usik. Sakabeh usik, boh usik Ati, kitu deui usik Jasad. Kapan Usik teh utusan, nya Hirup anu miwarang. Najan usikna bulu, usik kuku manjangan, eta sadayana Malaikat. Anu mawi sanggem Hadist, Malaikat teh rebu-rebu seueurna, tapi henteu jirim aperti wujujud manusa. Sareng tara barang tuang, oge tara kulem siang wengi oge. Penginten ku rai !..., kasaksi, sok sanaos rai nuju kulem, tapi ari Bulu, Kuku tetep manjangan, Napas tetep ngarenghap, atuh Jasad ngajangkungan sareng ngalintuhan. Istuning eta Usik (Malaikat) teh satia kana utusan, didamel siang wengi. Rai…!, eta Malaikat anu mangrebu-rebu teh, ari mandorna mah anu 4 (opat), nyaeta :
Usik Tinggal Mandorna Malaikat Jibril
Usik Baham Mandorna Malaikat Mikail
Usik Dangu Mandorna Malaikat Isrofil
Usik Angseu Mandorna Malaikat Ijro’il
    Rd. Muslimat : Kahartos ari kitu mah kang !, paingan Malaikat teh kamashur, henteu warna, henteu rupa, henteu pamegeut henteu istri, tara kulem sareng tuang leueut. Sidik ari ku mah, moal enya Usik ngawujud. Ayeuna kantun…. Rukun Iman anu ka 3 (tilu) “ Wa Kutubihi” nyaeta : Percaya kana ayana Kitab Alloh Ta’ala.
    Rd. Muslimin : Cing….. kumaha paham rai…!, percaya kana Kitab Allah Ta’ala teh ?
    Rd. Muslimat : Nya kanggo rai mah, percanten kana Kitab anu aya tulisannana, buktosna Al-Qur’an.
    Rd. Muslimin : Eta oge leres…, percanten kana Kitab Al-Qur’an sakumaha anu pada ngajarelaskeun ku para ahli. Nanging rai !..., kedah dirangkep ku paham Percaya kana Kitab Tulisan Wujud Urang. Margi upami parantos dilenyeupan, eta tulisan Kitab Al-Qur’an teh estuning nuduhkeun kana tutulisan wujud urang, wiwincikan diri. Jadi rai teh ….., kedah percanten kana Tutulisan Kuring boh bengharna, boh miskinna. Poma masing narima kana eta tulisan diri anu saestuna. Upami parantos kitu, geura bakal Sabar moal rek aral upama nuju aya dina kakirangan.
    Rd. Muslimat : Ke….kang !.., eta mah tutulisan diri dina hal takdir boh beunghar, boh miskin. Kumaha upami jalma anu kenging Hukuman Penjara, eta oge sami tulisan ti Alloh ?
    Rd. Muslimin : Iiiih…. Ari anu menang hukuman kitu mah, eta mah tulisan ti Setan, tina Nafsu Wujud Urang. Ongkoh parantos pada ngawartosan, yen anu sok maling, Jinah, maehan, eta bakal dihukum, bakal dipenjara, naha atuh di lakukeun ?
Tulisan ti Alloh mah lain anu kitu, diantarana upama ninggang cilaka anu teu di haja.
    Rd. Muslimat : Perkawis Rukun Iman anu ka tilu parantos kahartos, ayeuna kantun teraskeun kana Rukun Iman anu ka 4 (opat), nyaeta “ Wa Rasullihi”. Tegesna kedah percaya ka Rasululloh salaku utusan Allah.
    Rd. Muslimin : Paham ……, kumaha percaya ka Rasululloh utusan Alloh teh ?
    Rd. Muslimat : Ari paham rai mah, nya anu disebat Rasululloh utusan Allah teh …., eta para Rasul, da kapan para Nabi atawa Rasul mah salaku utusan Alloh ?
    Rd. Muslimin : Kitu oge teu lepat…., ari Majajina mah, atawa sreatna mah, tapi kapan ayeuna mah para Rasul parantos parupus sareatna, atuh ayeuna man percanten teh kedah kana Hakekatna badan anu jadi utusan Hirup pribadi. Jadi kedah kieu tekad urang teh : Sategesna geus percaya tigin kana ieu Rasa Wujud Urang. Rasa tinggal, Rasa Dangu, Rasa Baham, Rasa Angseu. Mangga geura rasakeun ku rai !...., bade kumaha teu percayana kana Rasa Wujud.
Upami barang tuang uyah, tangtosna sanggeum Rasa Baham teh Asin.
Upami barang nguping sora gelap, tangtosna sanggeum Rasa Dangu teh sora guludug, kapan moal disebat musik.
Upami barang ningali nu caang, tangtosna sanggeum Rasa Tingal teh moal nyebatkeun poek.
Upami barang ngangseu Minyak seungit, tangtosna sanggeum Rasa Angseu teh kapan moal nyebatkeun bau, pasti tangtuna oge sengit. Kapan ari Rasul mah tara bohong sareng tara cidra rai.
    Rd. Muslimat : Leres pisan kang !..., Rasul mah tara bohong tara cidra. Upami kitu… ari anu osok bohong sareng cidra saha ?, sareng timana torojolna ?
    Rd. Muslimin : Ari anu osok bohong jeung cidra mah Manusa rai !..., norojolna tina Biwir pangucap manusa. Contona : Upami rai…, ngagaleuh minyak sengit, tangtu eta minyak teh di ambungan heula. Saparantos cop atawa pas sareng hate, eta seungitna minyak teh disaksi ku Rasa (Rasul) Pangambung, nembe naroskeun perkawis harga. Sanggeum anu dagang, hargana teh (upamana) tilu rebu perak. Tah… kusabab rai palay leuwih murah, teras di akalan, rai teh ngucapkeun kieu : “ aaah…., mahal teuing sakitu mah…., naon minyakna oge henteu seungit”. Padahal Rasa Pangambung rai mah ngabenerkeun yen eta minyak teh sengit.
Tah Nafsu (kahayang murah), anu ngadorong kana akal sangkan digawe, teraskeun ditepikeun ku biwir. Jadi torojolna teh tina Nafsu, ngadorong kana akal manusa. Da Rasul mah tetep teu bohong. Kitu tah ra !....
    Rd. Muslimat : Leres pisan, ayeuna mah parantos ka paham perkawis Rukun anu ka opat mah, kantun ayeuna teraskeun kana Rukun anu ka 5 (lima) nyaeta : “ Wal Yaomil Akhir”. Tegesna percaya kana Poe Akhir.
    Rd. Muslimin : Cobi heula, paham rai !.... dugi kamana perkawis Wal Yaomil Akhir teh ?
    Rd. Muslimat : Ari rai mah percanten pisan, yen Alam Semesta ieu bakal ruksak, nekanan poe akhir nyaeta Kiamat. Mung sakitu katerang rai mah.
    Rd. Muslimin : Kitu oge henteu salah rai !...., naming sasaran paham rai eta jauh teuing. Eta mah kana Kiamat Jagat Kabir jigana mah moal kasorang ku anak incu. Ayeuna mah kieu !, rai teh kedah ngalirik kana Jagat Shagir, nyaeta Jasad Urang, anu bakal ti heula nekanan poe akhir, nyaeta Pupus atawa Wafat. Eta rai !..... anu kudu dipikiran mah, sing gede kasieun. Kudu buru-buru nyiar elmu supaya katepi kana Ma’rifat ka Allah, bisi kaburu maot !... kapan rai…, sieun ku Naraka ?
    Rd. Muslimat : Aaah… rumaos kang !.... Rukun Iman teh ngan dibaca sadayana, tapi ngimankeunnana, eusina mah ngaler ngidul.
    Rd. Muslimin : Kedah ti ayeuna rai !...., di aji eusina, dirasakeun, margi Rukun Iman teh Bibit rahayu Dunya Akherat. Keur di dunyana moal keuna ku hukum penjara, sabab laku nu goring dijaga, da nu Maha Suci ngayakeun Rukun Iman teh pikeun Pamageur Nafsu anu Awon. Atuh di akheratna baris pinanggih sareng Ka-Nikmatan.
    Rd. Muslimat : Insya Allah kang !....., bade di estokeun pisan. Kantun Rukun Iman anu ka 6 (genep), nyaeta : “ Wal Qodri Hoerihi”. Tegesna timbang-timbang papasten hade sareng goring. Mugi engkang…., ngajelaskeun !..., rai teu acan ngartos, moal enya Alloh midamel awon.
    Rd. Muslimin : Iih…, rai !, ari Allah mah mung midamel Suci, anu sae-sae, da anu goring mah eta ti Idajil tea, sakumaha anu parantos dijelaskeun ti payun. Kieu..geura ngama’naan Rukun Iman anu ka genep mah : “ Urang kudu percaya sing tigin, upama jalma waktu hirupna teu aya kadaek, teu daek nyiar elmu, teu daek ibadah, teu daek ngabakti ka Nu Maha Suci, eta anu kitu dimana engke Maot/Wafat, nyawana bakal tigebrus ka Naraka (nempuh ka teu ngeunah) anu langgeung. Meunang siksa kubur, sakarat mah geus puguh”. Jadi nyorang Tilu kali siksaan.
Tapi sawangsulna, upami jalma anu hirupna suhud neangan elmu, Sareatna, Tarekatna, Hakekatna, Ma’rifatna geus kasusul, bari kersa amal ibadah “Hablumminalloh Wa Hablumminannas”. Tah eta bakal meunang untung, benghar ku kanikmatan (Sawarga). Teu ngalaman siksa keur sakarat, siksa kubur, sareng siksa Naraka.
Kitu …tah… ra !.., babaran Rukun Iman anu ka genep mah, mangrupa mungkas tina Rukun Iman. Sakali deui rai !...., ari percaya teh kedah sareng Ma’rifatna. Sabab upama ngan semet percaya wungkul, bari teu jeung Ma’rifatna, disebatna teh Iman Taklid sareng Idlal tea, henteu dugi ka Iman Tahqiq.
Sareng ari Iman teh aya dua perkara :
Ka hiji Iman kana Dzat Sifat-Na Alloh bari sareng Ma’rifatna. Ieu mah bagean elmu Hakekat.
Ka dua Iman kana Parentahna Alloh, kedah ngalakonan Rukun-Rukun-Na. Tah…ieu mah bagian elmu Sareat. Kitu oge upama nuju kaayaan jagjag waringkas.
    Rd. Muslimat : Kumaha upami jasadna parantos teu walakaya ?. panginten moal tiasa ngalaksanakeun Rukun Islam sagemblengna, sapertos Sholat, Puasa, Munggah Haji ?
    Rd. Muslimin : Saleresna ari Iman mah ulah pegat, kedah teras Iman ka Nu Marentah-Na. da pikeun anu parantos Ma’rifat mah, sanaos jasadna parantos teu walakaya oge, pasti moal hilap, moal samar, da henteu kedah sareng praktek, malah teu lisan-lisan acan. Margi parantos ngaraos ngahiji, teu ngaraos papisah, nuju calik, leumpang, nangtung, ngarenghap, henteu weleh sasarengan (Akrob). Da ieu wajib sanes fardhu.
    Rd. Muslimat : Kee…. Kang !..., naon dasarna pangna disebat Wajib ?
    Rd. Muslimin : Geuning sanggeum hadist oge : “ WA KHAWAIDUL IMANI WAJIBUL WAJIB AN’YALAMA”. Anu hartosna : Kabeh umat wajib pada weruh kana Iman. Nyaeta kana Iman Sajati.
    Rd. Muslimat : Tadi…..sanggeum engkang, eta mah Wajib sanes Fardhu. Ari Fardhu anu kumaha ?
    Rd. Muslimin : Ari Fardhu mah, tina parentah wajib anu parantos di olah deui ku Kanjeng Nabi Muhammad Rasululloh SAW, miwarang ibadah ka Allah. Kedah pisan rumasa tur tumarima, margi Asal Urang, Usik Malik Urang teh disareng ku Manten-Na. upami urang teu kersa ngabakti, teu ibadah ka Manten-Na, atuh jadi nyaruaan, papak henteu aya luhur handap. Fardhu mah nya dina ibadah Syareat. Rai !..., Wajib sareng Fardhu teh, basana oge dua rupa, tapi sing ngahiji sing ngagulung.
    Rd. Muslimat : Kang !....., kamalinaan…, parantos waktos netepan Lohor, engke urang sambung deui.
Atuh rai sareng raka, arangkat heula ka Masjid bade naretepan heula Lohor. Saparantosna rengse naretepan, ngabujeung deui ka Bale Paguneuman, neraskeun hanca anu katunda /kapegat.
    Rd. Muslimat : Kang !..., rupina perkawis babaran Rukun Iman mah di anggap tos cekap heula, kapan urang teh nuju ngahanca IMAN – TAUHID – MA’RIFAT – ISLAM. Ayeuna mangga tingkatkeun kana Bab Tauhid.
◙ BAB TAUHID
    Rd. Muslimin : Rai !..., ari TAUHID teh, undakna tina atawa ngaronjatna tina Iman. Upama Iman-na (Taklid, Idlal, Takhqiq) parantos kacumponan, parantos Haqul Yakin (awas qolbuna) kana Bahrul Adam/Nur Muhammad, tangtuna oge baris ajeg moal galideur deui, sarta bakal soson-soson, suhud, khusyu, rasa, rumasa, tumarima.
Ucapna tara geurehan, tara sugal pikanyerieun hate batur, sopan someah hade ka semah. Lacuna, nyengker kana ka-Mak’siatan anu sakira diharamkeun ku Agama tur di larang ku nagara. Elmuna bari prak di amalkeun kalawan sadrah, ikhlas. Tur dina prak ibadah ka Nu Maha Suci, disarengan ku Rasa, rumasa, narima lamokot ku kokotor, rumasa bodo, teu daya teu upaya. Usik, malik, leumpang, ningali, ngadangu, ngangseu sareng nyanggeum teh, kajabi Allah Dzat Wajibul Wujud. Anu mawi sumerah diri ka Manten-Na. Kitu tah….. kirang langkung jalmi anu parantos TAUHID.
    Rd. Muslimat : Parantos kahartos perkawis Tauhid mah, atuh teraskeun kana Ma’rifat.
◙ BAB MA’RIFAT
    Rd. Muslimin : Ari MA’RIFAT teh undakna tina Tauhid, Tekad – Ucap – sareng lampahna parantos salamina sae ( Takholi sareng Tahalli), atuh pastina oge bakal tiasa Tazalli (awas) kana Dzat – Sifat – Asma-Na Allah. Sakumaha ti payun parantos dijelaskeun, yen Ma’rifat teh parantos tembus paningal atina/qolbuna, ka Dzat Sifat Allah ku ridho tur pitulung Manten-Na. kitu tah…rai !...., perkawis Ma’rifat mah.
    Rd. Muslimat : Hatur nuhun kang !..., perkawis IMAN, TAUHID, MA’RIFAT parantos, ayeuna kantun ISLAM. Cobi kumaha ecesna perkawis Islam teh ?
◙ BAB ISLAM
    Rd. Muslimin : Ari ISLAM teh rai……, sategesna Suci, bersih tina sagala kokotor. Ari anu jadi kokotor teh naon ?, taya lian ti iwal ti Nafsu. Saha jalmana anu henteu kaancikan ku Nafsu ?. tos kantenan di jalma anu lacuna ma’siat, sanajan di ahli Agama oge, sami pada kaancikan nafsu. Ari jugjugan atawa Sasaran ki Nafsu teh pokona mah ngan 3 (tilu) perkara :
        Kalungguhan / kakawasaan (Tahta)
        Haliah dunya (Harta)
        Birahi (Wanita/Pria)
Rai !..., ari Islam teh teu dua teu tilu, estu ngan hiji-hijina. Malahan keur hiji teh Ghaib deuih. Sategesna Islam teh Nur. Tah eta anu teu katetepan nafsu mah. geuning nalika masih keneh aya dina Alam Nur mah, rai…, teu kagungan kahoyong naon-naon.
Atuh kitu deui anu Islamna oge teu dua teu tilu, ngan hiji nyaeta Rasululloh. Ku sabab kitu, atuh geuning jalma mah teu kabagean Islam, paling-paling jadi Umat-Na. Kitu oge anu tepi ka pangkat Umat teh sarebu hiji, sabab kedah terang heula ka Rasululloh, sarta kedah ngalakonan kana parentahna.
    Rd. Muslimat : Kedah terang heula ka Rasululloh ?, rupina sami kang sareng ma’nana Warosulihi dina Rukun Iman ?
    Rd. Muslimin : Kirang langkung kitu tah rai !..., ma’nana perkawis Islam teh !
    Rd. Muslimat : Supados nyambung kang…!, kumaha upami teraskeun kana Rukun Islam ?
◙ PEDARAN RUKUN ISLAM
    Rd. Muslimin : Perkawis Rukun Islam mah, kalebet kana ibadah Sareat rai !.., janggelekna atawa ciri ti jalmi anu parantos Iman ka Allah, di buktikeun ku Amal Ibadah kasasama (Hablumminanas) sareng ibadah ka Alloh (Hablumminalloh).
    Rd. Muslimat : Ke..kang !.., eta perkawis ibadah ka Allah, asa kirang ngartos rai mah. kapan Alloh mah sifat Ghoniyun (Maha Benghar), Maha welas, Maha Asih, naha beut hoyong di ibadahan ku makhlukna ?
    Rd. Muslimin : Et amah ra !..., sakadar basa wungkul ibadah ka Alloh teh, kereteg hate Janggelek tina Rasa rumasa, di usik malikeun ku Manten-Na. Atuh kalihna ti eta, praktek ngabakti kitu teh ngabedakeun antara Anu dicipta (di damel) sareng Anu Nyipta (anu ngadamel). Upami henteu kitu, atuh panginten teu aya Martabat Luhur Handap, atuh dianggap sami (papak) antara makhluk sareng kholikna.
Anu langkung jero maknana teh, manusa teh kedah seperti Allah, buktos ibadahna (Welas-Asih) ngamodalan kumplit, taya kurang, saniskara di ayakeun, taya lian pikeun sakumna makhluk-Na. Anu mawi dina nuju ngadararo’a atawa syukuran nalamprakeun panangan kaluhur teh, sanes ngandung harti Allah aya ucang angge di Langit Katujuh, tapi nganyatakeun yen Martabat Allah teh pangluhur-luhurna, moal aya anu nyamian. Kitu rai…, tah…Allah mah teu peryogieun ku anu ibadah, sareng teu hoyongeun di ibadahan, paling oge Allah mah miwarang emut (Eling) ka Manten-Na. margi upami henteu emut ka Manten-na, engke bilih hilap karagungan rarasaan pangkawasana, heug wae boga lampah sakama-kama.
    Rd. Muslimat : Upami Allah henteu peryogieun di ibadahan, atuh.., kanggo saha eta amal ibadah teh ?
    Rd. Muslimin : Nya mangfaatna mah pikeun anu ibadahna keneh. Upami ra…, sering susuci diri, boh lahirna boh batinna, atuh rai teh bakal bersih tina kokotor atawa dosa-dosa (Hadas ageing sareng hadasr alit). Rai.., sering ibadah berjamaah, atuh ngaraketkeun duduluran sareng ngaraketkeun rasa persatuan hirup bermasyarakat. Rai.., sering sumerah diri (Hablumminalloh), ngandung harti yen rai teh hoyong kenging pituduh sareng pertolongan, dituduhkeun kana Jalan anu lempeng, kiat nahan atawa ngelesan nafsu. Pangpangna mah sangkan ridho tiasa Ma’rifat ka Dzat – Sifat – Asma MantenNa.
    Rd. Muslimat : Ka… kang !.., aya keneh kapanasaran perkawis Amal, sanggemna perkawis amal teh aya 4 (opat) perkara :
        Amal Jariah
        Amal Sadrah
        Amal Soleh
        Amal Ma’ruf
Mugi engkang !....., tiasa maparin katerangan hiji-hijina !
    Rd. Muslimin : Kieu rai !..., ari Amal Ibadah teh sapertos dina hal Iman anu parantos dikapayunkeun, sami aya 2 (dua) tahap, aya Fardhu sareng aya Wajib.
    Ari Amal Ibadah Fardhu mah, parentah Nabi Muhammad Rasululloh, pikeun ka papada manusa (Hablumminanas) sakumna kaunggel dina Hadist. Kitu oge upami kasartaan boh ku tanaga, boh ku harta.
    Ari Amal Ibadah Wajib mah, pikeun Ma’rifat ka Allah manusa teu kenging sulaya, margi Wajib kasebatna, sakumaha dawuhan Kanjeung Nabi Muhammad : “ ILLA ANNA AWALLA NAFSHAS FARDHU AEN ”. Anu hartosna : Mimiti amal ibadah teh sing ngarti /terang Jatining Hirup masing tepi ka Aena (ngajinis).
Sabab kudu katingali eta Sifat Hirup, margi eta Jatining Syahadat.
    Rd. Muslimat : Dupi…, eta amal anu opat rupi teh .., kumaha tumerapna atawa prak-prakannana dina ibadah kang ?
    Rd. Muslimin : Kieu eta mah rai !..., eta anu 3 (tilu) ( Jariah, Sadrah, Soleh) teu kenging sulaya. Ari tumerapna nya dina Amal ibadah anu aya tina Rukun Islam. Kieu gera :
    Ari Amal Jariah teh pagawean Badan. Urang kudu ngarti yen ieu Wujud urang teh nuju janten Jariah Allah atuh kedah nurut kana Kersana Alloh. Hartosna Wujud nuju di anggo ku Allah.
    Ari Amal Sadrah mah, pagawean Lisan. Hartosna nuju dianggo Maca Kalimah. Sadayana Puji waktu eta mah Sadrahkeun ka Allah, kapan sanggem dalil oge : “ PUJI MAH KAGUNGAN ALLOH (ALHAMDULILLAH)”, da kapan manusa mah Lahawla wala kuwata (Teu daya upaya). Ngandung harti ulah sok nyoro puji ka Allah, sok hayang di puji atawa pupujieun.
    Ari Amal Soleh, et amah pagawean Qolbu/Hate. Kedah soleh teh, kedah bersih hate/qolbu, sing cengeng ulah kaganggu patekadan ku Tahta, harta, wanita/pria. Jadi kedah “ LILLAHI TA’ALA ”.
Kitu amal kanggo ka Allah mah rai !.., henteu deui sareng amal ibadah ka papada manusa, sok pandang kana buruhan (Pamrihan).
    Ari amal anu hiji deui mah Amal Ma’ruf, et amah tumerapna dina “ Hablumminanas ”, tapi didasaran ku Lillahi Ta’ala. Janggelekna dina amal ibadah di Rumah Tangga, amal ibadah di lingkungan Masyarakat, berbangsa bernegara. Amal ibadah anu dumasar kana ka ikhlasan, teu aya maksud ka dua leutik, taya pangarahan, ibadah ngajauhan kasarakahan/kamungkaran.
    Rd. Muslimat : Aduh.., hatur nuhun kang !..., rai parantos dipasihan terang perkawis perelean Amal Ibadah. Tapi rupina…, eta amal ibadah teh tiasa ngajanggelek “ Lillahi Ta’ala” upama Iman-na parantos Tahkik, Tauhid-na parantos leres, atuh Ma’rifat-na leres, oge Sajatining Islam-na parantos kapendak. Cobi…, ayeuna rai hoyong terang, eta Amal Jariah, Sadrah, Soleh teh kumaha tumerapna dina prak-prakan ibadah Rukun Islam !.
    Rd. Muslimin : Ari tumerapna dina hiji-hijina anu kawengku ku Rukun Islam mah sareng moal leupas tina SAREAT, TAREKAT, HAKEKAT, MA’RIFAT-na kieu geura :
◙ RUKUN ISLAM KA HIJI “ SYAHADAT”
Ari katerangan Syahadat mah, bawiraos parantos cekap sakumaha dijelaskeun ti payun.
    Jariah - na : atawa Syareatna Badan/Baham ngucapkeun Du’a Kalimah Syahadat.
    Sadrah – na : atawa Tarekatna Antebkeun Ati/Qolbu, eling muji ka Allah ka Rasululloh bari pasrah Lillahi Ta’ala.
    Soleh – na : atawa Hakekatna Bersih tina kahayang kaperluan kahirupan sangkan tiasa Awas (Tazalli) kana Sifat Hirup.
    Ma’rifat – na : Ngaraos kaliputan ku Dzat – Sifat Allah. Tah eta Dzat – Sifat Jatining Syahadat atawa Jatining Hirup atawa Hakekat Muhammad.
◙ RUKUN ISLAM KA DUA “ SHALAT”
    Jariah - na : atawa Syareatna Waktu dina Solat, wujud urang teh nuju janten Jariah Alloh, nuju di anggo : Nangtung - Takbiratul Ikhram – Ruku – Sujud Lungguh.
    Sadrah – na : atawa Tarekatna Syukuran kana ka-Agungan Allah. Sumerah teu ngaraos kagungan Jasad, teu ngaraos kagungan kahayang. Soleh – na : atawa Hakekatna Bersih, Suci Qolbu.
    NANGTUNG – NA NUJU HAKEKAT HURUF ALIP ( ﺍ )
    RUKU – NA NUJU HAKEKAT HURUF LAM AWAL ( ﻞ )
    SUJUD – NA NUJU HAKEKAT HURUF LAM AKHIR ( ﻞ )
    LUNGGUH – NA NUJU HAKEKAT HURUF HE ( ﻪ )
    TAKBIRATUL IKHRAM – NA janten Hakekat Tasjid ( ω )
        Ma’rifat – na : Awas Qolbu ka Nur Muhammad ( Narun, Hawaun, Maun, Thurabun), eta anu baris nepikeun ka Dzat – Sifat Nu Maha Suci.
◙ RUKUN ISLAM KA TILU “ ZAKAT”
        Jariah - na : atawa Syareatna sakumaha umumna mere ku beas, ku duit, ditarima ku fakir miskin, ku yatim piatu.
        Sadrah – na : atawa Tarekatna Dina nuju Sholat Daim (Tazalli)
        Soleh – na : atawa Hakekatna Bersih, Ikhlas ngazakatkeun diri ka Nu Maha Suci.
        Ma’rifat – na : Sing Ngaraos ilangna Rasa Jasmani, tanda ditarima ku Nu Maha Suci, kasilih ku Nur Muhammad.
◙ RUKUN ISLAM KA OPAT “ PUASA”
    Jariah - na : atawa Syareatna Wujud urang teh nuju janten Jariah Allah, nuju di anggo ngarasakeun kumaha rasana nahan lapar, hanaang, birahi, dina waktu siang.
    Sadrah – na : atawa Tarekatna Dina nuju Sholat Khusu (Tazalli)
    Soleh – na : atawa Hakekatna Bersih, tina hawa nafsu anu goring anu mawa kana pibahayaeun/mak’siat.
    Ma’rifat – na : Kedah panggih sareng Romadhon anu sapertos Bulan Purnama caang jiga tanggal 14 (opat welas).
◙ RUKUN ISLAM KA LIMA “ MUNGGAH HAJI”
    Jariah - na : atawa Syareatna Wujud urang teh nuju janten Jariah Allah, Zarah ka Kuburan Nabi Muhammad Rasululloh SAW, teras ka Mekah Zarah ka Baetulloh.
    Sadrah – na : atawa Tarekatna Dina nuju Sholat Khusus/Tazalli.
    Soleh – na : atawa Hakekatna Bersih, ngalebur dosa urang, ilang Rasa Jasmani, ilang Rasa Rohani, tinggal Rasa Nurani (Rasa Allah) anu tiasa nyusul raratan Allah. Kapan dalilna : “ KULLI UMATIN WA RASULLIHI”. Hartosna : Dina sakabeh umat pada katetepan Rasululloh, tegesna Rasa Alloh.
    Ma’rifat – na : Kedah ngarasa ngahiji Jasmani sareng Rohani, ngaraos nikmat gumulung antara HIRUP – RASA – WUJUD.
Tah kitu rai..!, tumerapna JARIAH, SADRAH, SOLEH, sinareng SAREAT, TAREKAT, HAKEKAT, MA’RIFAT dina prak-prakan amal ibadah dina RUKUN ISLAM. Cing mangga etang ku rai !..., eta Rukun Islam anu lima, saban Rukun Opat-opat (Sareat- Tarekat – Hakekat – Ma’rifat), 5 x 4 = 20. Geuning eta Sifat dua puluh teh mangrupa Sifat-na Allah. Jadi Sifat 20 teh tina Islam….rai !.
    Rd. Muslimat : Hatur nuhun kang !..., perkawis babaran Rukun Islam anu di kaitkeun sareng Amal Jariah, Sadrah, Soleh, oge saban Rukun dijelaskeun Sareatna, Tarekatna, Hakekatna, sareng Ma’rifatna. Geuning ngalakonan Rukun Islam teh, ari dipesek mah kacida banggana nya kang !, teu asal wae geuning amal ibadah teh .
Kang…!, tumali tadi kasabit-sabit Sifat 20 Allah atuh sakantenan bae ….. kumaha wiwincikannana ?
◙ WIWINCIKAN SIFAT 20 ALLAH
    Rd. Muslimin : Perkawis Sifat 20 Alloh, da ari hiji-hijina mah panginten rai oge parantos apa nya ?. Ayeuna mah urang sakantenan katerangannana, kieu geura 
   WUJUD
Hartina : Aya Allah, moal euweuh. Ari tandana aya teh ku ayana Nafas. Samangsa-mangsa aya Nafas tangtu aya Hirup. Samangsa-mangsa aya Hirup, tangtu moal euweuh Allah teh, sabab Sifat Hirup teh tina Dzat Sifat-Na Allah.
        QIDAM
Hartina : Allah ti heula, moal enya Allah pandeuri. Ari nyatana dina Wujud urang sifatna teh Panon. Ari awas panon teh ti heula, nyaeta anu ngabuktikeun Sifat. Buktina, waktu Bapa masih Bujang, Indung masih Lajang (Parawan), barang tepung tangtu Paadu Tingal. Saparantos awas Bapa sareng Indung, jorojoy manahna duanana ting sereset, nya akhirna Ngajodo anu saterusna ngabogaan turunan. Anu matak Panon heula anu ti heula.
        BAQO
Hartina : Allah the Langgeung, moal keuna ku ruksak. Sategesna Baqo teh Dzat Allah anu Langgeung, nyaeta Hirup kagungan Allah SWT.
        MUHALAFATUL LILHAWADISI
Hartina : Beda Allah sareng anu anyar. Bedana teh kieu :
Allah mah ningali teu karana Panon
Allah mah ngadangu teu karana Cepil
Allah mah ngandika teu karana Baham
Allah mah ngangseu teu karana Pangambung
Allah mah midamel naon bae teu karana Parabot, sareng sajabi ti eta.
        QIYAMUHU BI NAFSIHI
Hartina : Allah Jumeneng ku Anjeun, moal enya anu nga jantenkeun. Geuning Indung sareng Bapa urang waktu Sapatemon Rasa, henteu boga tekad arek nyieun anak, oge badan urang teu ngaraos di damel ku Indung Bapa.
Geuning sidik jumeneung ku Anjeun, ngan urang mah disarengan ku Kersana Allah, cukang lantaran ka Rama, sareatna ti Ibu. Ari Hakekatna mah estu Kersana Allah. Eta wenangna Allah teh, wenang ngajadikeun, oge wenang teu ngajadikeun.
        WAHDANIAT
Hartina : Sah Dzatna – Sah Sifatna – Sah Asmana – Sah Af’alna.
Tumerapna dina Soca, Cepil, Pangangseu, Baham. Wiwincikannana kieu :
    Upama dina Soca
Sah Dzat-na teh Awasna
Sah Sifat-na teh Naon anu katingali
Sah Asma-na teh Warna (Beurem, koneng, bodas, hideung jeung sajabana).
Sah Af’al-na teh Sasat gawena tara pahili.
    Upama dina Pangangseu
Sah Dzat-na teh Lamun ngangseu minyak seungit, tetep seungit, lamun ngangseu tarasi tetep bau. Eta sah na teh tara cidra.
Sah Sifat-na teh Naon anu di angseu pasti
Sah Asma-na teh Boh ngaran seungit, ngaran bau, ngaran hanyir, jeung sajabana.
Sah Af’al-na teh Sasat gawena tara pahili.
Kitu deui Cepil sareng Baham.
        QUDRAT
Hartina : Allah teh kawasa. Kawasana Allah teu karana parabot/alat. Geuning upama urang boga maksud rek nyieun imah atawa naon bae, tangtu ku urang dipikir heula, dicipta-cipta ku ati. Upami geus kacipta, eta wangunan imah teh Ngadeg di jero ati (eta hakekatna). Kapan henteu make parabot teu naon-naon.
        IRODAT
Hartina : Allah teh Sifat Keresa. Upami tadi ku Kawasana eta adegan Bumi parantos kacipta dina ati, kantun ayeuna mah jadikeun “Keresa” arek midamel Bumi tea (Kantun sareatna) ngabuktikeun Irodat. Tangtu dina Sareat mah kedah ngagunakeun parabot/alat katut bahan-bahan anu diperlukeun.
        ELMU, 10. HAYAT.
Ari Elmu mah ngahiji sareng Hayat.
Ari Elmu teh Kanyaho, ari Hayat teh Caang. Pasti ngahiji, sabab Kanyaho teh kudu dina kaayaan caang. Moal aya kanyaho dina kaayaan keur poek.
Ari di dunya mah (lahir) caangna teh dina Matahari, katingali ku Panon Jasmani. Sedengkeun dina Ilmu (Batin) mah, sing tepi ka caang teh dina Jero Ati (Mata Hate).
1. SAMA : Hartina : ALLAH Ngadangu teu karana Cepil.
2. BASAR : Hartina : ALLAH teh Uninga teu karana Soca.
3. KALAM : Hartina : ALLAH Ngandika teu karana Baham.
4. QODIRON : Hartina : ALLAH Kawasa.
5. MURIDAN : Hartina : ALLAH Kersa.
6. ALIMAN : Hartina : ALLAH Uninga.
7. HAYAN : Hartina : ALLAH Hirup.
8. SAMIAN : Hartina : ALLAH Ngadangu.
9. BASSIRAN : Hartina : ALLAH Ningali.
10. MUTAKALIMAN : Hartina : ALLAH Ngandika.
Eta anu tujuh di luhur ( Qodiron – Muridan – Aliman – Hayan – Samian – Bashiran – Mutakaliman ), aya nyatana dina diri, upama ka panggih tangtu hasil, kabuki hijabna Allah, kabingung teh tangtu leungit. Malah upama eta anu tujuh sifat-sifatna kapendak di sakujur diri, teras Tarekat-na geura pilari. Upama Tarekatna kasusul, tan wande Ma’rifat Jati kana Dzat Nu Maha Suci, anu Caang Sajero Ati.
Kitu tah rai !...., wiwincikan Sifat 20 Alloh teh, sareng katerangannana kumaha masih aya keneh kapanasaran ?
    Rd. Muslimat : Cing kang…!, manawi aya katerangan anu sanesna, supados rada eces tur jentre !.
    Rd. Muslimin : Ari rai….!, sok nyosok jero, atuh sakitu oge cekap ulah sok hoyong eces teuing !.
    Rd. Muslimat : Kapan engkang keneh anu masihan bongbolongan, upami ngelmu sing katimu, ngaji sing ngajinis, ulah ngaji Asma wungkul moal jadi Iman. Kusabab kitu, rai mah hoyong dituduhkeun sareng barangna, sareng buktina.
    Rd. Muslimin : Mangga atuh ari kitu pamadegan rai mah, urang buktikeun sing sidik. Kieu geura rai !..., Sifat 20 teh dibagi 4 (opat), jenengan hiji-hijina nyaeta : NAFSIAH, SALBIAH, MA’ANI sareng MA’NAWIYAH. Ari barang-barangna kieu :
    NAFSIAH Nyaeta Nafas, Sifatna Irung.
    SALBIAH Nyaeta Paninggal, Sifatna Panon.
    MA’ANI Nyaeta Pangdangu, Sifatna Cepil.
    MA’NAWIYAH Nyaeta Pangucap, Sifatna Baham.
    Rd. Muslimat : Parantos apal kang…!, perkawis Sifat Dua Puluh di bagi opat mah, manawi aya keneh katerangan anu langkung jentre tina bukti anu 4 (opat) teh ?
    Rd. Muslimin : Anu leuwih jentre mah kieu atuh :
    NAFSIAH Barangna Irung aya 1 bagian
    SALBIAH Barangna Panon aya 5 bagian :
        Bobodas Panon
        Hihideng Panon
        Kokoneng Panon
        Bebeurem Panon
        Heherang Panon
    MA’ANI Barangna Cepil aya 7 bagian :
        Legok Cepil aya 6 legok, ka tujuhna Liang Cepil
    MA’NAWIYAH Barangna Baham aya 7 bagian :
        Biwir anu handap – Biwir anu luhur
        Gugusi handap – Gugusi luhur
        Lalangit handap – Lalangit luhur
        Letah
Jadi jumlah sadayana Dua Puluh. Perkawis Huntu mah, kapan datangna oge pandeuri, saparantos kaasupan aci-aci dunya, oge balikna oge pangheulana. Eta anu opat henteu papisah rai !..., kudu gulung jadi hiji. Pangangseu – Paninggal – Pangrungu – Pangucap. Upama kurang hiji moal sampurna, komo upama kurang dua, pasti moal katepi, sumawona upama kurang tilu beuki nyucud.
    Rd. Muslimat : Aduh… hatur nuhun kang !, rai …parantos dipasihan terang perkawis Sifat 20 Allah dugi ka sareng jinisna, geuning nuduhkeun kadiri keneh. Paingan sanggeum dalil : “ IQRO KITABAKA KAFA BINAFSIKA ALYAUMA HASIBA”, Hartosna : Wajib pisan manusa ngaji teh masing ngajinis, nyaeta ngaji Sa-Adeging Diri / Badan.
    Rd. Muslimin : Nyakitu atuh rai !, da ngaji kaluar tina diri mah kapan sanggeum hadist oge bakal kasasar, matak ngajauhkeun Nu Maha Suci, teu ngarasa sasarengan siang wengi ngaliputan. Ku sabab kitu saparantosna Ngaji Daluang teh kedah teras Ngaji Luang, nyaeta Rasakeun Daluang tea. Dihartikeun, dilenyepan, dirarapkeun kana diri, sing cocog sareng Sareatna, Hakekatna, terus nganggo Tarekat sangkan tiasa Ma’rifat. Sabab eta anu opat henteu papisah, kedah gulung jadi hiji, boh dina lakon Agama boh dina Elmu.
    Rd. Muslimat : Ayeuna Rai !, bade naroskeun deui : Naha masih aya kebatna eta Sifat Dua Puluh teh ?
    Rd. Muslimin : Atuh puguh aya terasna. Terasna teh janten Aksara. Margi Aksara oge kenging nyutat tina Adegan Manusa.
    Rd. Muslimat : Naha kumaha anu mawi di damel aksara ?, sareng kanggo naon ?
    Rd. Muslimin : Aksara teh kanggo ngauningakeun (ngabuktikeun) Qu’ran anu jadi dasar Hukum Agama sakuliah Dunya, pikeun pituduh dina Cara Ibadah Jalma ka Nu Maha Suci. Sareng pikeun ngamankeun dunya, sangkan manusa di lahir, hirupna bisa waluya, repeh rapih sareng sasama, nangtukeun pikeun kasalametan di Akherat engke.
    Rd. Muslimat : Ke….kang !, upami didamel aksara dina Al-Qur’an, naha cekap ku huruf anu dua puluh ?
    Rd. Muslimin : Tangtuna oge cukup, moal kurang sanajan ngan ku huruf dua puluh oge, malahan ari Hakekatna mah ku 17 (tujuh belas) huruf oge cukup ra !.
    Rd. Muslimat : Ari huruf Qur’an bisa cukup ngan ku 17 huruf mah, asa teu acan kahartos, kapan sadayana oge parantos pada terang, yen huruf Qur’an mah aya 30 (tilu puluh) huruf.
    Rd. Muslimin : Rai !..., tilu puluh huruf mah sareng rangkepannana, da ari bibitna mah pasti ngan 20 (dua puluh). Lantaran Sifat Dua Puluh eta, nya Sifat Gusti Allah, moal ngalangkungan atawa ngurangan tina Sifat Nu Maha Suci.
    Rd. Muslimat : Tadi engkang nyanggemkeun, malahan Hakekatna mah ku 17 (tujuh belas) huruf oge cekap. Atuh beuki ngirangan, kamana sapalih deui ?, da panginten moal ical teu pupuguh, tangtu aya sumurupna. Mugi engkang kersa nerangkeun, ulah kapameng miwejang ka rai !.
    Rd. Muslimin : Ari sumurupna mah pasti aya rai !, kieu geura :
Sareatna kanyataan aksara dina Qur’an anu teu aya teh nyaeta aksara : Ca, Aksara Nya, Aksara Nga.
Ari Sifat Allah teh aya Dua Puluh. Sedengkeun dina ibadah oge, cekap ku 17 (tujuh belas) rakaat sadinten sawengi teh.
Tah…. Tarekatna mah, anu 17 rokaat teh pikeun nyusul anu 3 (tilu) sifat tea. Sareatna Ca – Nya – Nga, ari Hakekatna nyaeta Dzat – Sifat – Asma Allah. Sakali deui rai..!, anu 17 rakaat teh tegesna ngudag Dzat – Sifat – Asma Allah atawa merik Allah – Muhammad – Adam. Tah eta anu di tareangan teh.
    Rd. Muslimat : Leres kang …!, diberikna Dzat – Sifat – Asma teh kudu ku 17 (tujuh belas) rakaat, waktu anu lima sadinten sawengi, rai oge ngalaksanakeun eta teh istuning ti aalit, tapi naha nya ..?, rai mah kekeuh teu acan kapendak eta Dzat – Sifat – Asma Allah teh ?, najan dicipta ku ati, weleh teu kaemut, anggur hate sering ambariyang, cus-cos kasagala rupi. Cing kumaha … eta kang…?, sangkan gawe teh ulah tanpa hasil ?
    Rd. Muslimin : Atuh sagala rupi oge rai..!, kedah sareng elmuna. Geuning dina hadist oge dijelaskeun : “ LAMUN AMAL HENTEU REUJEUNG ELMU, BATAL TEU JADI”. Buktina ku rai oge karaos panginten ?. Entong teuing bingung, eta pertanda ibadah urang henteu jadi, margi henteu bersih ati, jadina mang-mang hate. Upami hoyong bersih ibadah ka Nu Maha Agung, hempek geura pilari Tarekat Elmu Wali. Buktikeun hakekat huruf aksara anu tujuh belas tadi, pilari dina salira rai…!, Kujalan Tarekat Elmu Wali pikeun nyusul Dzat – Sifat – Asma Allah. Tanwande bisa kapanggih, katinggal ku Rasa Jati. Mimiti pilari anu tujuh belas…!. Da sami, dina Tarekat Agama tujuh belas, atuh dina Tarekat Elmu oge tujuh belas. Ngan bedana dina tarekat elmu mah, aksara anu tujuh belas teh, bareng dipakena, sawaktu teh tujuh belas – tujuh belas. Anu mawi bisa Ma’rifat kana Jatining Agami, sangkan urang keur di dohir sampurna ibadahna, ngalakonan Rukun Islam parentahna Kanjeng Nabi. Jadi alus pisan urang daek amal ibadah bari disarengan ku elmuna.
    Rd. Muslimat : Nuhun…. Ku rai katampi piwejang engkang, kantun milari eta …. Tarekat Elmuna. Tapi rai mah… dina milarian teh moal kanu tebih-tebih teuing, nya sakantenan ka salira engkang seja guguru eta Elmu Tarekat. Aya keneh kabimbang, perkawis Huruf anu tilu tadi ( Ca – Nya – Nga ) anu henteu aya dina Qur’an. Eta naon margina ….?
    Rd. Muslimin : Atuh rai…!, et amah bibitna, kapan bibit sagala rupa, anu langgeung teu owah gingsir : Dzat – Sifat – Asma, atawa Allah – Muhammad – Adam. Eta bibit saniskara anu aya, bibit Nabi, bibit Wali Jeung sajabana.
    Rd. Muslimat : Naon margina, pakuat-pakait sareng Wali sagala…?
    Rd. Muslimin : Kieu rai…!, upami teu acan ngartos mah : Geura eta aksara anu tilu Ca – Nya – Nga, cing cecekna aya sabaraha…?, pek itung aya sabaraha jumlahna….!.
    Rd. Muslimat : Tiap huruf, aya tilu-tilu, jadi tilu huruf teh ?, jumlahna aya Salapan kang …!.
    Rd. Muslimin : Tah…eta anu salapan teh Hakekatna Para Wali rai..!. Ari Sareatna Wali mah kapan aya di wewengkon Cirebon. Jadi upama aya Sareat pasti aya Hakekatna.
    Rd. Muslimat : Nembe mah hakekat nyandak tina huruf tulis, kumaha ari Hakekat Wali di diri pribadi ?, da kapan kedah ngajinis ?, naha aya nyatana dina Wujud urang ?
    Rd. Muslimin : Kantenan rai.. ay amah, cing eta bilang cecekna badan urang…!, aya sabaraha hiji liangna ?
    Rd. Muslimat : Liang dina Panca Indra aya 7 (tujuh)…, teras dihandap aya 2 (dua), janten sadayana aya 9 (salapan), ka 10 (sapuluh) Wali tunggal, nya tunggalna Wujud Pribadi.
    Rd. Muslimin : Nuhun pisan rai…!, geuning gampang ngarti.
    Rd. Muslimat : Tapi sanaos kitu kang…!, rada bingung keneh, margi salaku wawakilna Rasululloh. Kumaha tah…kang…?
    Rd. Muslimin : Eta leres rai..!, kitu pisan sareatna mah. Tapi hakekatna mah, eta naha rai…. Teu rumaos diurus siang wengi…? Kapan anu ngurus teh anu 9 (salapan) liang, sasat ngawakilan Rasul (Rasa). Ari Rasa kapan ghaib. Seperti :
    Rasa hoyong tuang, ngaleueut, diwakilan ku liang Baham.
    Rasa hoyong ningali, diwakilan ku liang Soca.
    Rasa hoyong ngangseu, diwakilan ku liang Irung.
    Rasa hoyong ngadangu, diwakilan ku liang Cepil.
    Rasa hoyong kahampangan, diwakilan ku liang Baga/Purusa.
    Rasa hoyong miceu, diwakilan ku liang Bujur.
    Rd. Muslimat : Nuhun teuing…., kahartos ari kitu mah, leres teu tebih ti diri, kubawaning nya ngahiji, sagala rupi teh arasup ka wujud urang, kana saadeging diri, henteu ingkah, henteu ical ti salira.
Bilih kabujeng hilap…, bade malikan deui kana Qur’an, ari perkawis gunana mah parantos diterangkeun pikeun tuduh jalan sangkan manusa teh, sajeroning di umbarakeun hirup di Dunya tiasa Pidunya Khasanah, oge tiasa Wa Pil akhiroti khasanah. Atuh perkawis riwayat hurufna atawa Aksara parantos dijelaskeun, sasat nyutat tina Sifat Allah, sareng tina saadeging diri manusa. Ayeuna anu hoyong dijelaskeun teh perkawis istilah sareng tahapan Al-Qur’an, nuhun-nuhun upami dijelaskeun sareng barangna, supados eces..!.
    Rd. Muslimin : Perkawis istilah tahapan Al-Qur’an mah kieu :
        Istilahna teh Al-Qur’anul Majid
        Istilahna teh Al-Qur’anul Karim
        Istilahna teh Al-Qur’anul Hakim
        Istilahna teh Al-Qur’anul Adim
Ieu Qur’an anu 4 (opat) istilahna teh, disarurahan ku sabagian Ajengan mah kieu :
    Al-Qur’anul Majid
Nyaeta Qur’an anu aya Hurufna, anu umum sok dibaraca/di araji ku kaum Islam sadunya.
    Al-Qur’anul Karim
Nyaeta Qur’an anu Mulya, tapi ari bukti barangna mah nyaeta eta keneh anu aya tulisannana.
    Al-Qur’anul Hakim
Nyaeta Qur’an anu Adil tapi bukti barangna mah, eta keneh bae, Qur’an anu aya tulisannana.
    Al-Qur’anul Adim
Nyaeta Qur’an anu Suci, palebah bukti barangna,….anggeur eta keneh anu aya tulisannana. Sabab cenah dianggap Suci sareng langgeung hukumannana ti dunya tug tepi ka akherat.
Jadi disurahannana ku ahli Sara, bet diborong, opat istilahna, oge opat tahapannana, tapi barangna mah eta keneh-eta keneh.
Tah lamun kitu rai…!, atuh sarua bae sareng Mi Gusti kana barang anyar, kapan Kitab Al-Qur’an anu aya tulisannana mah di tulisna oge ku manusa, oge keuna ku ruksak, naha bet dianggap mulya..?, dianggap agung…?, dianggap suci…?, tur dianggap langgeung deuih…?.
    Rd. Muslimat : Tapi…kang, pamadegan kitu teh, panginten anggapannana kapan ayat-ayat Al-Qur’an teh pangandika Allah, pikeun tuduh jalan tea.
    Rd. Muslimin : Leres…, Al-Qur’an teh mangrupa kumpulan tina ayat-ayat Pangandika Allah…, tapi dina palebah ngama’naan istilah sareng tahapannana mah ulah salancar, eta teh nuduhkeun Masing kapanggih eusina, sing kapanggih barangna, sing kasungsi sareng anu Ngandikana.
Geuning Pangandika Rasululloh oge : “ WA ASMAIHI TA’ALA ABADAN BIL KUFRO ”. Anu hartosna : Saha-saha jalma anu ngan ngaji Asma Allah Ta’ala, badis tetep kafir “ (lamun teu katimu barangna). Isarat tina eta hadist, mere tuduh supaya ngaji teh sing Ngajinis. Ulah ngadeluk dina Asma, atawa ngadeluk dina pituduh, atuh moal tepi-tepi.
    Rd. Muslimat : Ari saleresna…, kumaha atuh ngamaknaan eta istilah sareng tahapan Qur’an teh ?
    Rd. Muslimin : Geura kieu rai..!, urang terangkeun :
    Al-Qur’anul Majid
Eta mah cocok barangna nyaeta Qur’an Majaji (Sareat) anu buktina aya Huruf/Aksarana,
    Al-Qur’anul Karim
Anu hartina Qur’an anu Mulya, ari bukti barangna nya Panangan katut Ramo. Sabab sidik jolna eta Aksara/huruf teh kapan ditulis ku panangan katut ramo-ramona.
    Al-Qur’anul Hakim
Anu dihartoskeun Nyaeta Qur’an anu Adil ari bukti barangna nyaeta Paninggal / Soca. Sabab eta panangan katut Ramona teh moal bisa nulis kalawan sampurna upami teu aya Paninggal/Panon mah.
    Al-Qur’anul Adim
Anu hartosna Nyaeta Qur’an anu Suci sareng Langgeung, palebah bukti barangna nyaeta Hirup. Sabab boh panangan katut Ramona, boh paninggal/panon nya moal tiasa nanaon upami henteu aya Hirup mah. jadi sategesna anu Suci, nu Langgeung teh, nyaeta Hirup anu mimiti ngayakeun eta Al-Qur’an.
Tah kitu Rai..!, perelean eta opat istilah Qur’an teh. Kusabab kitu, upami rai… hoyong dugi ka nu Suci-na, kana sampurnana eta Qur’an, wayahna kedah di Aji sadayana.
Mimiti urang kedah kersa maca Qur’anul Majid, eta bagian Elmu Sareat. Saparantosna dibaca kedah teras di aji (diajen) dihartikeun pimaksudeunnana. Upami parantos kahartos, geura pilari bari dipidameul Tarekatna sangkan karasa. Margi eta Qur’anul Majid, mangrupa tuduh jalan pikeun Uninga ka Allah, ka Rasululloh. Carana lian ti ku Tarekat nyaeta :
Qur’anul Karim, hartosna ngaji padamelan Panangan sareng Ramo, anu sakira baris kauninga tur dugi ka Hakekat Allah, ka Hakekat Rasululloh, sangkan panangan sareng ramo-ramona teh jadi Mulya.
Tina Qur’anul Karim…, ningkat deui kana Qur’anul Hakim, ieu mah bagian Elmu Hakekat. Nyaeta ngaji padamelan paninggal/panon. Tegesna Sidik kana barang nu Langgeung, nyaeta Hakekat Allah Ta’ala sareng Hakekat Muhammad Rasululloh, nya anu disebat oge Qur’anul Adim anu langgeung tea, atawa Sifatna Hirup. Sanggeum dalilna oge : “ RU’YATULLOHI TA’ALA FII DUNYA BI’AENIL QOLBI ”. Hartosna : Ningali Hakekat Allah Ta’ala ti dunya ku awasna mata qolbu/hate. Tegesna kedah ku Hakekat Rasululloh, da sifat jelema mah moal aya anu Ma’rifat ka dinya, da jelema mah ngan ukur dipake tempat keur ningali Rasululloh ka Allah Ta’ala.
Tah samangsa-mangsa Wujud urang parantos tiasa dipake ningalina Rasululloh ka Allah Ta’ala, tangtu ramo urang tiasa nyaritakeun yen parantos ngaku terang ka Allah, lantaran parantos dipasihan terang ku Rasululloh. Jadi urang mah kabawa ni’mat ku Rasululloh ti dunya dugikeun ka akherat.
    Rd. Muslimat : Aduh… hatur nuhun kang..!, perkawis opat istilah Qur’an parantos dijelaskeun bari sareng hakekatna. Nanging aya keneh ka panasaran.., anu bade ditaroskeun teh, eta aya cariosan kieu : “ ARI NGAJI TEH SING NGAJINIS, NGAJI QUR’AN TEH OMAT SING PANGGIH ALIPNA”, margi ceunah upami ngaji teu kapanggih Alipna, bakal A – I – U Saumur-umur oge. Kitu tah…kang…!, rai mah masih keneh bingung.
    Rd. Muslimin : Eu..euh…kitu, atuh et amah kedah diterangkeun :
◘ RUMUSAN QUR’AN SARENG TUMERAPNA DINA DIRI
Kieu geura rai…! :
    Ari Al-Qur’an teh seueurna 30 Juz, ari sa-Juz-na teh 9 Lembar. Pek kalikeun 30 Juz x 9 Lembar = 270 Lembar.
    Terus jumlahkeun 2 + 7 + 0 = 9
    Ayeuna terapkeun sareng Diri Manusa, dina kandungan Indung lamina 9 Bulan, ari sabulan teh 30 poe. Pek dikalikeun 9 bulan x 30 poe = 270 poe. Terus jumlahkeun 2 + 7 + 0 = 9
    Cing kumaha tah… rai !, upama ku katerangan kitu..?, da ceuk engkang mah pas.. Ari dina Qur’an mah 30 Juz sareng 9 Lembar, di diri manus amah 9 bulan sareng 30 poe. Urang teraskeun deui :
    Ari eusina anu 30 Juz teh, nyaeta 114 Surat sareng 6666 Ayat. Terus urang jumlahkeun : 114 Surat : 1 + 1 + 4 = 6
6666 Ayat : 6 + 6 + 6 + 6 = 24
dijumlahkeun : 2 + 4 = 6
    Tah anu 6666 Ayat teh, ari sari patina mah kawengku ku 7 (tujuh) Ayat, nyaeta SURAT AL-FATIHAH. Anu matak pantes atuh, solat oge henteu sah upama henteu maca Al-Fatihah. Anu 7 (tujuh) Ayat oge (Surat Al-Fatihah), ari sari patina mah kawengku ku sa-Ayat, nyaeta Ayat AL-BASMALAH (BISMILLAHIRRAHMANNIRROHIM). Cing rai..!, sabaraha Kecap / Engang eta “ Bismillahirrahmannirrahim” teh ?
    Rd. Muslimat : Mangga ke … urang etang : BIS – MI – LA – HI – ROH – MA – NI – RO – HIM. Janten 9 (salapan) Huruf kang..!.
    Rd. Muslimin : Tuh geuning pas, sareng jumlahna anu 30 Juz x 9 Lembar tea, 270 Lembar dijumlahkeun deui jadi sami 9. Anu mawi 270 Lembar, 114 Ayat, 6666 Surat teh, sari patina kawengku ku Surat Al-Fatihah (7 Ayat), kawengku deui ku sa-Ayat ( Bismillahirrahmannirrahim), anu jumlahna tetep 9 (salapan). Cing ayeuna ku rai pilari, cocokeun, jiniskeun, naon barangna dina diri….?
    Rd. Muslimat : Bade…. Nyobi-nyobi kang …..
        Soca : Ka ancikan Awas
        Cepil : Ka ancikan Dangu
        Pangambung : Ka ancikan Angseu
        Baham : Ka ancikan Ucap
        Uteuk : Ka ancikan Eling
        Hate : Ka ancikan Pikir
        Saraf : Ka ancikan Rasa
        Panangan : Ka ancikan Obah/Gerak
        Sampean/Suku : Ka ancikan Lengkah
Oge tiasa disurupkeun ka anu ngawakilan Rasa :
Soca : Aya 2
Cepil : Aya 2
Pangambung : Aya 2 liangna
Baham : Aya 1
Palarangan : Aya 1 liangna
Bujur : Aya 1 liangna
Jumlah = 9 (Salapan)
Kumaha upami pamendak rai…., kitu kang ?
    Rd. Muslimin : Tah geuning tos rada calakan ayeuna mah. cing ayeuna geura pilari, surupkeun naon barangna dina diri, anu jumlahna genep, tina jumlahan Ayat anu 6666 sareng 114 Surat tea…!.
    Rd. Muslimat : Ah.. ragu-ragu keneh kang…!, saena sakantenan terangkeun ku engkang…!.
    Rd. Muslimin : Ari anu Genep mah, surupna teh ka anu bukti (lahir), sareng ka anu teu bukti (batin) :
Anu Bukti (Lahir) :
Mastaka (ti beheng ka luhur) = 1
Panangan = 2
Awak (ti taktak tepi ka bujur) = 1
Suku = 2
Ari anu teu bukti (Batin) :
Dzat (Hirup) anu ngaliputan
Nur (Sifat Hirup)
Sir (Rasa )
Roh (Nyawa)
Qolbu (Hate )
Nafsu (Akal )
Tah anu genep ieu, booh anu batin boh anu lahir, dina sarining dumadina dibagi ku 3 (tilu) nyatana : TEKAD, UCAP, LAMPAH, jadi dua-dua, anu nyaksi sareng anu disaksi :
Tekad disaksi ku Rasa
Ucap disaksi ku Ceuli
Lampah disaksi ku Panon
Kitu rai…, sari pati sarining laku urang siang wengi anu kudu ati-ati teh, bisi ti soledat. Boh ti soledat Tekad, ti soledat Ucap, oge ti soledat Lampah, ku pangaruhna ki Nafsu anu sasarannana kana Tahta, Harta, Wanita/Pria.
    Rd. Muslimat : Lerse pisan kang…!, paingan sanggeum sepuh : Lamun maneh hayang salamet hirup, poma sing bener tekad, ucap, jeung lampah. Sing horeng geuning mangrupi Patokan anu utama pikeun sapanjang di umbarakeun di Alam Dunya ieu. Cing kang…!, kapalang surupna anu jumlahna 7 (tujuh) tina Ayat Surat Al-Fatihah tea…!.
    Rd. Muslimin : Dupi anu jumlah 7 (tujuh) mah rai…!, upami bade surupkeun : kana 4 (opat) indera, geura jumlahkeun :
Soca aya 2
Cepil aya 2
Panganbung aya 2
Baham aya 1
Upami bade di surupkeun kana Sa-Adeging Diri mah kieu :
1. Soca 2. Cepil 3. Pangambung 4. Baham 5. Panangan
6. Palarangan 7. Sampean
Rai…!, ku tujuh rupi ieu, anu tiasa ngabuktikeun kana hasil Batin ( Cipta, Rasa, Karsa ). Laku anu tujuh ieu anu ngawengku sagala tekad jalma. Tapi euihh….rai…!, tiasa ayana Cipta – Rasa – Karsa sareng Karya teh, upami manusa anu kakucuran Taufik sareng Hidayah, tiasa mencrang kalbuna, emutannana, da anu henteu mah geuning disebatna oge Poekeun Pikir. Tah pangna aya Mencrang, Caang teh , eta anu kakucuran Welas sareng Asih Nu Maha Suci. Ari sifat welas asih Allah teh, kapan kaunggeul dina, Ayat : BIS – MI – LA – HI – ROH – MA – NI – RO – HIM (kecap aya 9, ari hurufna aya 24 ). Salajeungna rai..!, eta ayat “ BISMILLAHIRROHMANNIRROHIM” teh, museurna dina huruf Be ( ﺐ ). Geuning ari ngaji sok dikawitan ku ngucapkeun Bis heula. Tapi sing emut…!, sok sanaos dikawitan ku Lafad Bis, kapan ari huruf Qur’an mah, samemeh Be teh aya huruf Alip ( ﺍ ). Jadi dina enas-enas n amah ngaji teh nareangan tur masing kapendak eusina Alip. Ari Alip ( ﺍ ) kapan di ejahna teh kieu :
Alip dijabar = A
Alip dijeer = I
Alip dipees = U
Upami teu kapanggih eusina Alip, Saumur-umur oge ngajina a – i – u. Kitu tah rai…!.
    Rd. Muslimat : Kumaha kang….!, upami sakantenan bae atuh, rai pasihan gambaran supados henteu a – i – u, ngaji cangkang bari kana eusina mah lebeng.
    Rd. Muslimin : Kieu geura rai..!, sakadar gambaran : Ari aksara Alip teh di wangun ku huruf A, L, P.
A tegesna Kadim nyaeta Hirup
L tegesna Kidam nyaeta Rasa
P tegesna Mukadas Kadim nyaeta Wujud
Jadi Alip ( ﺍ ) teh rai…!, gambaran ADEGAN DIRI anu diwangun ku Hirup, Rasa, Wujud.
Ti dinya kakara arek gelar, nya kana Lafadz :
BIS = Asal / Bakaling Hurip
MI = Mulyaning Hurip
LLAHI = Sajatining Hurip
ROHMAN = Sifat Welas
ROHIM = Sifat Asih
Ningkat deui kana Lafadz Al-Hamdu (ﺍﻠﺤﻤﺪ ), 5 (lima) huruf/kecap nyaeta : A – La – Ha – Ma – Da (ﺍ- ﻠ - ﺤ - ﻤ - ﺪ ). Ieu janggelekna tina kudu boga Rasa – Rumasa ti manusa, asal ti Mantenna, atuh usik malik ku Mantenna, sapantesna kudu Muji, Ruku, Sujud, ka Manten-Na. hiji ciri yen Martabat manusa sahandapeun MantenNa, nya dibuktoskeun tina Huruf/kecap Alhamdu teh jadi pagawean wajib 5 (lima) Waktu :
Huruf Alip jadi Lohor
Huruf La jadi Ashar
Huruf Ha jadi Magrib
Huruf Ma jadi Isa
Huruf Da jadi Subuh
Anu jumlah rokaatna sadayana aya 17 (tujuh belas) rokaat.
Gambarannana Sapertos kieu :
Huruf Al-Fatihah nyaeta Wujud tina Sholat 5 Waktu
Dicandak tina Kecap “Al-hamdu”
ﺍَﻠـﺤﻤﺪُ
Perwujudan : At-Tahiyat - Sujud - I’Tidal - Ruku - Kiyam ( Takbiratul Ikhram )
    Rd. Muslimat : Cing kang…..!, manawi aya pereleannana deui..?
    Rd. Muslimin : Kantenan aya mah, kieu geura :

    Waktu Lohor : Pangna aya 4 rokaat, sabab dina diri manusa aya Nafsu / Akal, anu jalanna kana Panon (2) sareng Cepil (2).
    Waktu Asar : Pangna aya 4 rokaat, sabab dina diri manusa aya Roh / Jiwa, anu jalanna kana Panangan (2) sareng Sampean (2).
    Waktu Magrib : Pangna aya 3 rokaat, sabab dina diri manusa aya Sir / Rasa, anu jalanna kana Irung (2 liang) sareng Baham (1 liang).
    Waktu Isa : Pangna aya 4 rokaat, sabab dina diri manusa aya Nur / Cahaya, di sabab Madhab ( Harep, Tukang, Kenca, Katuhu ).
    Waktu Subuh : Pangna aya 2 rokaat, sabab dina diri manusa aya Hirup, anu rumaket sareng Jasad.
Atuh dina saban rokaat oge kapan aya 5 (lima) gerakan :
    Takbiratul Ikhram, eta gambaran tina huruf Alip ( ﺍ )
    Ruku, eta gambaran tina huruf Lam Awal ( ﻞ )
    Sujud, eta gambaran tina huruf Lam Akhir ( ﻞ )
    Lungguh, eta gambaran tina huruf He ( ﻪ )
Anu matak rai….!, pantes yen Solat teh sok disarebat Tihangna Agama, janten pagawean Fardhu, cirina jalma anu ngabogaan Rasa, Rumasa jeung Tumarima. Ngan sing emut yen Solat mah nomer dua, da nomer hijina mah Sahadat dina Rukun Islam oge, et amah da tatapakannana atawa pondasina.
    Rd. Muslimat : Naha pangna kitu kang…!, naha aya asal usulna..?
    Rd. Muslimin : Iiiih… atuh kantenan ay amah ….!. Piraku can kapaham keneh, kapan gelarna Agama oge sami wiwitanana mah tina poko anu kantos diterangkeun ti payun, nyaeta :
 Ayana Sahadat teh tina Johar Awal, janten Lafadz Ashadu ( aya 4 (opat) huruf/kecap : A – Sa – Ha – Da ) :
    A Jadi Dzat = Alip ( ﺍ )
    Sa Jadi Sifat = Lam Awal ( ﻞ )
    Ha Jadi Asma = Lam Akhir ( ﻞ )
    Da Jadi Af’al = He ( ﻪ )
        Ayana Solat, tina Cahaya Berem
        Ayana Zakat, tina Cahaya Koneng
        Ayana Puasa, tina Cahaya Bodas
        Ayana Munggah Haji, tina Cahaya Hideung

Tah kitu asal usulna mah rai..!. anu larapna atawa prakna ibadah, sakumaha parantos diterangkeun ti payun, yen Sareatna, Tarekatna, oge Hakekatna sareng Ma’rifatna.
    Rd. Muslimat : Hatur nuhun kang….!, paingan sagala rupi oge kedah pendak pokona nya, geuning balik deui, balik deui kadinya. Kang mengpeung teu acan tebih ieu obrolan, eta mugi dijelaskeun kecap Dzattulloh, Sifatulloh, Asmaulloh, Af’allulloh….!
    Rd. Muslimin : Euhh…perkawis eta…, insya Allah urang jelaskeun. Anging hanjakal ….ieu parantos waktos neteupan Asar…!, atuh netepan heula…!, teras engke urang sambung deui ieu obrolan teh.
Wassalam ………! ( Bersambung ka Jilid III )


KITAB LAYANG MUSLIMIN MUSLIMAT JILID-3
Lanjutan Jeujeur Carios
anu kapungkur......!
Raden Muslimin sareng raina Raden Muslimat, saparantos netepan Asar…, teras ngabarujeng deui ka Bale Paguneman, neraskeun hanca obrolannana.
    Rd. Muslimin : Alhamdulillah rai…, urang dipasihan sehat, kiat, mugi-mugi bae saterasna Allah Ta’ala ngucurkeun rahmat, kasalametan, oge kalancaran dina raraga urang madungdengkeun ieu Elmu Agama. Amin…….
Urang teraskeun hanca garapan obrolan urang, anu dipiharep ku rai teh nyaeta perkawis : Dzatuuloh, Sifattulloh, Asma’ulloh, Af’alulloh.
Rai…!, eta anu 4 (opat) perkawis, insya Allah urang dadar sakaterang engkang, boh luarna boh jerona :
Luarna :
        Ari Dzatulloh teh, nyaeta ALAM disebatna, anu ngawengku Alam semesta (Alam Dunya).
        Ari Sifattulloh, nyaeta CAANG satungkebing Langit. Margi Nu Maha Agung mah, Hiji Dzat-Na, Hiji Sifat-Na, tapi mahi ngaliputan kana saniskara anu ngajadi. Istuning henteu aya anu kaluar tina Dzat Nu Maha Suci.
        Ari Asma’ulloh mah nyaeta Seneu, Angin, Cai, Taneuh. Tah…eta Asma nu Maha Suci…, hiji mahi ka sadayana. Margi eta anu opat teh jadi huruf, jadi lafadz Asma Allah ( ﺍﷲ ) : ALIP ( ﺍ ), LAM AWAL ( ﻞ ), LAM AKHIR ( ﻞ ), HE ( ﻪ ).
        Ari Af’alulloh teh, nyaeta nyata HAWA, anu ngahirupkeun sa-Jagat.
Kumaha rai..!, karaosna…?, surup sareng lelembutan…?, atawa masih keneh bingung….?.

    Rd. Muslimat : Saha jalmina….. anu henteu ngartos kana eta katerangan anu sakitu jentrena. Kantun ayeuna hoyong terang nyasarna kana diri…!.
    Rd. Muslimin : Upami rai teu acan uninga, kieu geura :
Dina Diri mah :
Dzatulloh = nyatana BADAN SAKUJUR, tiluhur sahibas mastaka, ti handap sahibas dampal sampean.
Sifatulloh = nyatana RUPA URANG, moal salah.
Asmaulloh = nyatana DAGING, TULANG, SUMSUM, KULIT. Ieu anu opat.., sami di Dohir oge jadi huruf Asma Allah ( ﺍﷲ ) : ALIP ( ﺍ ), LAM AWAL ( ﻞ ), LAM AKHIR ( ﻞ ), HE ( ﻪ ).
Af’alulloh = nyatana mah USIKNA DIRI, usik malik badan urang.
    Rd. Muslimat : Ke..kang.., naha..?, kapan tadi oge… Allah Ta’ala teh mung hiji. Atuh upami disurupkeun kana saban-saban diri manus amah…, panginten Allah teh mang pirang-pirang…salobana manusa di ieu Dunya, teu acan deui sasatoan.
    Rd. Muslimin : Naha…? Ari rai…, bet kaliru teuing..? cing cobi rai…!, geura angkat kanu rame, kanu seueur jalmi mang juta-juta, pek sidik-sidik tingalian sugan aya anu sarupa persis sareng rupi diri rai. Da … pangemut engkang mah, sanajan di sakuliah dunya oge, moal aya nu sarupa, sapamulu, anu ceples taya bedana. Sok sanaos anu kembar oge, tetep kedah aya cirri anu ngabedakeun.
    Rd. Muslimat : Eeh…leres…nya ?, upami kitu mah…, da rupi rai mah sadunya oge moal aya anu sami, paling-paling ampir sami. Eta rupina tawisna Allah mung hiji. Kahartos ayeuna mah kang..!, manawi aya terasna…?
    Rd. Muslimin : Kantenan….aya keneh terasna. Geura ieu urang wincik deui. Eta anu diterangkeun di luhur teh, upami diringkeuskeun mah….kieu :
    Eta DZATULLOH teh, nyaeta PANGUCAP urang. Margi eta Pangucap teh istuning atu ngajadikeun sagala karamean di Alam Dohir. Upami henteu ku Pangucap…, gerura moal jadi sagala kahayang manusa teh, gedong-gedong moal jlug-jleg, kendaraan moal rapang jsjb. Jadi ramena ieu alam dunya teh lian ti ku kecap, tegesna ku caritaan. Da… kapan tadi oge Dzat teh mangrupa Bibitna.
    Ari SIFATULLOH mah, nyaeta PANINGGAL urang. Eta anu mere tuduh kana sagala sifat, anu hade - anu goreng, oge pada kumpul gulung dina Paninggal, satungkebing langit, satungkebing bumi. Sakur sifat kana Soca gulungna : Caang, poek, berem, bodas jsb. Anu matak Soca disebat Sifattulloh.
    Ayeuna ASMA’ULLOH, nyaeta PANGDANGU urang. Cepil wadahna. Kieu katerangannana : Geuning nyata sakabeh sora kumpul gulungna kana Cepil. Ayana cariosan, sakur-sakur anu diharuskeun ku Baham, eta sadayana Asmaulloh. Asupna moal leupat deui, iwalti ti kana Cepil.
    Kantun AF’ALULLOH, ari sareatna anu aya dina diri nyaeta NAFAS urang. Kaluar asup mangrupa wawayangan Sifat Hirup tea, anu ngawengku nguatkeun sakabeh wujud, eta pisan anu jadi tihangna. Da …, upami henteu aya nafas mah, tangtosna oge maot. Tah palebah dinya…, wajib pisan ku urang kaharti, Nafas teh .. lamun kaluar…kamana dumukna..?, nyakitu deui lamun ka jero badan dimana enggon ngancikna ? Da moal leungit tanpa sabab, tangtu aya tempatna.

    Rd. Muslimat : Sumuhun…puguh upami ngemut ka palebah dinya… matak paur, matak reuwas…, sieun les bae pupus. Cing…kang…!, kumaha …supados ngartos…!.
    Rd. Muslimin : Naha..make paur ?, kapan tadi oge Allah Ta’ala mah Sifat Adil, nya buktosna ku nurutkeun Elmu, Sareat, Tarekat, Hakekat, Ma’rifat. Tah eta teh perjalanan…, jalan manusa baralik deui kana asalna baheula, nyaeta … tempatna ROH urang waktu di QODIM, waktos di KUDRATTULLOH. Anu matak urang ayeuna kedah kersa milarian Elmu Ma’rifat. Nyaeta ma’rifat ka asal tadi, sangkan puguh pangbalikan. Ulah henteu puguh jugjugeun. Heug bae kasasar di jero imah, linglung di jero lembur, utrak atrok, ngancik dina kayu, dina batu ngajungjurigan ka batur, paeh henteu sampurna, henteu Wa ina ilaihi riji’un. Tah…rai..!, lamun kitu.., hartina teu boga tempat…, atuh bebekelan beunang hese cape ngalakonan amal ibadah waktu di Dohir teh, nyaah temen pabalatak, acak-acakan henteu puguh wadahna.
Kitu upamana rai..!, anu mawi teu weleh-weleh engkang mepelingan, kedah langkung ati-ati enggoning ibadah teh kedah sareng ma’rifatna kana asal-usul urang jaman nuju di QUDRATTULLOH, margi eta…pangbalikan anu sajati teh.
    Rd. Muslimat : Da…yaktos pisan kitu,…seuseueurna teh .., aribadah keur dipangumbaraan teh, maksadna mah kukumpul pibekeleun mulih ka tempat asal. Tapi ari tempat piwadaheun bebekalan, sok tara diemut kalawan daria. Antukna sok nemblehkeun kumaha engke bae, kumaha Anu Maha Agung. Atuh kitu mah, sami bae sareng ngadameul bujang ka Nu Maha Suci teh. Kang..!, tadi mah DZATULLOH, SIFATULLOH, ASMA’ULLOH, AF’ALULLOH teh nembe diluarna, tah ayeuna kumaha ari di jerona…?
    Rd. Muslimin : Insya Allah, ayeuna urang terangkeun di… Jerona (Hakekatna). Kieu rai..!, hakekatna perkawis :
    Dzatulloh : Nyaeta RASA, moal lepat deui…!
    Sifatulloh : Nyaeta NUR DZAT (anu Caang Narawangan), disebut oge Johar Awal, disebut oge Hakekat Muhammad, atau Bahrul Hayat (Sagara Hirup) atawa JATINING SYAHADAT.
    Asmaulloh : Nyaeta NUR MUHAMMAD (Cahaya opat warna) :
        NARUN (NURUL AHMAR/BEREM) NGAJADI HURUF ALIP ( ﺍ )
        HAWAUN (NURUL ASHFAR/KONENG) NGAJADI HURUF LAM ( ﻞ )
        MAUN (NURUL ABYAD/BODAS) NGAJADI HURUF LAM ( ﻞ )
        TURABUN (NURUL ASWAD/HIDENG) NGAJADI HURUF HE ( ﻪ )
        Ari NUR DZAT atau JOHAR AWAL janten Hakekat Tasjid ( ω )
Tuh geuning sidik Lafadz Asma Allah. Eta ku rai… kedah kapendak upami nuju ngalakonan Ismu Dzat, margi eta disebat Bahrul Adam (Sagara Adam), nyaeta tempat kasampurnaan Jasmani (Jasad).

    Af’alulloh : Nyaeta AWASNA ING DALEM (Awasna mata qolbu/hate), dina waktu Tazalli. Tah eta teh Af’alna Allah Ta’ala.
    Rd. Muslimat : Aduh…hatur nuhun pisan kang..!, ayeuna mah rai teh Taohid, parantos tutug perkawis Dzatulloh, Sifatulloh, Asma’ulloh, Af’alulloh, boh luarna (Alam Kabir), boh surupna dina diri (Alam Sagir), oge dijerona (Batina). Naming… mugi engkang ulah bosen..!, margi rai teh bade naroskeun deui, masih keneh bingung…. Perkawis Kanjeng Nabi Muhammad Rasululloh SAW, janten kacapangan jalmi, sok disarebat “ WAL AWALU WAL AKHIRU “ (Pang awalna, oge pang akhirna). Malah sok disarebat Khotaman Nabiyin (Nabi Panutup) deui. Tadi engkang nyabit-nyabit Nur Dzat, Johar Awal atawa Hakekat Muhammad. Palebah dieu… rai teh terus terang bingung keneh. Kana maknana eta basa. Panginten moal luar wungkul, pasti aya jero-jerona.
    Rd. Muslimin : Atuh puguh bae… ay amah teuleumannana. Upami rai teu acan ngartos perkawis Nabi jungjungan urang, pangna disebat pang awalna sareng pang akhirna, oge disebat Nabi Panutup…., kieu geura :
Ku engkang… parantos didadarkeun perkawis…

    Secara BATIN-NA (Hakekatna) : Ari Nur Dzat atawa Nurulloh, atawa Johar Awal, atawa Hakekat Muhammad Rasululloh teh, mangrupi Bahrul Hayat (Sagara Hirup), bibit 7 Lapis Langit, 7 Lapis Bumi. Jadi saniskara anu aya teh henteu pajauh, henteu pisah sareng Allah sareng Muhammad. Moal aya Muhammad lamun henteu aya Allah, sawangsulna moal aya Allah upami henteu aya Muhammad. Rai..!, Allah sareng Muhammad Rasululloh teh ibarat Panas sareng hurungna seneu gulung ngajadi hiji (manunggal). Moal aya sifat hurung, upami henteu aya panas. Panas oge pon kitu deui moal aya, upami sifat seneuna leungit. Tah….. kitu pangna disebat Awalna teh …, ayeuna urang terangkeun secara Syareatna :
    Secara LAHIR-NA (Syareatna) : Saparantos gumelar Nabi Adam sareng Babu Hawa, kapan pangna tiasa putraan teh, kusabab Sapatemon Rasa. Ari rasa kapan hakekat Rasululloh, da upama henteu aya Rasa mah…. di dua-duana moal kaluar Mani. Ari eta Mani… kapan Hakekat Adam. Jadi jelas atuh, da Adam teh Sorotna Hakekat Muhammad (Nur Dzat), nyaeta sorotna Rasa. Eta mani, lila-lila mangrupa, ngawujud kieu : jadi SIRAH, jadi DADA, terus jadi UDEL, jadi SUKU. Ieu jadi Lafadz :
        Tina SIRAH NGAJADI HURUF MIM AWAL (ﻣ )
        Tina DADA NGAJADI HURUF HE (ﺣ )
        Tina UDEL NGAJADI HURUF MIM AKHIR (ﻣ )
        Tina SUKU NGAJADI HURUF DAL (ﺩ )

Nya…jadi Lafadz Muhammad (ﻤﺤﻤﺪ) jadi Awal Wiwitan tina Alam Nur sareng Rasa, sareng Akhirna (Wekasannana) ngajanten Badan/Wujud anu ngabungkus Nur sareng Rasa.

    Rd. Muslimat : Eta katerangan engkang…, kahartos pisan, cocog kana babasaan pang Awalna sareng pang Akhirna. Dupi eta aya basa Nabi Panutup….?, naonnana kang….?.
    Rd. Muslimin : Ngamaknaan basa panutup teh kedah kieu rai.

    Panutup tina hal pangkat ka-Nabian, moal aya deui pangkat Nabi.
    Panutup dina hal Elmuna anu ngawengku Rukun Agama, anu opat tahap parantos kasungsi, nyaeta : SAREAT, TAREKAT, HAKEKAT, MA’RIFAT. Parantos Ma’rifat sapaninggal Dzat – Sifat Maha Suci. Anu mawi Nabi Muhammad mah pangkatna atawa titelna oge Rasululloh. Kitu tah…rai !, perkawis basa panutup mah.

    Rd. Muslimat : Percanten atuh.. ari kitu mah paingan atuh … Nabi Muhammad dina hadistna nganjurkeun ka umatna, yen Awal-walna Agama teh kedah terang heula ka Allah. Dupi eta kang..!, sanggeumna Nabi Muhammad teh salaku Luluguna para Rasul anu genep nyaeta :

    Nabi Adam Khalifatulloh
    Nabi Nuh Habiballoh
    Nabi Ibrahim Kholilulloh
    Nabi Musa Kalamulloh
    Nabi Isa Rohulloh
    Nabi Muhammad Rasululloh

Cing… kumaha eta teh kang…? Boh sareatna boh hakekatna ?

    Rd. Muslimin : Ari Sareatna mah…, ieu para Rasul teh salaku utusan Allah, dina Jaman-na ngabingbing umatna waktu harita nalika Mantenna jarumeneng. Ayeuna eta para Rasul teh ….parantos pada pupus, parantos pada sirna. Tapi poma rai.., ulah kaliru..!, anu pupus mah Majajina (Wujud Jasmanina), moal beda sareng manusa biasa, moal beda sareng urang… Hawadisna anu pupus mah, da ari Rasulna (Rasana) mah henteu istuning Langgeung teu Owah Gingsir. Sakali deui…, ari Hakekatna mah…, Rasul (Rasa) mah terus lumangsung…, malahan Rasul anu genep, ngagulung kumpul dina hirupna. Kapan eta hirup teh sifatna mah tangtu aya dina Diri urang anu masih gumelar di Alam Dohir.
    Rd. Muslimat : Naon atuh Hakekatna para Rasul anu genep dina Diri Manusa teh …..?
    Rd. Muslimin : Ari… teu acan terang Hakekat Rasul anu genep dina Badan urang…, kieu geura :

    NABI ADAM “ KHALIFATULLOH “, tegesna wawakil Allah Ta’ala pikeun Bibit nurunkeun manusa. Buktina sadaya manusa geuning ti Adam sareng ti Hawa. Ari nyatana Adam dina diri urang, nyaeta ADEGAN, tiluhur sahibas mastaka tihandap sahibas dampal sampean. Jadi Adam teh SA ADEG – SA WUJUD Irodatna Nu Maha Kawasa pikeun nurunkeun manusa
    NABI NUH “ HABIBULLOH “, nyatana di badan urang nyaeta PANGDANGU.
    NABI IBRAHIM “ KHOLILULLOH “, nyatana di badan urang nyaeta PANINGGAL.
    NABI MUSA “ KALAMULLOH “, nyatana di badan urang nyaeta PANGUCAP.
    NABI ISA “ ROHULLOH “, nyatana di badan urang nyaeta PANGANGSEU.
    NABI IBRAHIM “ RASULULLOH “, nyatana di badan urang nyaeta RASANA WUJUD. Sasat Panghulu atawa lulugu sadaya Rasul (Rasa). Rasa Sakujur Badan (Adegan), Rasa Pangdangu, Rasa Paninggal, Rasa Pangucap, Rasa Pangangseu. Pokona sakujur badan pangna bisa usik malik, nangtung, lian ti ku Rasa.
Ari anu nguatkeun Rasa nyaeta ku Hirup. Hirup anu ngokop kana Rasa, Rasa ngokop kana Wujud, Wujud ngokop kana Kahayang (Nafsu anu opat rupa : Amarah, Lowamah, Sawiyah, Mutmainah).
Tah kitu rai…!, perkawis pereleanana para Rasul anu genep, salaku luluguna Nabi Muhammad Rasululloh SAW.
    Rd. Muslimat : Kahartos ayeuna mah.. geuning ari dijelaskeun hakekatna mah jadi ebreh … eta para Rasul teh. Dupi eta…kang !, aya basa MUHAMMAD HAQ, MUHAMMAD HAKEKI, MUHAMMAD HARID, sareng MUHAMMAD MAJAJI, kumaha katerangannana ?
    Rd. Muslimin : Urang cobi engkang.. bade nerangkeun MUHAMMAD HAQ, MUHAMMAD HAKEKI, MUHAMMAD HARID, sareng MUHAMMAD MAJAJI.
Kieu rai..!, perkawis eta opat titel teh :
    MUHAMMAD HAQ : Nyaeta Gulungna Dzat sareng Sifat anu rupina Caang Dumeling.
    MUHAMMAD HAKEKI : Nyaeta Sorotna Dzat sareng Sifat ngajadi Cahaya 4 (opat) Warna :
        NARUN (CAHAYA BEREM) NGAJADI HURUF MIM ( ﻣ )
        HAWAUN (CAHAYA KONENG) NGAJADI HURUF HE ( ﺣ )
        MAUN (CAHAYA BODAS) NGAJADI HURUF MIM (ﻣ )
        TURABUN (CAHAYA HIDENG) NGAJADI HURUF DAL (ﺩ )
        Ngajadi Lafadz MUHAMMAD (ﻤﺤﻤﺪ)
    MUHAMMAD HARID : Nyaeta Rasa Pribadi, sifatna Rasa Jasmani.
    MUHAMMAD MAJAJI : Nyaeta Rupa Jasmani
        Tina SIRAH NGAJADI HURUF MIM AWAL (ﻣ )
        Tina DADA NGAJADI HURUF HE (ﺣ )
        Tina UDEL NGAJADI HURUF MIM AKHIR (ﻣ )
        Tina SUKU NGAJADI HURUF DAL (ﺩ
Kitu tah rai…!, pereleannana..!, piraku teu ngartos.

    Rd. Muslimat : Dupi eta anu disebat Nabi Muhammad Rasululloh SAW, anu di kubur di Madinah…, naon eta kalebetna ?
    Rd. Muslimin : Eta mah Muhammad Pangkat. Pangkat Nabi Rasululloh, utusan Nu Maha Suci, anu ngagelarkeun Rukun Agama : SAREAT, TAREKAT, HAKEKAT, MA’RIFAT. Gunana sangkan manusa mulus salamet keur di dunyana sareng engke di akherat. Koncina kedah terang sareng prcaya Ayana Allah Ta’ala.
Rai…!, mung Nabi Muhammad anu kabagian Ma’rifat kana Dzat Sifatna Allah Ta’ala, da …para Rasul anu sanesna mah henteu kabagian Ma’rifat. Anu mawi Kanjeung Nabi Muhammad mah, Elmuna parantos tutug…, janten panutup. Elmuna teh ngocor ka umatna.., kitu oge upami kapanggih. Kitu tah…rai !, piraku bingung keneh.
    Rd. Muslimat : Kahartos ayeuna mah…, geuning ebreh… ari parantos dijelaskeun hakekatna mah…. eta jenengan anu opat teh. Ke….!, dupi eta.. aya basa HAKNA ALLAH, HAKNA MUHAMMAD, HAKNA ADAM……, kumaha eta teh kang ?
    Rd. Muslimin : Insya Allah engkang bade nyabi nerangkeun HAKNA ALLAH, HAKNA MUHAMMAD, HAKNA ADAM :
    Ari HAKNA ALLAH teh moal salah AWAS
    Ari HAKNA MUHAMMAD teh nyaeta NU NGAWASKEUN
    Ari HAKNA ADAM teh nyaeta NU DI AWASKEUN
Geura ku rai…emut..!, upami Awas wungkul, tapi teu aya Nu Ngawaskeun, tangtuna oge luput/moal ngabukti. Kitu deui… aya Awas sareng Nu Ngawaskeun, tapi henteu aya Anu di Awaskeun, tetep moal jadi Elmu (kanyaho).
Jadi anu tilu ieu, ngantet henteu pisah : DZAT, SIFAT, ASMA, ngahiji atawa ALLAH – MUHAMMAD – ADAM parantos akrob, sareng dina Wujud urang. Tah anu tilu ngagulung, manunggal ngajadi hiji antara : HIRUP – RASA – WUJUD/ADEGAN.
    HIRUP Eta kanyataan Ayana Allah, moal teu aya.
    RASA Eta kanyataan Ayana Muhammad Rasul, salaku utusan Allah.
    WUJUD Eta kanyataan Ayana Adam Nabi, salaku Khalifah wawakil Allah.
    Rd. Muslimat : Katerangan ti engkang…, gampil kahartos ku rai perkawis anu tilu Hak Allah, Hak Muhammad, sareng Hakna Adam. Naming bade aya anu ditaroskeun deui.., perkawis eta basa MAKHLUK sareng KHALIK, ku rai… teu acan kahartos jinisna. Mugi engkang kersa ngajelaskeun, naon bedana teh ?
    Rd. Muslimin : Perkawis MAKHLUK sareng KHALIK mah kieu :
    MAKHLUK Nyaeta sakur anu nyareat (bukti anu aya di Dohir), anu ngajarentul di Alam Dunya. Sanajan SENEU, ANGIN, CAI, TANEUH, JELEMA, SASATOAN, TUTUWUHAN, kaasup oge NARAKA, SAWARGA, eta kabeh kaasup Makhluk.
    KHALIK Nyaeta BIBIT DUNYA Bibit Langit, Bibit Bumi katut saniskara eusina tea… anu kantos diterangkeun ti payun, nyaeta NUR MUHAMMAD (Cahaya anu opat warna) anu langgeung teu kena ku ruksak.
    Rd. Muslimat : Mugia engkang ngajabarkeun secara hakekatna Sifat Allah anu RAHMAN sareng RAHIM, da saur Dalilna oge : “ KANG RAHMAN MURAHING DUNYA, KANG RAHIM ASIHINING AKHERAT “. Naha naon hartosna ?
    Rd. Muslimin : Kieu penjelasannana mah rai..!
    SIFAT RAHMAN (Welas / Kamurahan Allah anu tumiba ka :
        WUJUD, kapan buktosna masihan anggota kayaning : Panangan, Sampean, Paninggal, Pangdangu, Pangucap, Pangangseu, Budi sinareng Akal.
        ALAM, kapan buktos masihan Seneu, Angin, Cai, Taneuh, Panon Poe, Bentang, Bulan, istuning sakitu kumplitna.
Tah eta pokona kamurahan Allah teh, papak ka sadayana. Poma rai murahna Gusti teh sanes osok maparin rijki…, lain kitu. Da perkawis rijki mah, gumantung jalmina, gumantung tiasa sareng henteuna ngagolangkeun “ Modal ti Allah” nyaeta anggota tea, oge gumantung kana “ Elmuna” anu baris nyampurnakeun modal ti Allah tadi. Ti payun ku Engkang parantos di kapayunkeun kieu “ Manusa tanpa Elmu, hirupna bakal kasasar “ teras upami “ Manusa tanpa Agama, hirupna bakal kasasar”, atuh upama “ Manusa tanpa seni, hirupna bakal kasar”.
Modal ti Allah (Anggota Badan) di euyeubkeun ku Elmu, terus soson-soson daek ripuh heula, tawakal metakeun anggota…, sageuy teu aya hasilna. Geuningan saur.. para sepuh oge sok ngawadian kieu :
    Lamun Hayang Ngakeul (Sangu), kudu daek Ngakal.
    Lamun Hayang Nyokol (Kana Sambel), kudu daek Macul.
    Lamun Hayang Kaya (Beunghar), kudu perceka.
Urang kudu ngareret ka bangsa deungeun …, naha widang rijkina arunggul ?. Nyakitu tea, maranehna mah parantos mampuh ngagolangkeun modal ti Allah di sarengan ku Elmuna cukup, uteukna, akalna dipake mikir…, nya ngalahirkeun ( Cipta, Rasa, Karsa ), atuh anggotana ngopepang, sukuna dipake ngalengkah, dipuserkeun kana ciptaan Allah dina Alam Semesta nya bukti hasil karyana, mangfaat pikeun sakumna umat sadunya. Kapan sanggeum hadist oge : “ WAMAN TOLABA SAEUN JIDHAN FA WA JIDAHU “. Anu hartosna : Saha-saha anu temen pamentana ka Nu Maha Kawasa, menta bari jeung paksa.
Jadi rai..!, lain kudu di pisirik.., di pikangewa bangsa deungeun teh !, tapi kedah di conto..!, palebah dinyana mah. Poma ulah ngalepatkeun Allah, nyangka Allah pilih kasih, ngawilah-wilah …, et amah urangna anu salah tanpa, … omat ! bisi nambahan doraka Rai !.
    Rd. Muslimat : Rumaos… rai … bodo kang !, dugi ka gaduh emutan suudzon ka Allah, nambih-nambih pidorakaeun. Ayeuna mah parantos kapaham perkawis “ Kamurahan Allah “ di Dunya (Dohir).
Ayeuna kantun SIFAT RAHIM ALLAH, nyaeta “ Asih di Akherat”, naon nyatana ?.
    Rd. Muslimin : Ari Asihna di Akherat teh …, piraku ku rai…henteu karaos.., pek papay heula atuh !, ari Akherat teh naon ? nyatana di Badan urang ?
    Rd. Muslimat : Dina leresan ieu mah…, rada poekeun keneh kang !
    Rd. Muslimin : Bilih rai… teu acan ngarti, ari “ Akherat “ teh, nyaeta ALAM RASA, buktina di Badan urang teh. Piraku henteu kapikir sareng henteu ka rasa ku rai…, yen ieu kaayaan di Alam Dohir, boh anu di Cai, boh anu di Darat, anu amis, anu asin, anu pait, anu lada, … cing kamana eta surupna ?
    Rd. Muslimat : Manawi sapamadegan …, emutan rai mah… eta sadayana surupna teh …nya kana RASA !, pangna aya Rasa sadumeh aya HIRUP. Leres kitu kang ?
    Rd. Muslimin : Tah…geuning parantos ngartos. Geura pek Manahan naon-naon anu arasup kana badan…, anu nampi teh anging Rasa (Rasululloh). Ari Rasa kapan henteu pisah sareng Hirup. Eta bakating ku asih-asihna kana saniskara anu bisa usik malik.
    Rd. Muslimat : Hatur nuhun kang !..., Rahman sareng Rahimna Allah parantos kapaham. Ulah kapalang…, aya anu bade ditaroskeun deui… perkawis eta … anu opat kecap : HIDAYAH, DARAJAT, NI’MAT, sareng ROHMAT. Rai masih keneh teu acan ngartos kumaha ngaraoskeunnana ?
    Rd. Muslimin : Mangga ku Engkang… urang cobi-cobi terangkeun HIDAYAH, DARAJAT, NI’MAT, sareng ROHMAT.
Supados gampil kahartosna.., urang cobi nganggo ibarat atawa upama. Upamana .. rai teh dina hiji waktu nuju didamel di sawah, ti isuk-isuk keneh. Parantos tengh poe karaos hanaang sareng lapar, atuh enggal-enggal Rai teh mulih ka bumi. Ari pek.. di bumi teh kasampak suwung, di konci…nuju nyaraba. Ti dinya Rai teh mikir …teras bae ngabujeng ka bumi saderek.
Barang sumping ka bumi saderek, kasampak araya. Tah.. di dinya… dina manah rai.., tangtu nyebat “ Aduh Aing Hidayah “, kaleresan nyampak araya. Ari pek teh deui… parantos tatahar…bade taruang, katinggal rencangna lumayan. Ningali kitu dina manah rai tangtu nyebatkeun “ Aing Darajat “ keur hanaang bari lapar…, ieu geus sadia. Atuh habeuk bae… cacamuilan tuang ponyo pisan. Tah…dina manah rai tangtu nyebatkeun “ duh… ieu dahar ku Ni’mat-ni’mat teuing.
Tapi biasana upami parantos neda ni’mat, sok karaos rada leuleus, lesu, haroream obah-obah acan, kuduna mah jagjag ari di asupan teh. Cing kira-kira naon margina ?
    Rd. Muslimat : Moal …. Kitu anu disebat “ Teluh Kejo” mah ?
    Rd. Muslimin : Aah…na…. kawas ka hayam…, ari paham Engkang mah kieu : Ari sadayana katuangan teh pada aya “ ROH-na”, dina kakara asup mah, eta Roh-na teh teu misah tina katuangannana, lantaran teu acan bubuk pisan, sasat teu acan bijil “ Aci-acina”. Tah lami-lami…, saparantos bubuk, hampas sareng acina misah. Hampasna kaluar deui, ari acina mah…ngajadi “ Getih”, saterusna surup sinurupan. Tah ROH tina kadaharan…, tepung sareng ROH tina Jasmani, nya ngajadikeun ROHMAT. Tah tina Rohmat…anu ngajadikeun Tanaga teh, murakabah ka sakujur awak, jelas dangu, bengras tingali, harus sowara, da henteu barang tuang mah, sowarana oge haroshos, tingalina ruam, dengena sok rajen torek. Jadi lamun kurang barang tuang, bakal kurang Getihna, lamun kurang Getih bakal kurang Rohmat, lamun kurang Rohmat bakal kurang tanaga. Kitu tah rai..!.
    Rd. Muslimat : Leres pisan Kang !..., pantes atuh ari kitu mah…, eta ROH tina katuangan teh … asalna tina 4 (opat) perkara nya kang ?, tina SENEU, ANGIN, CAI, TANEUH tea, nya kajadian diri urang jadi : DAGING, TULANG, SUMSUM, KULIT. Upami kieu jalan-jalanna mah…, Rai… jadi seu’eur kasieun naon-naon anu bade diteda teh …., paur malindes kana diri.
    Rd. Muslimin : Iih… atuh kantenan Rai !..., ka hiji…eta katuangan teh .. kedah di sampurnakeun heula…, lamun henteu kitu bakal ngagorogotan kana sakujur awak urang. Margi ti dinya pisan anu baris jadi Panyakit sareng Nafsu teh. Kantenan upami artosna kenging ngarampas tina Hak anu sanes mah, atawa barang kadaharan kenging maling…, pasti anu bogana ngado’akeun ka Nu Maha Kawasa, supaya malindes kanu malingna. Omat …rai…, kedah ati-ati !, ulah jangji bres bae anu di asupkeun kana patuangan teh !.
    Rd. Muslimat : Iiih…. Kamalinaan…, gunning sakedap deui waktosna netepan Magrib kang !. Cekapkeun dugi ka dieu heula.
SAPARANTOS NARETEPAN MAGRIB…. TERAS NGABARUJENG DEUI KA BALE PAGUNEMAN, NERASKEUN DEUI HANCA OBROLANNANA PERKARA ELMU AGAMA.
    Rd. Muslimin : Cing… perkawis naon deui… anu ku Rai.. teu acan ka paham ?
    Rd. Muslimat : Anu teu acan kapaham…. Ku Rai teh …, eta basa DALIL, HADIST, IJMA, KIAS, anu sok didaramel pedoman para ahli enggoning ngabingbing widang Agama. Tapi aya oge… anu nyanggeumkeun… yen Ijma sareng Kias mah kurang kuat malah henteu dianggap sah. Kumaha gek-gekanana ?
    Rd. Muslimin : Upami Rai… teu acan ngartos.., kieu pi hartieunnana eta anu 4 (opat) basa teh :
Rai..!. ari anu jadi patokan teh … kapan opat-opat geura contona :
    RUKUN AGAMA (4) : Sareat – Tarekat – Hakekat – Ma’rifat
    PA-TAUHIDAN (4) : Iman – Tauhid – Ma’rifat – Islam
    KITAB ALLAH (4) : Tauret – Jabur – Injil – Qur’an
    ISTILAH QUR’AN (4) : Qur’anul Majid – Qur’anul Karim – Qur’anul Hakim – Qur’anul Adim.
    Koordinator Malaikat (4)
        MALAIKAT JIBRIL
        MALAIKAT MIKAIL
        MALAIKAT IJROIL
        MALAIKAT ISROFIL
    SAHABAT NABI (4) : Abu Bakar Sidik – Umar – Usman – Ali.
    LAMUN HOYONG JELASNA TINGAL DINA TABEL RAQOM SARBA OPAT


   
          
   
          
   
          
   
    ﺍﻓﻌﺎﻞ
          
    ﺍﺴﻤﺎﺀ
          
    ﺼﻔﺔ
          
    ﺬﺍﺖ
    ﻜﻤﺎﻞ
          
    ﻗﻬﺎﺮ
          
    ﺟﻤﺎﻞ
          
    ﺟﻼﻞ
   
          
   
          
   
          
   
    ﻋﺰﺮﺍﺋﻞ
          
    ﺍﺳﺮﺍﻓﻴﻞ
          
    ﻣﻴﮏﺋﻞ
          
    ﺠﺒﺮﺍﺋﻞ
   
          
   
          
   
          
   
    ﻓﻃﺎﻧﺔ
          
    ﺗﺒﻠﻴﻎ
          
    ﺍﻤﺎﻧﺔ
          
    ﺻﺪﻳﻖ
    ﻋﻠﻰ
          
    ﻋﺸﻤﺎﻦ
          
    ﻋﻤﺮ
          
    ﺍﺒﻮﺒﻛﺮ
    ﻋﺎﻠﻢﺇﻧﺴﺎﻦ
          
    ﻋﺎﻠﻢﺃﺠﺴﺎﻢ
          
    ﻋﺎﻠﻢﻤﺛﺎﻞ
          
    ﻋﺎﻠﻢ ﺮﻮﺡ
    ﺟﺴﺪ
          
    ﻫﺎﺗﻰ
          
    ﭙﺎﻮﺍ
          
    ﺮﻫﺎﺴﻲ
    ﻧﻔﺴﻮ
          
    ﺪﺍﻱ
          
    ﻋﻘﻞ
          
    ﺮﺍﺴﻰ
    ﭽﻤﺎﺮﻴﺔ
          
    ﺍﻮﺮﻴﻪ
          
    ﺗﻤﺑﻮﻧﻴﺔ
          
    ﺗﻮﺑﺎﻧﻴﺔ
    ﻤﺰﻯ
          
    ﻤﺪﻯ
          
    ﻤﻧﻴﮑﻢ
          
    ﻤﺎﻧﻰ
    ﺗﺎﻧﻪ
          
    ﺃﻓﻰ
          
    ﺍﺌﺮ
          
    ﻫﺎﻮﺍ
    ﻤﻧﻮﺲ
          
    ﺷﻴﻃﺎﻦ
          
    ﺠﻦ
          
    ﻤﻼﺌﮑﺔ
Tah atuh… urang dina nganut Agama Islam, pikeun patokan ageumanana nyoko kana : DALIL – HADIST – IJMA – KIYAS. Janten lain ku omongan terus. Pikeun ka Akheratan mah kedah disarengan ku “ SAHNA IBADAH “, nyaeta kedah “ MA’RIFAT KANA DZAT SIFAT ALLAH, piwadaheun hasil “ AMAL IBADAH URANG NUJU DI DUNYA”. Upami resep dina Asma (omongan) wungkul, hartina… ngan resep dina “ PANUDUH, PANUNJUKNA”, atuh moal dugi-dugi ka anu dituju…, nyaeta Asal Urang. Bongan teu di akalan, teu disorang jalanna, teu diteangan carana, teu dipilari Tarekatna. Ibarat Rai… hoyong ka Kota Jakarta, palebah prapatan, ningali Pilar make papan anu aya tulisan jurusan Jakarta (make tanda panah). Ari Rai…, ngan nangtung bae… handapeun eta papan panunjuk jalan… bari…. Terus maca eta aksarana, henteu ihtiar milari carana, tarekahna, naha bade mapah, naha kana sapedah, kana motor, kana beus, kana sedan Jsb. Cing upami kitu, bakal dugi moal ka Jakarta ?

    Rd. Muslimat : Nya…. Tangtosna oge… atuh moal dugi.
    Rd. Muslimin : Tah..eta “ PAPAN PANUNJUK JALAN “ teh ibarat Dalil, Hadits, Ijma, anu matak carana, jalanna kudu ku Hukum Kias, geura talungtik…!, kumaha “ Tarekat Ilmu “. Tarekat Elmu, ibarat kendaraan anu rupa-rupa, kantun milih…, mana anu sakira leuwih gancang dugi, tiasa Ma’rifat kana Dzat Sifat Allah Ta’ala.
Akang ngawawadian ka Rai.. bisi kabujeng ku Pati, omat kedah enggal-enggal eta peser…. Ku Tarekat, kajeun rada prihatin saeutik…. Ngurangan dahar sareng mondok.
    Rd. Muslimat : Nuhun kang…insya Allah eta wasiat teh …, bade diestokeun pisan ku Rai.
Naming…..ayeuna bade gentos hal.. anu bade ditaroskeun …, nyaeta perkawis PUJI KAGUNGAN ALLAH, anu aya dina Qur’an. “ ALHAMDULILLAHI ROBBIL ALAMIN ”. Anu hartosna : Ari sakabeh puji, eta kagungan Nu Maha Agung.
Tapi kalumrahannana jalmi, patekadannana eta puji dzikir teh diangkeun “ Puji Manehna”, diangge muji ka Allah. Da upami parantos muji dzikir…, pokna teh parantos muji ka Allah. Ana sarupa kitu mah atuh puji manehna sanes puji kagungan Allah.
    Rd. Muslimin : Rai !...., ari anu dilisankeun mah.. nya bener bae, eta teh .. puji ti makhluk… neneda dihampura dosa ka Nu Maha Suci. Jadi puji lisan ti urang ka Gusti Allah.
    Rd. Muslimat : Ari anu sategesna PUJI ALLAH teh anu mana ?
    Rd. Muslimin : Tegesna PUJI ALLAH mah..nya Wujud Urang Pribadi. Tah… ieu Badan sakujur…… pujina Allah Ta’ala, tapi pikeun anu parantos Ma’rifat ka Allahna. Ari anu teu acan Ma’rifat mah…, teu acan jadi pujina Allah. Dalil “ LAHAULA WALA KUWATA “ teh ..moal kapirasa, upami teu acan Ma’rifat mah…, ngan ukur pangakuan biwir, tuturut munding, da atina mah teu ngarasa. Kumaha bade ngaku henteu daya henteu upaya diri, upami henteu acan uninga ka “ Anu ngobahkeun Jasmani”, nyaeta “ Sifat Roh” tea ( Sifatna Allah). Margi Rai !, upami henteu uninga.., bisa-bisa ngangkeun Allahna teh …. Kana Roh-na pribadi. Upami kitu jadi lepat… atuh teu acan dugi…, henteu acan sampurna Ma’rifatna ka Nu Maha Suci teh. Sing emut Rai..!, anu parantos dugi mah.., sumawona ieu Jasmani, sanaos Rohna pisan… jadi LAHAWLA WALA KUWATA, anging Dzat bae.. “ Nyalira ” anu jumeneng lahir batin. Upami parantos henteu dipiboga, istuning ngarasa pakir miskin, ngarasa saperti rokrak, usik malik, diuk, nangtung teh ..ngan ku Qudrat – IrodatNa Nu Maha Suci. Tah..kitu Rai !,…sasat ibadahna, amalna, tingalina, danguna, lisanna, ditarima ku Yang Maha Agung, parantos SAH DZAT-NA, SAH SIFAT-NA, SAH ASMANA, SAH-AF’ALNA, enggoning hirupna di Alam Dunya (Dohir).
    Rd. Muslimat : Parantos kahartos… perkawis “ Puji kagungan Allah” mah Kang !, salajengna bade nyambung kana perkawis Puji keneh…, nyaeta PUJI HADIS ALAL HADIS, PUJI HADIS ALAL QODIM, PUJI QODIM ALAL QODIM, PUJI QODIM ALAL HADIS. Ku Rai… teu acan kapaham.
    Rd. Muslimin : Insya Allah Engkang bade nyobi nerangkeun : PUJI HADIS ALAL HADIS, PUJI HADIS ALAL    Ari PUJI HADIS ALAL HADIS teh, parantos umum sarta mufakat para santri, nyaeta : “ Puji anu Anyar ka anu Anyar “. Lain Jalmi muji ka Jalmi, anu kitu mah sanes bab Elmu. Da moal mangfaat…, upama engkang dipuji ku rai, paling-paling keur di Dohir. Muji mah kedah ka Allah, da jalma henteu boga hak dipuji, ulah nyamian Allah.
Rai !.., tegesna Puji nu Anyar ka anu Anyar teh, nyaeta dina waktu “ Maca Al-Qur’an”. Kapan huruf Qur’an mah anyar…, nyakitu deui anu macana oge kapan anyar. Da sowara Jalma teh … saparantos lahir ka Dunya, kapan nalika aya di jero patuangan Ibu mah henteu nyora.
    Ari PUJI HADIS ALAL QODIM : Nyaeta “ Puji anu Anyar ka anu Qodim”. Pernahna dina waktu SOLAT. Anu Anyarna teh wujud urang nuju Nangtung, Ruku, Sujud, Lungguh. Eta anu opat teh … kapan sami anyar, sedengkeun anu Qodim-na, nyaeta NUR MUHAMMAD (Cahaya opat warna).
    Ari PUJI QODIM ALAL QODIM : Nyaeta “ Puji anu Qodim muji ka anu Qodim”. Pernahna dina nuju Solat Sajati (Tazalli). Kapan dina waktu eta mah pada-pada anu Qodim (anu ghaib), anu muji sareng di pujina. Buktosna henteu nganggo “ Sowara Baham”.
    Ari PUJI QODIM ALAL HADIS : Nyaeta “ Anu Qodim muji ka anu Anyar”, kitu oge upami ibadahna eta jalma parantos Ma’rifat kana Dzat Nu Maha Suci. Sasat ibadahna disarengan ku Elmu, … tah….eta anu di puji…, sasat parantos Sah Dzat-na, Sah Sifat-na, Sah Asma-na, Sah Af’al-na…, istuning henteu petot-petot nya eling. Anu parantos pasti kitu mah, sumawonna nuju ibadahna sanaos usik malikna oge… parantos pasti janten puji sadayana, margi parantos tetep Eling, henteu ngaku usik sorangan…, anging ku Kawasana Allah.
    Rd. Muslimat : Hatur nuhun Kang !..., parantos kahartos pisan. Salajengna Rai.. bade tumaros deui perkawis Allah Ta’ala maparin “ Nyawa Manusa”, palebah mana waktos maparinna teh ?. Margi sanggeum Engkang ti payun, nalika dikandung ku Ibu mah… nembe aya “ Hirup” wungkul, henteu can aya “ Nyawa”.
    Rd. Muslimin : Upami Rai henteu acan ngartos pisan, mangga urang terangkeun perkawis : ALLAH TA’ALA MAPARIN NYAWA KA MANUSA.
Kieu eta teh Rai !.., Allah maparin Nyawa teh. Waktu dijero kandungan mah, leres mung nembe Hirup wungkul, buktina geuning parantos tiasa Usik. Istuning mung Hirup Allah Anu Suci, henteu acan aya NAFAS, NYAWA, KAHAYANG (NAFSU), RASA, TEU ACAN NINGALI, TEU ACAN NGADANGU, TEU ACAN NGANGSEU, TEU ACAN NYARITA. Barang brol ti Batin ka Alam Dohir. Hawa Batin sareng Hawa Dohir geuning eta orok/bayi teh ngagoak ceurik oar-oaran, eta cirina parantos ngancik Rasa… Tiis geuning tepikeun ka ngadegdeg. Tah eta Nafas teh jenengannana Nyawa. Ari hakekatna Nyawa teh Rasa Jasmani. Ari parantos aya Nafas mah…, orok/bayi teh pangheulana Irungna bisa Ngangseu. Tah kitu Rai..!, Allah waktos maparin Nyawa teh.
    Rd. Muslimat : Ari… perkawis ngawitannana Nafas sareng Nyawa mah parantos kahartos. Nanging… ayana Dangu, Ningali, Nyarita. Sareng Nafsu (kahayang) eta orok/bayi ti kawit iraha ?
    Rd. Muslimin : Eta mah… saparantos Orok/bayi diasupan “ CAI SUSU” atawa “ Kadaharan ”. ari sari pati kadaharan teh kapan ka ancikan roh-roh Seneu, Angin, Cai, Taneuh, nyerep kana tatangkalan anu gede anu letik, anu buahan, anu beutian. Saparantos aya dina patuangan, nya…ngajadi getih nyaliara ka sakujur Badan, tidinya nembe bijil Rasa beda-beda. Rasa Ngeunah, oge Rasa Teu ngeunah. Teras cepil jadi bisa ngadangu, soca jadi bisa ningali, baham jadi bisa nyarita.
Atuh tina Rasa… bijil Kahayang (Nafsu). Saparantos kitu mah eta Hirup (Roh Suci) teh….ngagulung sareng Nyawa, dua jadi Manunggal. Barang parantos kacampuran Nyawa anu sifatna Getih (anu kaancikan roh-roh kadaharan, atawa sok disebut Roh Nabati, sareng Roh Hewani (Roh Sasatoan), atuh…Roh Suci teh lami-lami mah kabulen ku sifat Getih anu kaancikan roh-roh kotor tea.
Mugi Rai !... ulah kaliru. Ari Hirup mah sifatna teh Cahaya, ari Nyawa sifatna Getih.
    Rd. Muslimat : Cing Kang..!, manawi aya pereleannana perkawis Getih anu asal tina roh-roh katuangan tea ?
    Rd. Muslimin : Atuh puguh bae… ay amah. Kieu…geura Rai : pangna ieu Alam Dunya disebut Alam Arwah teh nyaeta tempat ngancikna rupa-rupa roh, sok sanaos dina SENEU, dina ANGIN, dina CAI, dina TANEUH. Ku kituna atuh bubuahan, beubeutian teh pada-pada kaserapan eta roh-roh anu opat rupa tea. Saparantos dituang…nya janten Getih 4 (opat) rupa :
    Tina ACI SENEU Jadi Geutih Beurem, teras jadi WADI, teras jadi deui Daging. Hawana tina Daging kajadian :
        CEUPIL Jadi bisa Ngadagu.
        NAFSU-NA AMARAH, anu perwatekna Jail kaniaya, iren, panastren, dugal, kasar, gede ambek jsb.
        Pernahna dina HAMPERU, kaluarna kana Cepil.
    Tina ACI ANGIN Jadi Geutih Koneng, teras jadi MADI, teras jadi deui Sumsum. Hawana tina Sumsum ngajadi :
        BAHAM Jadi bisa Nyarios.
        NAFSU-NA LAWAMAH, anu perwatekna Kabitaan, lapar, halabhab, tunduh, cape, sare, haroreaman, resep mitnah, panas baran.
        Pernahna dina BEUTENG, kaluarna kana Baham.
    Tina ACI CAI Jadi Geutih Bodas, teras jadi MANI, teras jadi deui Tulang. Hawana tina Tulang ngajadi :
        SOCA Jadi bisa Ningali.
        NAFSU-NA SAWIYAH, anu perwatekna Loba kahayang, resep kana kasukaan, hayang di ugung-ugung, pedit, hawek, birahi jsb.
        Pernahna dina KALILIPA, kaluarna kana Soca.
    Tina ACI TANEUH Jadi Geutih Hideng, teras jadi MANINGKEM, teras jadi deui Kulit. Hawana tina Kulit ngajadi :
        IRUNG Jadi bisa Ngangseu.
        NAFSU-NA MUTMAINAH, anu perwatekna Resep kana kautamaan, ngentelan peujit, kuru cileuh, tahajud, berehan, ngutamakeun kapentingan balarea.
        Pernahna dina BALUNG, kaluarna kana Irung.
Tapi ieu Nafsu Mutmainah anu perbawana kana kahadean the, sering kabaud atawa kaceot, di rempug ku nafsu-nafsu anu tilu, nya ngabalukarkeun seu’eur anu henteu Iman (anu poho) kana parentahna Nabi, sumawona kana parentah Allah.
    Rd. Muslimat : Kumaha carana sangkan ulah erring kaceot ku nafsu anu tilu tadi Kang ?
    Rd. Muslimin : Nya carana mah teu aya deui, iwal ti kudu sumalindung kana Dzat Sifat-Na Allah, anu matak kedah Ma’rifat, kedah dugi ka WA HUWA MA’AKUM, sasarengan siang wengi. Upami parantos kitu mah… mokaha moal gampang kabaud ku kahayang goring. Margina sahanteuna da..ngaraos isin, inggis, sieun ku Nu moconghok nyarengan henteu pisah, MURBA KA WUJUD URANG.
    Rd. Muslimat : Ari eta perkawis Kahayang (Nafsu) ?, tadi dicarioskeun tina Hawana Daging, Sumsum, Tulang, Kulit, kaluarna kana Cepil, Baham, Soca, Pangambung. Tah torojolna kahoyong (nafsu) teh ….iraha ?
    Rd. Muslimin : Datangna Nafsu teh Rai…, nalika orok/bayi dipasihan nyusu/kadaharan. Rasa kontak sareng aci anu opat rupa. Baham kontak sareng cai susu, tangtu aya Rasa. Rasa amis, pelem…jadi deudeuieun da ngarasa ngeunah. Ngabuktikeun kahayang…, geuning orok mah osok ceurik.
Ngan mungguhing di Dunya mah Rai…, aya dua papasangan, samangsa-mangsa aya ngeunah, pasti aya anu teu ngeunah, boh anu karasa ku Baham, ku Cepil, ku Soca, ku Pangambung. Geuning upami manggihan anu henteu panuju teh buktina sok nimbulkeun Amarah.

    Rd. Muslimat : Kahartos pisan… eta katerangan teh, …. Estu nyerep, nyurup kana hate. Jadi Rai… terang torojolna nafsu teh. Tapi asa kirang ngartos, sok mendakan anu nuju nafsu Amarah, geuning nafasna teh mani katawis pisan, bari pamenteuna teh semu geuneuk, kumaha eta Kang ?
    Rd. Muslimin : Kapan Nafsu teh … mimitina dititiskeun kana Uteuk terus ngancik dina Ati / Qolbu, nya medal Cipta katut Akal, terus ngancik dina Jajantung…. Jadi Nufus, teras mulang deui kana Ati, …nya jadi Anfas. Terus lumampah ngahiji sareng Getih….nya jadi Tanafas, ngambah kana mamaras…nya jadi Nafas. Terus sumarambah ka sakujur Awak, medal Sowara.
Rai !..., Nafas teh anu nguatkeun Jasmani, ari pangna aya Nafas, ku ayana Hirup. Jadi NUFUS, ANFAS, TANAFAS, NAFAS, SOWARA, eta Medal tina Nafsu. Kitu tah rai !..., piraku henteu kapikir… sareng kumaha parantos kahartos ?, kapaham ngeunaan Nafas , Nyawa , Nafsu ?, atawa masih keneh bingung ?
    Rd. Muslimat : Alhamdulillah kang !..., perkawis eta mah rai .. paham. Nagging ayeuna bade gentos anu ditaroskeun, nyaeta perkawis ASMA’UL HUSNA atanapi Asmana Allah, seueurna teh sabaraha ?, ……. Sareng manawi aya katerangan, eta perkawis Asma teh ?
    Rd. Muslimin : Kieu atuh ari perkawis Asmaul Husna atawa Asmana Allah teh. Ari seueurna Asma (Jenengan) Allah teh, sakumaha anu katampi ti para Ahli Da’wah, sanggeumna aya 100 (Saratus) Jenengan. Tapi ari anu kaunggeul dina Hadist mah 99 (Salapan puluh salapan). Anu 99 oge ari di ringkeuskeun mah ngan ukur jadi 5 (Lima), diantarana :
    ASMAUL DZAT
    ASMAUL SIFAT
    ASMAUL ASMA
    ASMAUL AF’AL
    ASMAUL JINSI
Eta anu 5 (lima) oge, ari enas-enasna mah ngan 1 (hiji), sareng sok seueur anu lepat ngamaknaan, atuh jadi lepat ngabarangkeunnana.
    Rd. Muslimat : Cobi nyuhunkeun dibeberkeun… kang… supados jelas.
    Rd. Muslimin : Kieu katerangan hiji-hijina Rai..!
    ASMAUL DZAT : Nyaeta netepkeun Jenengan Allah nurutkeun tina Dzat-Na. Margi ari Dzat teh tantu Ayana moal eweuh.
    ASMAUL SIFAT : Nyaeta netepkeun Jenengan Allah nurutkeun tina Sifat-Na (Rupana).
    ASMAUL ASMA : Nyaeta netepkeun Jenengan Allah nurutkeun tina Asma-Na (Ngaran-na).
    ASMAUL AF’AL : Nyaeta netepkeun Jenengan Allah nurutkeun tina Padamelannana (Af’al-na).
    ASMAUL JINSI : Nyaeta netepkeun Jenengan Allah nurutkeun tina Jinisna (Barang-na).

Kitu tah Rai…, katerangannana.
    Rd. Muslimat : Katerangan anu nembe mah parantos kapaham, naming tadi sanggeum Engkang sok laleupat ngamaknaan sareng ngabarangkeunnana. Kumaha maksadna Kang !
    Rd. Muslimin : Rai…. Ari Asma-na mah sadayana oge sae,… mung aya di saantero jalmi anu lepat ngamaknaan, atuh tangtos bakal kaliru dina ngabarangkeunnana, nyaeta sok netepkeun ka nu anyar. Sok seueur jalmi-jalmi anu ngaku Dzat kana Jentulna Jasad Sorangan, ngaku Dzat kana Awakna, kana raga anu badag. Pedah cenah da aya Hadistna : “ WALLAHU BATINUL INSAN, AL-INSANU DOHIRULLAH “. Anu hartosna : Ari Allah teh Batin-batin manusa, ari manusa teh dohirna Allah. (La Maujuda ilallah). Kitu tah Rai !, .. anu matak cenah “ Badan ieu… Lahirna Allah”. Parantos teu dipikir panjang deui, da kasaksi ku Hadist pokna teh. Palebah dieu lepatna teh Rai !,… nyebat atawa ngaku Dzat kana wujud sorangan, sanes kana Dzat Allah anu LAESA KAMISLIHI, anu henteu warna, henteu rupa, sumawona jentulna.
Sareng aya deui Hadistna : “ WALLAHU GHOIBUN AL-INSANU GHOIBUN ”. Anu hartosna : Perkara Allah teh Gaib, teu aya jentulna. Kitu deui Manusa, sami pada gaib sadayana.
Kapan awak ieu mah Jasmani, parantos negrak ngajentul. Jadi atuh teu gaib, da ari ngaran gaib mah…” Aya, tapi teu Aya rupa”. Ari ieu anu ngajentul mah ngarana wujud manusa. Tah anu kedah kahartos teh Rai., mana atuh anu ngaran Manusa ?, bisi kaliru.. heug nuduh kana awak. Eta ngarana WUJUDIAH.
    Rd. Muslimat : Parantos kahartos atuh kitu mah,… lepatna teh nuduh Dzat Allah kana wujudna sorangan. Ayeuna kantun anu kadua Asmaul Sifat, palebah mana lepatna ?
    Rd. Muslimin : Lepatna teh …, eta palebah netepkeun Sifat Nu Maha Suci…, kana Rupa Manehna Sorangan. Dumeh sanggeum dalil yen Allah teh teu dua, teu tilu, tapi tetep hiji. Barang ngareret kana rupa manehna…, najan ngider sakuliah jagat oge, moal aya anu ceples sarupa taya bedana. Anu matak netepkeun bae..yen Sifat Allah teh nya rupa manusa. Tah anu kitu oge kufur…, sami bae WUJUDIAH.
    Rd. Muslimat : Eta oge parantos kahartos Kang…, anu kitu rupina lepat wesel. Kumaha upami teraskeun ka anu katilu Asmaul Asma, palebah mana lepatna teh !
    Rd. Muslimin : Teu sakedik anu boga kapercayaan, yen jenengan Nu Maha Suci, diterapkeun kana Ngaran Sorangan (Ngaran Jalmi). Atuh lamun kitu mah … sami sareng Nyeueurkeun Asma. Allah teh upami kitu mah sifat anyar. Kapan dina Kitab parantos kakocap Dzat – Sifat – Asma – Af’al, sadayana jalmi kaliputan ku Asma Allah. Tah….anu kitu tekadna kufur, ngalobakeun Asma Allah.
    Rd. Muslimat : Dupi kana Asmaul Af’al, palebah mana lepatna teh ?
    Rd. Muslimin : Eta mah… Jalmi anu netepkeun Af’al Allah kana kalakuan sorangan, nya kana kalakuan manehna. Eta pedah aya dalil : LA HAWLA WALA KUWATA, sadumeh jalmi mah henteu daya, teu upaya, atawa dikuatkeun deui ku dalil “ USIKUM IBADALLAH”, Istuning usik malik teh Allah, atuh ngawengku kana lacuna anu hade anu goring oge…. Sami lakuna Allah, margi Allah teh teu jauh ti diri manusa. Tah kitu patekadan jalmi anu teu boga Akal mah, atuh kanggo naon Allah ngayakeun AGAMA ?, para Nabi nurunkeun Kitab-kitab, kalebet Al-Qur’an ?, eta teh salaku pituduh supaya ulah kalangsu, kasasar. Padahal mah kudu boga pikir panjang, kapan awak manehna teh mangrupa Af’alna Allah. Atuh manehna bisa usik, bisa malik, bisa digawe, bisa ngahasilkeun pagawean teh …, istuning disarengan ku Qudrat Irodatna Allah. Omat eta hasil pagawean manehna teh ulah di aku Af’alna Allah, tapi sagala kalakuan katut hasil pagawean teh … Kaliputan ku Af’alna Allah.
    Rd. Muslimat : Perkawis Asmaul Af’al mah, parantos kahartos, salajengna mugi diteraskeun bae kanu ka lima, nyaeta Asmaul Jinsi.
    Rd. Muslimin : Ke…Rai !..., perkawis anu kalmia Asmaul Jinsi mah, kumargi mangrupi enas-enasna, janten kedah rada asak heula elmu Rai !..., sareng kedah nuju salse pisan, kedah di tempat anu sepi, bilih kakuping ku cakcak bodas, kapan ieu mah Rahasiah Wali, bagian Ahli Qurban (anu parantos yakin, ahli adep-adep sareng Allah). Wayahna Rai…, ayeuna mah… bab naon heula bae… anu teu acan ngartos.
    Rd. Muslimat : Kitu sae…Kang, eta mah sampeuren kapayun. Ayeuna mah, anu masih keneh pakuat-pakait sareng Jenengan Allah keneh…, nyaeta perkawis jujuluk “ MAHA AGUNG, MAHA MULYA, MAHA LUHUR, MAHA SUCI “. Mugi Engkang ngajentrekeun.
    Rd. Muslimin : Upami Rai…, teu acan uninga kana eta jujuluk MAHA AGUNG, MAHA MULYA, MAHA LUHUR, MAHA SUCI. Kieu geura Hakekatna mah :
    Ari MAHA AGUNG teh, nyatana dina Badan urang, nyaeta Pangucap. Margina, sanajan 7 lapis langit, 7 lapis bumi, sareng saniskara eusina, malahan Asma Allah oge…, kapan dilisankeun teh ku Pangucap. Eta tandana ku leuwih Agungna.
    Ari MAHA MULYA : Nyatana dina Badan urang, nyaeta Pangdangu. Margi Pangdangu mah salamina oge mulya, tara gering. Paling-paling anu sok gering mah Cepilna.
    Ari Jujuluk MAHA LUHUR mah, kanyataan dina Badan urang nyaeta Paninggal. Margi geuning bukti, eta Langit anu sakitu luhurna tanpa wangenan, ari ku Awas Paninggal mah kaberik, katingali.
    Ari Jujuluk MAHA SUCI mah, kanyataan dina Badan urang nyeta Pangangseu. Margi et amah pang Sucina. Geuning bukti, Nafas mah tara belewuk, tara kotor, sanajan tara dikumbah, tapi tetep bersih.
Kitu tah Rai !, perkawis Jujuluk anu opat teh.

    Rd. Muslimat : Leres parantos kahartos ayeuna mah Kang.., sing horeng sup deui ka dinya, sup deui kadinya. Ayeuna mah ulah kapalang…, Rai… hoyong di jelaskeun perkawis HIRUP TEH NGAN HIJI. Nuhun nuhun upami aya ibaratna supados gampil kahartos.
    Rd. Muslimin : Urang cobi…ngajelaskeun perkawis : HIRUP TEH NGAN HIJI.
Kieu Rai !..., ari HIRUP mah HIJI, sareng henteu keuna ku PATI atawa RUKSAK.
Hirup Allah mah istuning Langgeung. Ari anu sok keuna ku Pati atawa Ruksak mah nyaeta Hirup Manusa (anu ngaran Nyawa tea). Ari Hakekat Nyawa, nyaeta Rasa Jasmani (Rasa awak-awak nafsu).
    Rd. Muslimat : Ke…Kang !,… rada hemeng keneh…, dupi bentenna antara Hirup Allah sareng Hirup Manusa (Nyawa) eta teh kumaha ?
    Rd. Muslimin : Eemhh… masih bingung keneh Rai… teh ?. Bentenna teh kieu geura :
    Ari HIRUP MAHA SUCI mah, eta anu Sifatna CAANG PADANG tea, atawa Nur Dzat atawa Johar Awal atawa Hakekat Muhammad atawa Bahrul Hayat (Sagara Hirup) atawa Sahadat Sajati atawa Iman Sajati atawa Islam Sajati atawa Sajatining Agama, anu angliputi, murbawisesa kana 7 Lapis langit, 7 Lapis bumi, katut saniskara eusina, sapertos Arasy Kursi, Sawarga, Naraka, Manusa, Sasatoan, Tutuwuhan, Uteuk tongo walang taga…, asalna teh … Sorotan ti nu hiji NUR DZAT.
    Ari HIRUP NU AYA DI MANUSA mah, tina sorotan Hirup Maha Suci, ngagulung sareng NAFAS – RASA, anu disebut NYAWA. Jadi Hirup anu seueur mah NYAWA.
    Rd. Muslimat : Sakedap Kang..!, upami anu janten Nyawa di manusa sorotna Hirup anu Sifatna Caang Padang tea atawa Johar Awal, atuh panginten nungtutan ngirangan.., margina dibagi-bagi ka Milyaran manusa sa Alam Dunya, oge ka bangsa sasatoan.
    Rd. Muslimin : Rai !..., atuh ulah kaliru !, ari Hirup Nu Maha Suci mah henteu robih, moal ngirangan, moal ngalangkungan, tetep Langgeung. Kieu geura urang ibaratkeun :
Di hiji lapangan, pek nendeun Patromak anu parantos hurung, teras eta patromak teh dikurungan ku hiji ayakan anu gede kacida, anu liang-liangna ata ayakeun teh mangrebu-rebu liang. Tah…sorotna Sinar patromak teh, nembus kana liang-liang eta ayakan. Hiji liang..pasti aya sorot sinar patromak. Anggap bae eta liang teh Jalmi. Jadi sorot anu nembus kana liang teh …. Ibarat hiji Hirup Nyawa Jalmi.
Sapertos kitu Rai !..., nyaeta sorotna SAGARA HIRUP, kajeun ka milyaran, miliunan, tetep moal ngurangan, Langgeung sareng moal reksak. Kumaha Rai !.., masih bingung keneh ?
    Rd. Muslimat : Ayeuna mah..parantos henteu samar deui Kang…, rada gampil kahartosna upami diibaratkeun mah.
    Rd. Muslimin : Supados langkung jelas deui, urang ibaratkeun kieu :

Eta SENEU dina Patromak teh disarengeutan ku rook, anu lobana mangjuta-juta urang, cing….Rai !..., eta seneu anu aya dina Patromak teh bakal seep ?, atawa moal ?
    Rd. Muslimat : Tangtos oge…angger bae…Seneuna mah, moal ngirangan dumeh ku disarengeutan rook.
Aduh kang !..., kacida utamina eta katerangan teh. Salajengna Rai… teh masih aya kapanasaran, nguping saur Hadist : YEN ALAM ATAWA JAGAT TEH AYA DUA NYAETA JAGAT KABIR SARENG JAGAT SOGIR. Saur eta katerangan, eta dua Jagat teh kaayaanana henteu beda. Mugi dijelaskeun !..., henteu bedana teh palebah mana ?
    Rd. Muslimin : ari JAGAT KABIR teh …., nyaeta Alam Semesta/Alam Dunya/ Alam Dohir. Ari JAGAT SOGIR mah, nyaeta Wujud Manusa.
Leres Rai kaayaan dina eta dua Jagat teh sami, sakumaha katerangan Hadist… piraku make lepat.
Kieu bilih Rai !..., teu acan uninga mah :
Di ALAM DUNYA…eusina parantos pasti ‘ Papasangan’. Aya Siang, aya Wengi, tah di Diri Manusa oge piraku henteu karaos, kapan aya Nyaring sareng Sare. Nyaring babandingan Siang, ari Sare babandingannana sareng Wengi.
    Rd. Muslimat : Dupi Dinten Anu 7 (Tujuh) ?, naon nyatana di Diri ?
    Rd. Muslimin : Eta.. palawangan anu di Luhur (Dina raray) :
    CEPIL kapan 2 Liang
    SOCA kapan 2 Liang
    IRUNG kapan 2 Liang
    BAHAM kapan 1 Liang
    Upami di Jumlahkeun kapan sadayana aya 7 (Tujuh)
    Rd. Muslimat : Dupi eta… anu disebat Dawuh 5 (Lima) ?
    Rd. Muslimin : Ari Dawuh Lima mah, eta eusina anu Tujuh tea :
    CEPIL Jeung Pangdanguna
    SOCA Jeung Paninggalna
    IRUNG Jeung Pangangseuna
    BAHAM Jeung Pangucapna
    RASANA Anu 4 (opat) diluhur
    Rd. Muslimat : Ayeuna…. Kantun eta Sataun teh aya 12 (dua belas) Bulan, naon nyatana dina Diri ?
    Rd. Muslimin : Buktina dina Diri ?, cing…. Mangga ku Rai geura bilang, eta ugel-ugel panangan sareng ugel-ugel sampean !

Dina Panangan sabeulahna aya 3 ugel-ugel. Jadi upami dua Sampean teh jumlah 6 ugel-ugel. Tuh … Panangan 6, Sampean 6. Kapan pas janten 12 ugel-ugel.
    Rd. Muslimat : Leres pas, janten 12, upami di Jagat Kabir mah 12 bulan, ari dina Wujud Manusa (Jagat Sagir) mah 12 ugel-ugel. Ayeuna kantun Sabulan teh .., aya 30 (tilu puluh) dinten, naon tah nyatana dina Diri ?
    Rd. Muslimin : Ari anu 30 (tilu puluh) dinten mah, geura etang ugel-ugel panangan anu panghandapna, sareng Ramona !, sadayana teh 2 (dua panangan). Aya 30 ugel-ugel. Kitu deui dina Sampean, sami aya 30 ugel-ugel. Ieu teh babandingan : SIANG 30, oge WENGI 30.
    Rd. Muslimat : Kantun ayeuna Sawindu teh aya 8 (dalapan) taun, naon tah Kang !.., dina Diri urang ?.
    Rd. Muslimin : Cing ku Rai etang ! …. Eta buku-buku diantara ugel-ugel, boh ugel-ugel Panangan, boh ugel-ugel Sampean !. Kapan eta, dina sabeulah Panangan aya 2 buku, upami dua Panangan teh janten 4 buku. Teras dina dua Sampean, pingping 2, atuh bitis 2. jumlahna janten 4.
4 dina Panangan, 4 dina Sampean, tuh kapan pas, janten 8 bubukuan.
    Rd. Muslimat : Bilih kalangkung di Jagat Kabir aya Panon Poe (Srangenge), aya Bulan, aya Bentang, aya Hawa Panas, aya Hawa Haneut, naon nyatana dina Diri manusa ?.
    Rd. Muslimin : Ari Panon Poe (Srangenge), Bulan, Bentang, teh …, anu ngahirupkeun saniskara di Alam Dunya ieu. Da upami henteu aya Panon Poe mah, panginten moal jaradi, moal aya hasil Dunya.
Tah dina diri urang mah, nyaeta Hirup, tapi perkawis hirup mah teu tiasa ditinggal ku soca lahir, da ieu mah bagian Hakekat. Mung ku ayana Hirup… Jasad Manusa bisa usik malik.
Ari anu 4 (opat) rupi mah, nyaeta : Daging, Sumsum, Tulang, Kulit. Hawa-hawana jadi Nafsu tea, nyaeta : Amarah, Lawamah, Sawiyah, Mutmainah.
    Rd. Muslimat : Hatur rebu-rebu nuhun kang !..., kana kasaean Engkang, parantos ngawejang anu teu kinten pentingna kanggo pribadi Rai..mah. Salajeungna anu bade ditaroskeun teh perkawis eta .. anu LANGGEUNG DI GUSTI ALLAH, sareng anu LANGGEUNG DI MANUSA. Langgeung di Allah anu henteu pegat-pegat Lahir-Batinna, ti Jaman samemeh aya Alam Dunya, tug dugi ka Akherat, naon eta anu henteu reksak-reksak teh ?
    Rd. Muslimin : Sok… atuh urang terangkeun perkawis :
Anu LANGGEUNG DI GUSTI ALLAH, sareng anu LANGGEUNG DI MANUSA.
Kieu geura Rai !.., Ari anu LANGGEUNG DI GUSTI ALLAH teh, teu aya sanes iwal ti QUDRAT-na Allah (Kakawasaannana) sareng IRODAT-na Allah (Kersana), istuning henteu aya pegatna…. Ti awal-awalna dugi ka akhirna, pon kitu deui teras dugi ka Akherat. Kitu tah…. Pamendak Engkang mah Langgeung di Allah teh.
    Rd. Muslimat : Percanten Kang..!, leres nya !..., Anu Langgeung teh Kawasana sareng Keresana. Margi upami reksak Kawasana Nu Maha Suci, atuh Allah-na oge reksak… sapertos makhluk. Ari di Manusa ?..., naha aya Langgeung sapertos di Allah ?
    Rd. Muslimin : Tangtu bae aya anu LANGGEUNG DI MANUSA oge, nyaeta sabalikna tina Kawasana sareng Keresana Allah iwal ti kabagean Bodona. Hartina henteu nyaho sama sekali.
Asal tina henteu Aya jadi Aya, tetep teu nyaho, malah-malah tepi ka Batin oge langgeung bae, moal terang.
Kapan urang waktu tadi, memeh turun ka Alam Dunya, geuning henteu terang naon-naon !..., atuh nalika aya dina Kandungan Ibu 9 (salapan) Sasih, di dinya oge sami henteu terang. Malahan nalika brol turunna ti Ibu ka Alam Dunya oge.. teu emut deuih. Atuh ti kawit Orok.. jadi Budak…terus jadi Dewasa, henteu emut ngagedeannana ieu Jasmani teh, sumawona datangna Rasa, Paninggal, Pangdangu, Pangangseu, Pangucap kapan henteu teurang duka timana ti mendina, da bakating ku Bodo tea. Margina Rai !..., katetepan dalil LAHAWLA WALA KUWATA tea, Manus amah henteu daya henteu upaya, setu ibarat rokrak.
    Rd. Muslimat : Kahartos pisan … eta katerangan teh … perkawis anu ‘ Langgeung di Allah sareng anu Langgeung di Manusa’.
Salajeungna Rai !.., bade naroskeun deui.., perkawis anu disebat JATINING MANUSA, masih keneh hemeng Kang !.
    Rd. Muslimin : Perkawis JATINING MANUSA Rai !.., ari Jirim-na mah, moal lepat.., nyaeta KANJEUNG NABI MUHAMMAD RASULULLOH SAW.
Tapi kapan ayeuna mah parantos teu aya dikieuna ari Jirim-na mah, anu kantun Gaib-na.
Da disaban Jalmi oge Rai !.., misti.. pada katetepan ku GAIB-NA MANUSA, kitu oge upama ka udag Elmu-na.
    Rd. Muslimat : Naha kumaha.. pangna bisa kapendak ?...., kapan kangaranan Gaib mah tanpa bukti.
    Rd. Muslimin : Kapan ceuk Akang oge kedah ku ELMU, kedah ku pada Gaib deui. Upami hoyong uninga ka nu Gaib, nya kedah ku nu Gaib deui. Ari carana nya kedah nganggo Tarekat, sangkan urang terang ka GAIB-na Urang. Ayeuna Engkang bade masihan ibarat : Di payunan Rai… parantos sadia dina piring Cau. Tah pangna diayakeun eta Cau, naonnana anu di arahna ?
    Rd. Muslimat : Nya tangtos oge atuh… diteda…, anu diarahna nyaeta Rasana.
    Rd. Muslimin : Atuh lepat… ari anu diarah Rasana mah. Rai !..., cau mah henteu katetepan Rasa (Rasul), atuh upami cau katetepan Rasa mah eta cau teh bakal bisa usik malik, bisa lumpat kawas sato.
Ari Rasa mah Rai !..., parantos nyampak dina Baham, nyampak dina Letah urang.
    Rd. Muslimat : Upami sanes Rasa-na anu di arah…, naonnana atuh ?
    Rd. Muslimin : Anu di arah teh … Cau mah Amis-na. Kapan geuning ari meser atawa ngala cau teh sok anu parantos asak, da ngarah Amis. Geuning anu atah keneh mah… tara ditaruang… da kesed. Tah .. kitu paham Rai !.
    Rd. Muslimat : Aeh… leres .. nya…, Amis-na anu di arah teh, da Rasa mah parantos nyampak di manusa.
    Rd. Muslimin : Tah eta Amis-na teh Rai !..., Gaib-na Cau, karasa amisna tapi teu nga-Jirim. Aya tapi tanpa Rupa.
Tah Amis-na cau teh …, moal karasa ku Rai.., upami wujudna cau diantep henteu di tuang. Tapi upami eta wujud cau dituang, sasat diruksak wujudna, dibeuweung sing lembut… kakara kapendak, karasa Amis-na teh, atawa Jatining Cau tea.
Kitu deui Manusa oge kedah terang kana GAIB-NA MANUSA (JATINING MANUSA), Aya tapi tanpa Rupa. Akal-na nya kitu sapertos Cau, kedah ngabongkar, ngareksak wujud anu nga-Jirim, kakara aya Jatining Manusa. Ibarat su’uk upami dirieus, diperes wujud su’ukna… pasti bijil Minyakna.
    Rd. Muslimat : Ari ngabongkar… atawa ngaruksak Wujud Manusa kumaha carana ?..., Rai mah… teu acan ngartos.
    Rd. Muslimin : Ari carana ngabongkar, ngaruksak Wujud Urang mah nyaeta dina waktu Laku Tarekat, ceuk dalilna oge : ‘ ANTAL MAUTU QOBLAL MAUTU ’. Reksak teh Mirasa Suwung, henteu ngarasa kagungan wujud anu ngajungkiring ieu, malahan ka Alam Dunya oge hilap, bakating husu ka YANG AGUNG.
    Rd. Muslimat : Sakedap Kang…!, GAIB-NA atawa JATINING MANUSA teh anu mana tea ?
    Rd. Muslimin : Eeeh.. teu acan ngartos keneh ?..., kapan eta anu ningali nalika Tazzali (Nuju Solat Ka-Rohanian), tah eta teh anu Jenengan Gaib-na Manusa atawa Jatining Manusa.
Kumaha ?......, bingung keneh ?, atawa parantos paham ?.
    Rd. Muslimat : Euhhh…. Kutan…. Anu eta… JATINING MANUSA teh …., kahartos atuh ayeuna mah Kang
Hatur rebu-rebu nuhun laksa ketining kabingahan…, kana sagala rupi kasaean Engkang….. Rai ! dipiwejang Elmu cepengan Jungjunan urang Nabi Muhammad Rasululloh SAW, anu turun tumurun ka para Sahabat, ka para Wali, atuh tug dugi ka Rai.., ayeuna perantawisan Engkang. Ngaraos tutug PA-TAUHIDAN Rai teh, moal mang-mang deui.

    Rd. Muslimin : Nya.. ari Rai parantos henteu mang-mang deui mah…, teu kinten nganuhunkeunnana, jadi urang terus-terusan ngobrol teh henteu mubadir, geuning aya hasilna.
Peupeujeuh Engkang mah.., kantun suhudna ibadah, boh HABLUMMINALLOH, boh HABLUMMINNANAS. Ibadah atawa amal disarengan ku BERSIH QOLBU/HATE.
Urang cekapkeun dugi ka dieu heula Rai !..., geuning parantos sareupna ieu the

Blognya Marifatullah
Senin, 04 Februari 2013
KITAB LAYANG MUSLIMIN MUSLIMAT JILID-4
BAB ELMU KASAMPURNAAN
INSAN KAMIL (MANUSA SAMPURNA)
Kacarioskeun Raden Muslimin sareng Raden Muslimat parantos waktosna diumbarakeun di Alam Dunya, mulih ka Rakhmatulloh nyumponan dalil ‘WA INNA ILAHI ROJI’UN ‘, mulih ka jati mulang ka asal, mulih rasana maring kersana Allah.
Gentos anu ngalalakon madungdengkeun paguneman perkawis elmu Agama, nyaeta putrana Raden Muslimin anu jenengan Raden Insan, ari putrana Raden Muslimat jenengan Raden Kamil.
Raden Insan sareng Raden Kamil ( kapi raka sareng kapi rai ) yuswana parantos nincak sawawa. Sumedeng buta tulang buta daging, nuju belekesenteng gede tanaga. Margi ti aalit parantos di didik, di atik ku ibu rama kana bag-bagan ka-Agamaan, neuleuman elmu Agama cepengan Jungjungan Nabi Muhammad Rasululloh SAW, anu disebat RUKUN AGAMA ( Sareat, Tarekat, Hakekat, Ma’rifat ), atuh ninggang kana babasaan Teng Manuk teng, Anak Merak kukuncungan, Uyah mah tara tees ka luhur, ieu dua nonoman teh layeut sakaresep neuleuman elmu Agama ka-Ma’rifatan, pangpangna kapi rakana Raden Insan sasat parantos pasagi pangartina. Atuh dina prakna bermasyarakat teh, istuning nyumponan tatakrama hormat tilawat ka sepuh, ka guru, ka ratu, ka wong atua karo, ajeg pamadegan, rengkuh ka papada kaula, handap asor henteu luhur pamakanan, lungguh timpuh, tapi ngaluluguan anu sifatna paguyuban gawe babarengan enggoning nyumponan kaperluan kahirupan masyarakat lingkunganana, pikeun pangan, sandang, papan, anu di imbangan ku kagiatan-kagiatan karohanian.
Masyarakat di uar, di ajak sangkan garetol ngalaksanakeun amal ibadah kana parentah Allah, oge diwisik sacara malapah gedang sangkan ngarti sarta bisa Ma’rifat ka anu marentahna. Dina hiji waktu ieu dua nonoman teh parantos caralik papayun-payun di lebet Bale Paguneman sakumaha anus ok dilasanakeun ku Ramana, seja madungdengkeun papahaman Agama Islam khususna, ngaronjatkeun sagala elmu anu kantos diwiridkeun ku Ramana.
    RADEN INSAN : Rai Kamil !....., langkung ti payun, mangga urang sasarengan nembrakeun rasa syukur ka Nu Maha Suci, Anu Murbeng Alam, Anu ngusik malikeun urang, mung ku Kawelas sareng Kaasih Manten-Na urang tiasa kieu, sehat lahir batin. Saparantos di kantun ku pun Bapa sareng Rai dikantun ku pun Paman, sakedahna urang nurut kana sagala piwejangna, neraskeun hanca garapan neuleuman Elmu Agama. Ku parantos ngantunkeunnana pun Bapa sareng pun Paman, kantun urang salaku anakna anu kedah leres-leres saban waktos munajat ka Allah SWT, supados pun Bapa sareng pun Paman tiasa mulih sirna sampurna. Margi mung du’a urang salaku anakna anu aya jaminan baris diperhatoskeun ku Nu Maha Kawasa. Sakumaha saur keterangan ‘ Yen anu baris ngadorong salah saurang anu parantos aya di Alam Akherat teh mung tilu hal :
        Elmuna anu sampurna, hartosna anu mangfaat, anu henteu diharamkeun ku Agama, anu henteu dilarang ku Nagara.
        Amalan anu Ikhlas (Hablumminalloh sareng Hablumminanas) salami jumenengna, boh amal ku elmu, ku tanaga, ku harta atawa ku budi.
        Anak anu Soleh, hartosna anak anu ngartos, yen anu tilar dunya mah parantos di tutup lawang tobatna. Ngan du’a putrana baris diperhatoskeun ku Nu Maha Kawasa. Kitu oge upami eta putrana teh leres tekad, ucap sareng lampahna.
Kumargi kitu Rai !...., upami urang nyaah ka kolot, anu dipercanten janten cukang lantaran gumelarna diri urang di Alam Dunya ieu, omat sing mupusti kana warisannana. Ari warisan anu sajatina…. Nya NGARAN anu moal pisah sareng ieu Wujud pasihan ti Gusti Allah.
Mupusti teh ….. ngaran ulah tepikeun ka diomongkeun batur sadumeh goreng ucap lampah, komo bari wujud tepikeun ka ditampiling batur mah. anu kitu hartina henteu bisa miara, mupusti warisan. Margi upami anakna cilaka, kolotna pasti kababawa. Bade tiasa ngado’akeun ka kolot kumaha ?, ari urangna lamoot kokotor, bala ku dos amah. Ari rekes ka Nu Maha Suci teh atuh urangna kedah suci heula.
    RADEN KAMIL : Hatur nuhun Kang !...., tina sagala rupi piwejangna, ngelingan ka Rai…, bilih tigebrus kanu henteu pararuguh. Mugi-mugi bae Rai.., tiasa ngadalian atawa ngelesan nafsu (kahoyong) anu mengpar tina jalan anu dipiridho ku Nu Maha Suci. Salajeungna manawi Engkang henteu kaabotan, Rai teh hoyong naroskeun sababaraha hal perkawis papahaman Elmu Agama anu kantos diwiridkeun ku pun Bapa, sakantenan etang-etang ngakurkeun sareng ngantebkeun.
    RADEN INSAN : Upami Rai…, kagungan kahoyong kitu,… pikeun Engkang mah anu teu kinteun atohna, salian ti ngakurkeun teh, oge etang-etang ngapalkeun sareng ngasah. Margi elmu teh henteu benten ti peso atawa bedog, tiasa sekeut upami sering di asah. Upami henteu diasah pasti mintul…, jadi kurang mangfaatna. Mangga !...., palebah mana…. Anu karaosna ku Rai… masih kirang paham ?
    RADEN KAMIL : Anu henteu kinten pentingna mah…. kanggo Rai teh eta perkawis PA-TAUHIDAN, hoyong anu langkung eces, pangpangna hal Iman. Margi geuning saur para Khotib, dina Netepan Jum’at, yen Iman sareng Takwa teh mangrupi RUKUN KHUTBAH dina Netepan Jum’at. Kukituna mugi Engkang keresa ngajelaskeun !.
    RADEN INSAN : Sae eta pamadegan teh Rai !..., margi Iman mah mangrupi dasar poko, upami Iman teu acan Tahkik (anteb) pasti kapercayaan teh bakal ngambang. Kieu geura :
Ari Iman teh aya 2 (dua) Tahap :
    IMAN KA NU MARENTAHNA nyaeta Percaya ka Nu Maha Suci. Ieu mah bagian kana Hakekat.
    IMANA KANA PARENTAHANNANA NU MAHA SUCI ieu mah bagian kana Sareat.
    RADEN KAMIL : Mugi dijelaskeun Iman ka Nu Marentahna, nyaeta ka Nu Maha Suci teh kumaha carana ?
    RADEN INSAN : Ari Iman ka Nu Maha Suci teh …, tegesna Eling. Tapi sahna Eling teh …, kedah Ma’rifat heula kana Dzat Sifatna Allah Ta’ala. Jadi kedah kapendak heula. Margi kumaha bade Iman-na (percayana), upami henteu acan paamprok mah. Ulah Iman ngan dina Lisan wungkul. Kitu tah… Rai !.
    RADEN KAMIL : Nuhun… parantos jelas Iman anu ka hiji mah, ayeuna kantun Iman kana Parentahanana…, kumaha maksadna ?
    RADEN INSAN : Ari Iman kana Parentahannana mah, nyaeta kedah ngalaksanakeun kana sagala rupi anu diparentahkeunnana, diantarana anu kaunggel dina Rukun Iman sareng dina Rukun Islam, anu dicontokeun ku Kanjeng Nabi Muhammad Rasululloh SAW, sarta dina Tekad – Ucap – Lampah, sing kagungan pamilih, mana anu dikedahkeun sareng mana anu diharamkeun ku Agama. Tah Jalmi anu parantos kagungan pamilih ngalaksanakeun parentahNa sareng nebihan larangan Allah Ta’ala, eta anu disebat Takwa. Ari jalmi anu Takwa teh cirina jalmi anu Iman.
    RADEN KAMIL : Ke.. punten Kang !..., kumaha ieu mah…, saupami salah sawios Jalmi anu bade Iman kana parentahNa atawa bade Takwa… sapertos bade Solat, bade Puasa, bade Munggah Haji… nanging Jasadna parantos henteu walakaya ?..., teras aya deui… bade Zakat, Sidkoh, Infak, Amal Jariah, nanging miskin malarat rosa ?. tah upami henteu tiasa ngalaksanakeun kedah ku gerak jasad…, sareng amal ku harta…, panginten eta jalmi teh henteu disebat Iman kana ParentahNa.., margi henteu aya cirina.
    RADEN INSAN : Rai…., upami anu ngagugulung Sareat wungkul mah nyakitu.., da anu kasebat ibadah Sareat mah.. ku pamolah jasad sareng sagala rupi anu katingali ku panon. Ari perkawis amal jariah mah kapan aya katangtuannana, aya iwalna pikeun anu kokoro mah. Mung perkawis Ibadah wujud ka Allah, anu mawi Iman kedah ditempuh dua-duana oge…, kedah diteleuman tur dipidamel. Tah dina palebah jasad henteu tiasa walakaya. Ari anu parantos Ma’rifat mah ka Dzat – Sifat Allah Ta’ala… henteu janten halangan Iman ka Nu Maha Suci, margi Eling anu henteu ngawaktu. Istuning saendeng-endeng, usik malik, diuk nangtung, leumpang ulah pegat ti Eling ka Manten-Na. salawasna moal pegat dugi ka hosna maot oge, da parantos ‘ WA HUWA MA’AKUM – WA HUWA MAKUNTUM ‘ , Hartosna : Siang wengi parantos ngaraos sasarengan, henteu pisah.
    RADEN KAMIL : Kang !...., kumaha upami salah sawios jalmi, ngalaksanakeun ibadah Sareat…., puguh jasad parantos teu walakaya, atuh bade ibadah Hakekat (Eling saendeng-endeng) da teu acan Ma’rifat…., kumaha tah ?
    RADEN INSAN : Nya upami kitu mah atuh KAFIRAN, engke dina maotna henteu sareng Iman. Atuh poek… jadi linglung rarasaan, Nyawa teh sasab kapidangdung.. henteu tiasa mulang ka asal. Tah kitu Rai
    RADEN KAMIL : Dina perkawis ngalaksanakeun Iman kana parentah-Na, utamina dina Hablumminalloh, eta teh panginten ngandung hartos nyembah atawa sujud ka Allah. Anu bade ditaroskeun teh …, manawi aya dasar hukumna kedah sumembah teh ?
    RADEN INSAN : Aya Dalilna Rai !...., dina Surat Thoha ayat 25 : LA ILLAHA ILLA ANNA, hartosna : Teu aya deui anu disembah kajabi Kami. Teras aya deui Dalil, Surat Al-Bayinah ayat 5 : ‘WAMA UMIRU ILA LIYA’BUDULLOHA MUKHLISINA LAHUDIN’, hartosna : Parentah nyembah ka Allah kedah ikhlas.
    RADEN KAMIL : Dupi… tadi kantos disaurkeun, yen Iman ka Nu Maha Suci teh kedah Ma’rifat heula, naha aya dasarna ?
    RADEN INSAN : Aya Hadist Nabi…., anu diriwayatkeun ku Syaidina Ali :
    ‘AWALUDINNI MA’RIFATTULLOHI’ Anu Hartosna : Awal-awalna Agama kedah terang heula ka Allah.
    ‘AWALU WAJIBUN ALAL INSAN MARIFATULLAHI BI ISTIQANI’ Anu Hartosna : Ari awalna (mimitina) kawajiban manusa nyaeta kudu nyaho ka Allah ku kayakinan anu panceug/kuat (istiqomah) nyatana anu teu umbut kalinuan teu gedag kaanginan.
    ‘WA KAMALU MA’RIFATTIHI ATASDIKU BIHI’ Anu Hartosna : Jeng ari sampurnana Ma’rifat teh nyaeta Tasdik (Sidik).
    ‘WA KAMALU TASDIK BIHI TAUHIDU’ Anu Hartosna : Ari kasampurnaan Tasdik nyaeta Tauhid.
    ‘WA KAMALU TAUHIDU BIHI AL-IKHLASULLAHU’ Anu Hartosna : Ari kasampurnaan Tauhid nyaeta Ikhlas.

Jadi Rai !...., TAUHID teh Nunggalkeun Allah, boh Dzat-Na, boh Sifat-Na, kalebet padamelanna-Na. Tegesna Jalmi anu Tauhid teh …, anu parantos tiasa misahkeun tina rurujit, nyingkirkeun laku maksiat … ngahiji kanu beresih.
    RADEN KAMIL : Perkawis Ma’rifat…, manawi henteu lepat… eta teh lebet salah sawios Rukun Agama, Rai.. masih keneh bingung, tadi disaurkeun ku Syaidina Ali : Yen sampurnana Ma’rifat teh nyaeta Sidik (Tasdik). Manawi aya katerangan anu langkung eces ?
    RADEN INSAN : Leres Rai !..., eta teh tutugna RUKUN AGAMA, (Sareat – Tarekat – Hakekat – Ma’rifat). Dijelaskeun ku Hadits Nabi :
اﻋـﺮﻓـﻜﻢ ﺒـﺮﺒـﻪ اﻋـﺮﻓـﻜﻢ ﺒـﻧـﻔـﺴـﻪ
ARAFUKUM BIRABBIHI ARAFUKUM BINAFSIHI
Artina : Jalma anu bener-bener nyaho ka Allah nyaeta anu geus lewih ngarti jeng nyaho ka dirina sorangan.
Dijelaskeun deui, ari Ma’rifat teh KASYAF. Ari Kasyaf teh nyaeta Kabukana Hakekat (anu sabenerna).
    MA’RIFATUL HAKEKATUL MAUJUDA Anu Hartosna : Kabukana sagala anu aya (Isbat) kaasup dirina.
Malah aya deui Hadits Nabi Muhammad :
    MAN SHOLATA BILA MA’RIFATIN LATASIHU SHALATUHU Anu Hartosna : Henteu sah solatna jalma, upama henteu acan Ma’rifat.
    RADEN KAMIL : Hatur nuhun Kang !..., kana katerangan-katerangan, anu henteu kinten kahartosna. Rada bray-brayan ayeuna mah. Salajengna anu bade ditaroskeun teh …nyaeta bade nyusul amanat pun Bapa nalika jumeneng…, ka Rai teh kieu : “ Omat ku hidep sing kapendak Hakekat Tasjid “. Tah kumaha eta TASJID teh kang ?
    RADEN INSAN : Upami Rai.. bade nyusul tepus HAKEKAT TASJID, hartosna Rai teh …bade napak tilas laratan Asal sareng nyusul Hakekat Netepan (Solat), oge sakaligus nyumponan Hadist Nabi anu tadi disaurkeun : ‘MAN SHOLATA BILA MA’RIFATIN LATASIHU SHALATUHU’ Anu Hartosna : Henteu sah solatna jalma, upama henteu acan Ma’rifat.
    RADEN KAMIL : Ke..kang !..., Huruf Tasjid jigjig kana Asal urang sareng kana Netepan sagala ?,…. Naha naon hubungannana ?
    RADEN INSAN : Is…. Atuh kantenan aya pakuat pakaitna mah… kieu :
Antawis Asma Allah (Jenengan) anu nganggo Tasjid, mung Lafadz Allah ( ﺍﷲ ) sareng Muhammad ( ﻤﺤـﻤﺪ ).
Cing Rai !..., emut-emut deui !..., panginten parantos didugikeun ku Tuang Rama.. perkawis Hakekat Muhammad atawa Johar Awal tea !. Kapan eta anu janten WAL AWALU (Pang Awalna) di damel ku Nu Maha Suci teh.
Ari sorotna eta Hakekat Muhammad atawa Johar Awal teh jadi Nur Muhammad (Cahaya opat rupi) :
    NARUN (CAHAYA BEREM) NGAJADI HURUF ALIP ( ﺍ ) Saren MIM ( ﻣ )
    HAWAUN (CAHAYA KONENG) NGAJADI HURUF LAM ( ﻞ ) Sareng HE ( ﺣ )
    MAUN (CAHAYA BODAS) NGAJADI HURUF LAM ( ﻞ ) Sareng MIM (ﻣ )
    TURABUN (CAHAYA HIDENG) NGAJADI HURUF HE ( ﻪ ) Sareng DAL (ﺩ )
    Ari HAKEKAT MUHAMMAD atau JOHAR AWAL janten Hakekat Tasjid ( ω )
Janten ti dinya asalna Lafadz Allah ( ﺍﷲ ) sareng Muhammad ( ﻤﺤـﻤﺪ ).
Saparantos Nu Maha Kawasa ngadamel Jalmi nyaeta Adam (Adegan Wujud), ari rupina disebat Muhammad ( ﻤﺤـﻤﺪ ). Kieu Rai ! :
    Tina SIRAH NGAJADI HURUF MIM AWAL ( ﻣ )
    Tina DADA NGAJADI HURUF HE ( ﺣ )
    Tina UDEL NGAJADI HURUF MIM AKHIR ( ﻣ )
    Tina SUKU NGAJADI HURUF DAL ( ﺩ )
Tah ieu WAL AKHIRU (pang akhirna) Muhammad teh. Panutup, oge bungkus Nur sareng Rasa. Ti dinya kakara turun tumurun ngalahirkeun Manusa dugi ka jenengan Muhammad bin Abdullah lemburna di Quraes Mekah, anu pangkatna Nabi oge salaku Rasul, anu ngagelarkeun AGAMA ISLAM, salaku Nabi Panutup. Moal aya deui Nabi Kantun Elmuna (Rukun Agama) jadi Ageuman/padoman pikeun umatna tug dugi ka kiwari. Tah kitu Rai !..., pangna nyusul-nyusul huruf Tasjid sami sareng nyusul laratan Asal Hirup Manusa. Janten :
    WAL AWALU : Pang awalna Allah teh ngadamel Hakekat Muhammad atawa Johar Awal (Sagara Hirup). Hartosna saniskara anu nyawaan (Hirup) asalna tidinya.
    WAL AKHIRU : Pang akhirna Allah ngadamel Sareat Muhammad. Rupi manusa, jadi bungkus atawa nutupan Nur sareng Rasa, oge Panutup Pangkat Nabi (Khotaman Nabiyin).
    RADEN KAMIL : Punten Kang !..., eta katerangan teh .. aya dasarna ?
    RADEN INSAN : Ieu Hadits Nabi :
ﺍﻮﻞ ﻤﺎﺧﻟﻖﺍﷲ ﻧﻮﺮﻧﺒﻴﻚ ﻴﺎ ﺠﺎﺒﺮﻮﺧﻟﻖ ﻤﻧﻪ ﺍﻷ ﺷﻴﺎﺀ ﻮﺍﻧﺖ ﻤﻦ ﺗﻟﻚ ﺍﻵ ﺷﻴﺎﺀ
AWWALUMA KHALAQALLAHU NURA NABIYYIKA YA JABIRU WA KHALAQA MINHUL-ASYYA’A WA ANTA MIN TILKAL ASYA’I,,
Artina :
Awal mula anu Alloh jadikeun nyaeta Nur Nabi Anjeun ya,, Jabir. Jeung Alloh ngajadikeun tina Nur eta, sagala sesuatu ieu, jeung Anjeun hai,,Jabir nu kamasuk tina sesuatu eta.

ﺍﻦﺍﷲ ﺧﻟﻕ ﺮﻮﺡ ﺍﻟﻧﺑﻲ ﺼﻟﻰﺍﷲﻋﻟﻴﻪ ﻮﺴﻟﻢ ﻤﻦ ﺯﺍﺗﻪ ﻮﺧﻟﻖ ﺍﻟﻌﺎﻟﻢ ﺒﺎﺀ ﺴﺮﻩ ﻤﻦ ﻧﻮﺮﻤﺤﻤﺪ ﺼﻟﻰﺍﷲﻋﻟﻴﻪ ﻮﺴﻟﻢ
INNALLAHA KHALAQA RUHANNABIYYI SHALALLAHU ‘ALAIHI WASALLAMA MIN DZATTIHI WA KHALAQAL ‘ALAMA BIASRIHI MIN NURI MUHAMMADIN SALALLAHU ALAIHI WASSALAM
Artina :
Saenyana Alloh nyiptakeun Roh Nabi Muhammad tina Dzat-Na, tuluy Alloh nyiptakeun alam, kalawan rahasiah-Na tina Nur Muhammad SAW.
    RADEN KAMIL : Samentawis… rada cekap eta katerangan teh, kapayun hoyong langkung anteb deui. Mung ayeuna hoyong diterangkeun anu pakuat pakaitna TASJID sareng NETEPAN (SHOLAT).
    RADEN INSAN : Kapan Hakekat Muhammad teh … jadi hurup TASJID dina Lafadz Allah…, sareng Takbiratul Ikhram dina Sholat.
    NURUL AHMAR/CAHAYA BEREM NGAJADI HURUF ALIP ( ﺍ ) ari Wujudna dina Sholat nyaeta NANGTUNG.
    NURUL ASHFAR/CAHAYA KONENG NGAJADI HURUF LAM ( ﻞ ) ari Wujudna dina Sholat nyaeta RUKU.
    NURUL ABYAD/CAHAYA BODAS NGAJADI HURUF LAM ( ﻞ ) ari Wujudna dina Sholat nyaeta SUJUD.
    NURUL ASWAD/CAHAYA HIDENG NGAJADI HURUF HE ( ﻪ ) ari Wujudna dina Sholat nyaeta LUNGGUH.
Jadi Rai !..., nuju Solat mah Takbiratul Ikhram, Nangtung, Ruku, Sujud, Lungguh, eta ngagambarkeun Lafadz Allah ( ﺍﷲ ) pikeun nyusul Hakekat Muhammad, Cahaya Berem, Cahaya Koneng, Cahaya Bodas, Cahaya Hideung.
Tah upami parantos pertingkah LUNGGUH (ATAHIYAT), eta mah ngagambarkeun Lafadz Muhammad ( ﻤﺤـﻤﺪ ) :
    Tina SIRAH NGAJADI HURUF MIM AWAL ( ﻣ )
    Tina DADA NGAJADI HURUF HE ( ﺣ )
    Tina UDEL NGAJADI HURUF MIM AKHIR ( ﻣ )
    Tina SUKU NGAJADI HURUF DAL (ﺩ )
Tapi henteu acan janten wujud dalil Muhammad, margi kirang Tasjid. Eta anu kedah dipilari !!!.
Rai !..., Tasjid teh mangrupa Koncina Bumi sareng Langit pikeun mukakeun LAWANG HIJAB (Pipinding) Ma’rifat ka Allah. Pikeun ngaburak, ngarakrak JAGAT SHOGIR baris nimbulkeun Lelembut Raga (Jatining Manusa).
Upami kapendak eta TASJID, engke bakal kahartos pasal Nafi Isbat.
Kitu tah Rai !..., perkawis Tasjid teh !...., mangga geura Manahan sing anteb, sareng pilari Tarekahna !!!.
Tapi ketang…, sanaos hayoh dipikiran oge kalah ka murudul rambut…, moal kapendak, upami henteu acan terang kana prak-prakan SHOLAT TAZALLI atau Sholat Da’im, padamelan Kanjeng Nabi Muhammad SAW.
Ieu teh penting kacida Rai !.., upami Wujud Manusa henteu acan ngawujud dalil Lafadz Muhammad ( ﻤﺤـﻤﺪ ), eta moal pendak sareng Allah ( ﺍﷲ ) hartosna moal Ma’rifat.
Mugi Rai.., janten uninga…, Para Rasul salaku utusan Allah ( Adam, Nuh, Ibrahim, Musa, Isa, Muhammad), diantara anu genep teh …, anu kaselir tiasa MI’RAJ mah, mung hiji nyaeta Jungjunan Nabi Muhammad Rasululloh SAW. Matenna anu kaselir ku Nu Maha Agung sina ninggal Akherat, ninggal ka ayaan Batin memeh pupus. Mantenna mah parantos uninga waktosna.
    RADEN KAMIL : Manawi aya cirina para Rasul anu henteu kaselir Mi’raj Kang !.
    RADEN INSAN : Ari cirina mah… kapan buktos dina Lafadz Jenengannana henteu nganggo Tasjidan.., salian ti Nabi Muhammad anu aya mah…, nya sami sareng Lafadz Allah, eta ciri anu dipaparin Konci kangge ngadeuheus ka Maha Suci.
Tah ayeuna urang salaku umat Nabi Muhammad Rasululloh SAW, pada kagungan waris… asal tiasa kependak Tasjidna. Carana sing Suhud milarian.., dipeser ku prihatin, tirakat, mutih… sareng disarengan ku Tekad, Ucap, Lampah anu sae. Insya Allah awal akhir baris tinekanan.
    RADEN KAMIL : Aduh hatur nuhun.. kahartos pisan eta katerangan sareng piwejang ti Engkang…, kantun Rai… milarian Tarekatna, supados kenging Koncina.
Upami anu parantos kagungan konci ku jalan Tarekat…, rupina… sami hiji jalan kana Ma’rifat. Anu bade ditaroskeun ku Rai !.., naon paedahna, atawa mangpaatna, pangna Manusa Wajib Ma’rifat ka Allah ?
    RADEN INSAN : Ari paedahna Ma’rifat teh Rai !.., nyaeta pikeun sarat SAHNA AMAL IBADAH URANG DI ALAM DUNYA, supaya yakin nyembahna, moal pegat dugi ka maot engke. Margi Rai !..., ari leresna Sumembah teh .. kedah tepung heula sareng Anu di Sembahna. Jadi tara ngaheulakeun sembah Samemeh pendak. Kitu deui.., leresna PUJI oge kedah bukti heula anu dipujina. Oge upama urang tumarima Jadi Kawula teh …, kedah tingali heula Di Gustina. Upami urang bade Kuli/Buburuh atuh kedah milari heula Dunungannana, tara ujug-ujug didamel, margi bisi henteu puguh buruhannana. Tah anu dijentrekeun di luhur teh luyu sareng Dawuhan Allah Ta’ala dina Qur’an (Surat Al-Hijir ayat 99) : WA’BUD ROBBAKA HATTA YA’TIYAKAL YAQIN, Anu hartosna : Kudu nyembah maraneh ka Panggeran maraneh sing tepi ka Yakin.
    RADEN KAMIL : Punten Kang !.., kumaha upami aya salah sawios jalmi.., henteu acan terang kana jalan-jalan ibadah sakumaha kedahna, maksad teh henteu tina ibadah Sareat heula, nanging aya kadar tiasa Ma’rifat ka Nu Maha Suci ?
    RADEN INSAN : Jalmi anu kitu langkung untung, tandana eta jalmi teh kenging Taufik (pitulung) ti Nu Maha Suci, oge hiji cirri eta Jalmi teh dihampura dosana.
Perkawis Ma’rifat mah… Rai !.., bade tina Sareat, bade tina Tarekat…, ti mana bae jalanna mah, da sanaos tina Sareat oge, ari bade ningkat kana Ma’rifat mah, tangtu nyorang heula Tarekat. Margi Tarekat mah.. pikeun ngabuktikeun Sifat-sifat Hakekat, nyaeta Dzat – Sifat – Asma, eta teh Barang Ghaib, anu tiasa ditingalina teh sanes ku Soca biasa, sakumaha saur Hadis : RU’YATULLAHI TA’ALA FIDUNYYA BI AENIL QOLBI, Anu hartosna : Ningali Sifat-sifatNa Allah di dunya ku Awasna Mata Batin/Qolbu.
Kitu Rai !..., katerangan Ma’rifat ka Allah teh, henteu dipastikeun kedah Sareat heula…, kumaha dipaparin Taufik-na ku Nu Maha Suci. Da Manten-Na anu kagungan Sifat Wenang.
    RADEN KAMIL : Perkawis hal Ma’rifat ku Rai… parantos kahartos, jadi paedahna teh :
        Mangrupi sarat pikeun Sahna Ibadah sareng Amalna, supados sampurna.
        Pikeun Ngabenteng Hawa Nafsu anu Goreng, sangkan sampurna Tekad, Ucap jeung Lampahna.
        Pikeun Lampu Kasalametan boh di Dunya, boh di Akherat. Margi sifat anu mawa salamet teh CAANG. Sedengkeun sifat anu mawa cilaka teh Poek.
Lampu (Caang) teh penting, supados lumakuna henteu tutubruk. Margi upami anu henteu acan kagungan lampu mah.., tos kantenan jalmi ma’siat, dalah anus ok getol aribadah oge sok rajeun diaradu jeung baturna, da poek tea. Kang da kana papahaman mah parantos yakin kana ieu Elmu teh kantun kumaha carana supados enggal kadugi kana Ma’rifat ?
    RADEN INSAN : Supados enggal mah, teu aya deui carana teh kedah kieu :
Pilari sing kapendak Rukun Ma’rifat, piraku ku tuang Rama teu acan diwartosan !, geuning dina Sifat 20 Allah mah Wahdaniat, oge eta teh lebet kana Sahna Maca Sahadat.
    RADEN KAMIL : Anu mana tea….. nya ?, duka henteu acan….. Duka hilap deui Kang ?
    RADEN INSAN : Eemmmh… Rai… mah……, Rukun Ma’rifat teh…. eta :
DHAT – SIFAT – ASMA – AF’AL
    RADEN KAMIL : Ooooh…. Leres… emut ayeuna mah.., anu kedah :
    Netepkeun heula Kana Dhat-na Allah Ta’alla
    Netepkeun heula Kana Sifat-na Allah Ta’alla
    Netepkeun heula Kana Asma-na Allah Ta’alla
    Netepkeun heula Kana Af’al-na Allah Ta’alla
    Kudu geus Sidik/Tasdik Ka Rasululloh


    RADEN INSAN : Nuhun atuh parantos ka emut mah. tah anu tilu Dzat – Sifat – Asma kagolong barang Gaib. Ari Gaib teh Aya tapi tanpa bukti. Manusa diwajibkeun percaya kanu Gaib. Da ceuk dalilna oge : ALLADINA YU MINUNA BIL GHOIB, Hartosna : Ari Jalma anu Iman teh anu nekadkeun, ngabenerkeun kana perkara anu Gaib.
Tapi sahna urang Iman sarta ngaku kana perkara Gaib teh, kedah yakin heula kana barang-barangna. Sedengkeun barang Gaib mah henteu katingali ku panon biasa, tapi kedah ku Gaib deui. Ari anu Gaib di Wujud Manusa teh sami nyaeta Dzat – Sifat – Asma Allah tea.
Janten ditingalina teh kedah ku Gaibna Manusa. Geuning saur Hadist oge : WALLAHU GHOIBUN AL-INSANU GHOIBUN, Hartosna : Allah teh Ghaib manusa oge Ghaib. Tah upami urang parantos Awas kana Sifat Hakekat (Dzat- Sifat – Asma), tanwande urang bisa tepi kana MA’RIFATULLOH.
Emut Rai.., ari biasa Allah teh .. tetep Jenengan. Jenengan saparantosna Isbat (Aya) lahirna manusa. Ari Dohirna Manusa teh … saparantos gulungna Dzat – Sifat – Asma – Af’al Allah. Margi eta anu opat teh… jadi Huruf Allah ( ﺍﷲ ) :
    DZAT NGAJADI HURUF ALIP ( ﺍ )
    SIFAT NGAJADI HURUF LAM AWAL ( ﻞ )
    ASMA NGAJADI HURUF LAM AKHIR ( ﻞ )
    AF’AL NGAJADI HURUF HE ( ﻪ )
Tapi sanaos jadi Huruf ALIP ( ﺍ ), LAM AWAL ( ﻞ ), LAM AKHIR ( ﻞ ), HE ( ﻪ ). Henteu acan janten Lafadz Allah, margi henteu acan kumplit sareng Tasjid ( ω ).
Ana kitu atuh…. Tasjid na teh …, Sareatna … kanyataan Manusa. Margi aya Jenengan Allah teh…. Saparantos aya Manusa.
Paingan Dawuhan Allah :
ﺍﻻﺣﻖ ﺒـﺎﻻﺣﻖ ﺍﻻﺣﻖ ﺒـﺎﻻﺣﻖ
ILLA HAQQA BILLA HAQQIN - ILLA HAQQIN BILLA HAQQA
Tegesna : ‘ MOAL AYA AING LAMUN EUWEUH MUHAMMAD (MANUSA), MOAL AYA MUHAMMAD (MANUSA) LAMUN EUWEH AING’.
Tetela ‘ Muhammad (manusa) teh henteu aya antarana sareng Allah. Sesuai numutkeun dalilna :
WA NAHNU AQRABUN ILAIHI MIN HABLIL WARID
Hartosna : Kami lewih deukeut ka maneh, sanajan dibandingkeun urat beuheung jeung beuheung maneh oge.

    RADEN KAMIL : Perkawis Jenengan Allah, saparantos ngupinkeun katerangan ti Engkang…, rada ngagebray, nanging manawi aya ibaratna…, supados langkung eces Kang !.
    RADEN INSAN : Cing urang milari conto sangkan langkung jelas.
Conto Sareatna :
Rai !..., kantos ngadangu jenengan Pamarentah ?...., manahan ku Rai..!, Kumaha Wujudna Pamarentah teh ?. Kapan sadayana oge ngangkeun yen Pamarentah teh anu pang kawasana di nagara mah.
Rai !..., ari anu disebut Pamarentah teh kedah kacumponan sarat-saratna :
    Kedah aya Presiden-na
    Kedah aya Mentri-mentri-na
    Kedah aya Rahayat-na
    Kedah aya Wilayah-na
Upami kacumponan sarat-sarat ieu, nembe sah disebut Pamarentahan. Ongkoh disebut Pamarentah… tur kawasa…, sanajan Presiden oge ari bade Ngalantik teh…, sok nyaurkeun kieu : SAYA ATAS NAMA PAMARENTAH…., tapi wujudna mah kapan henteu bisa dituduhkeun.
        Upami nuduh Pamarentah ka Presiden/Raja… kapan eta mah jelas Presiden/Raja
        Upami nuduh ka Mentri…., kapan eta mah para Mentri pembantu Presiden.
        Upami nuduh ka Rahayat…, kapan tos kantenan eta mah Rahayatna.
        Upami nuduh ka Wilayah….., kapan puguh eta mah Wilayahna.
Jadi Rai !..., Jenengan Pamarentah teh Yakin Aya, tapi Tanpa Rupa/Bukti. Pikeun ngayakinkeun Ayana …., kedah terang kana Sifat-sifatna Pamarentah nyaeta :
    Kedah terang ka Presiden
    Kedah terang ka Mentri-mentrina
    Kedah terang ka Rahayatna
    Kedah terang kana Wilayah legana Nagara.
Tah anu opat sifat ieu teh Kaliputan atawa Kapurba Wisesa ku Kakawasaan Pamarentah.
    RADEN KAMIL : Eta mah nembe conto Sareatna Kang !...., kumaha ari conto Hakekatna ?
    RADEN INSAN : Conto numutkeun Hakekatna mah kieu :
Ari basa Allah teh jenengan, cing kumaha Wujudna ?...., sami teu tiasa dituduh-tuduh, ibarat nuduh kana Pamarentah dina Sareat mah. cing ayeuna babandingannana :
    Upami nuduh kana Dzat-Na Allah, ibarat Pamarentahan…., cing naon barangna dina Diri Manusa ?
    Upami nuduh kana Sifat-Na Allah, ibarat Presiden…., cing naon barangna dina Diri Manusa ?
    Upami nuduh kana Asma-Na Allah, ibarat Mentri…., cing naon barangna dina Diri Manusa ?
    Upami nuduh kana Af’al-Na Allah, ibarat Rahayat katut Wilayahna…., cing naon barangna dina Diri Manusa ?
Upami parantos terang kana barangna eta anu opat kalawan Haqul Yakin, katingalina ku Panon Qolbu/Hate, tah… anu kitu disebat Ma’rifat ka Allah.
    RADEN KAMIL : Dupi eta kana Dzat…., naha wajib katingalina ?, kapan saur Dalil oge :
ﻠﻴﺲ ﻠﻪ ﻤـﻜﺎ ﻦ ﻭﻻ ﺰﻤﺎ ﻦ ﻓﺧﻠﻖ ﺍﻠﻤﻜﺎ ﻦ ﻭﺍﻠﺰﻤﺎ ﻦ
LAESA LAHU MAKANUN WALA ZAMANUN FAKHOLAQO MAKANAN WAL ZAMMAN
Anu hartosna : Allah teu bertempat, MantenNa anu nyiptakeun Waktu sinareng Tempat.
DHAT LAESA KAMISLIHI SAEUN…….. anu BILA HAEFIN……, BILA MAKANIN (Teu tiasa disaruakeun, henteu warna, henteu rupa, henteu imah henteu enggon). Atuh bade katingali kumaha ?
    RADEN INSAN : Henteu wajib Rai !, ningali kana Dzat-Na mah…. wajib teh terang kana Ayana bari Karasa. Ibarat kana Seneu, ningali kana Hurungna (sifatna) ari kana Panasna mah asal terang sareng Karasa sami hoyong yakin kana ayana panas, atuh kedah dirampa sifatna (hurungna) eta seneu, pasti bakal Karasa Panasna.
Kitu deui… upami urang parantos ningali kana Sifat-Na Gusti Allah, tangtu Karasa Ayana Dzat teh, sarta karaos ngaliputannana teh kana sagala Sifat-sifatNa.
Jadi Dzat anu langkung Kawasa teh da… kapan Hurung (sifatna seneu) bijilna teh ku ayana Panas. Geura buktikeun upami urang bade ngahurungkeun seneu… boh ku Kayu Api atawa Gasolin (Bensin), kapan siki Kayu Apina teh digesekeun heula kana cangkang kayu api sina panas heula. Upama parantos panas… kakara bijil Hurungna. Di dinya antara Panas sareng Hurung ngagulung jadi hiji (manunggal). Jadi Dzat sareng Sifat ngagulung.
Tah kitu Rai !..., padika Allah mah… nu ngadamel sok ngahiji sareng anu dipidamel (Jumeneng). Asal Nafi (teu bukti) jadi Isbat (aya bukti). Nafi – Isbat jadi Hiji (ngagulung). Anu mawi Lafadzna LA ILLAHA ILA ALLAH :
    LA = Kanyataan ayana Dzat
    ILLAHA = Kanyataan ayana Sifat
    ILA = Kanyataan ayana Asma
    ALLAH = Kanyataan ayana Af’al
    Gulungna NAFI = LA ILLAHA ILA
    Sedengkeun ISBAT = ALLAH
    RADEN KAMIL : Kang !..., dupi eta Dzat – Sifat – Asma – Af’al…, naon barangna dina wujud urang ?
    RADEN INSAN : Rai !... eta mah rasiah…., margi eta mah Elmu Agama Rasululloh. Ari Kanjeng Nabi Muhammad teh kapan urang Quraes, upami Rai !..., hoyong tutug eta Elmu…, atuh kedah janten urang Quraes heula. Hartosna kedah ahli ngosongkeun patuangan (tirakat/kentel peujit).
Sabar heula Rai !.., kedah nuju salse eta mah. Ayeuna mah cumponan heula bae sarat-saratna…, da engke oge kauningana teh ku rai nyalira.
    RADEN KAMIL : Kitu nya…., jadi udageun Rai.. kapayun. Atuh ayeuna mah bade digentos patarosannana, nyaeta anu disebat Hiji Asmana Allah teh naon tea Kang ?
    RADEN INSAN : Eta teh …barang Gaib keneh…, anus ok disarebat barang Ismu Dzat. Ari barangna :
    QUDRAT = NURULLOH / JAOHAR AWAL, anu ngahirupkeun Manusa.
    IRODAT = NUR MUHAMMAD, anu ngajadikeun sadayana sifat-sifat (anu ngajadi) : Paninggal, Pangrungu, Pangangseu, Pangucap.
Rai !.., Manusa teh tina Qudrat – IrodatNa Allah Ta’ala, anu mawi kedah kauninga ti ayeuna!, margi kapan kedah mulang deui kadinya. Upami urang ayeuna henteu Ma’rifat (terang) ka dinya, tangtu bakal kalangsu, ngulibek di dunya-dunya keneh.
    RADEN KAMIL : Dupi anu disebat Hiji Af’alna (dadameulannana) Allah naon nyatana ?
    RADEN INSAN : Kapan eta Wujud anu diangge ku Rai !..., naha pangrasa teh kitu eta wujud teh kenging Ibu-Rama ?. Atuh upami Ibu-Rama tariasa ngadamel Wujud Manus amah…, Dalil Lahaula wala Kuwata teh teu keuna. Pisakumahaeun teuing.. pa alus-alusna meureun nyarieun budak teh. Tah ieu Wujud teh Rai !.., ngabuktoskeun Kakawasaan sareng KersaNa Allah Ta’ala. Tapi sok sanaos Allah Kawasa oge…., kedah bae ari nganggo sabab mah, geuning saur Dalil oge : INNALLOHA A’LA KULLI SYAEIN SABABA, Hartosna : Allah ngajantenkeun sagala rupi nganggo sabab.
Nya ieu Wujud disababannana perentawisan Ibu-Rama. Jadi Ibu-Rama teh sakadar cukang lantaran. Bilih Rai !.., teu acan ngartos…, ieu wujud teh nyantel (ngahiji) kana Dzat – Sifat – Asma – Af’al. Atawa dina Lafadzna mah : ALIP ( ﺍ ), LAM AWAL ( ﻞ ), LAM AKHIR ( ﻞ ), HE ( ﻪ ). Katarik kana kanyataan Allah ( ﺍﷲ ), jadi ieu Wujud Huruf HE ( ﻪ ) dina Lafadz Allah ( ﺍﷲ ).
    RADEN KAMIL : Naha Kang ?, kapan ieu Wujud teh barang anyar ?
    RADEN INSAN : Iiih.. anyar soteh Isbat-na (ayana bukti), da tadina mah barang Nafi tea, … Nafi – Isbat jadi hiji.
    RADEN KAMIL : Upami ieu Wujud leres barang Nafi…, naha atuh sok ruksak atawa buruk di Kuburna ?
    RADEN INSAN : Tiasa bae.. buruk, bau…, upami ieu Wujud diangkeun Wujud Manusa. Rai !..., sing ngartos ieu mah sanes Wujud Manusa !, tapi Wujud bukti dadamelan Allah Ta’ala…, tempat sareng parabot pikeun nyumponan sagala karep Manusa.

Supados henteu lieur…, cing upami Rai hoyong ka Jakarta…, naha ieu Wujudna anu hoyong ka Jakarta teh ?, atawa Manusana ?.
    RADEN KAMIL : Panginten anu hoyongeun mah Manusana atawa Rasana !.
    RADEN INSAN : Tah geuning ngartos, leres Rai.. eta Rasana…. Nanging eta kahoyong Rasa teh tiasa dugi moal upami henteu disarengan ku Wujud ?
    RADEN KAMIL : Bujeng-bujeng kanu tebih… sanaos kanu caket oge…, moal tiasa upami henteu disarengan ku Wujud mah. Atuh sawangsulna panginten Wujud oge moal tiasa indit upami henteu ku Dzat – Sifat – Asma.
    RADEN INSAN : Tah di palebah dieu.. Akrobna Allah sareng Manusa teh ! Saur Hadist oge : SAGALA KAREP MANUSA, MOAL JADI LAMUN HENTEU DISARENGAN KU ALLAH. Sareng palebah dieu karaos henteu pilih kasihna Allah ka papada Manusa teh … rata pada dipasihan Wujud, mangrupa ‘ Kanyataan Af’al- Na Allah. Pikeun ngabarengan sareng ngajadikeun kana saniskara Karepna Manusa.
Cing ku Rai emut !..., kapan bukti ieu eusi Alam Dunya, boh imah gedong, kendaraan, listrik, radio, TV, katuangan, kalengkepan kasehatan, kalengkepan ibadah jsb. Eta teh teu aya lian anu kagungan Karepna mah Manusa, dijadikeunana nya ku Wujud (Af’alulloh).
Tah kitu deui Rai !.., kanggo eusina Alam Akherat oge, boh Sawarga, boh Naraka, nya ku hasil karepna manusa sareng padamelan Wujud… nuju di Alam Dunyana. Anu mawi Rai !..., da ari Allah mah Tetep Suci…, teu ngalap paedah (imblan/ngancam) ngadamelna Manusa teh, henteu bade ngaganjar henteu bade nyiksa, kasakabeh manusa oge. Palebah aya Sawarga sareng Naraka…, Allah mah mung nyadiakeun wungkul pikeun hasil karepna manusa, sareng padamelan Wujud (Af’alulloh). Kusabab kitu…, Rai sing atos-atos ngagolangkeun ieu Wujud teh da ieu teh Amal Nu Maha Suci. Ulah gagabah ngagunakeunnana !..., anggo amal ibadah bari disarengan ku soleh hate, suci ati (suci tekadna, suci ucapna, suci lampahna).
    ATI : Ulah diangge Sirik, pidik, jail, kaniaya, goring sangka, ujub, ria, takabur jeung munafek.
    BAHAM : Ulah diangge Ngumpat simuat, geureuhan, songong, sugal jsb.
    WUJUD : Ulah diangge Lampah maksiat ( 5 M) : Maling, Maen, Madon (Lacur), Mateni (Maehan batur).
Nu mawi Allah ngayakeun Kitab Al-Qur’an oge, eta pikeun Ukur-ukuran (anggeur-anggeuran) laku Manusa. Jadi Qur’an teh lain keur ngahukum batur, tapi ngahukum dirina (anu macana).
Kapan parantos diugerkeun ku “ AMALUNA AMALUKUM”.
Dina salah sawios Hadits oge dijelaskeun :
HASYIBU ANFUSYAKUM QOBLA TUHAASYABU, AWZINUU ANFUSYAKUM QOBLA AN’TUWZANUU
Anu hartosna : Hisab awak maneh (sorangan) samemeh jaga dihisab. Sarta timbang amal maneh (sorangan) samemeh jaga ditimbang.
    RADEN KAMIL : Perkawis Af’’alulloh parantos kapaham barangna ieu wujud. Tapi tadi saur Engkang ieu mah sanes ‘ Wujud Manusa’…, kapan panginten sami-sami keneh ?. upami aya bentenna … anu mana atuh Wujud Manusa anu sategesna ?
    RADEN INSAN : Kieu Rai !..., ari Wujud anu bukti mah… eta kanyataan Af’alulloh, sedengkeun Wujud Manusa anu sategesna mah Gaib. Aya tapi teu ngabukti (nyumput). Anu matak saur Hadist :
ﻮﻤﻦﺍﻋـﺮﻑ ﻧـﻔـﺴـﻪ ﻓـﻘـﺪ ﺍﻋـﺮﻑ ﺮﺒـﻪ ﻮﻤﻦ ﺍﻋـﺮﻑ ﺮﺒـﻪ ﻓـﻘـﺪ ﺠـﻬـﻳﻼ ﻧـﻔـﺴـﻪ
WAMAN AROFA NAFSAHU FAQOD AROFA ROBBAHU, WAMAN AROFA ROBBAHU FAQOD JAHILAN NAFSAHU
(Singsaha jalma anu geus nganyahokeun kadirina sorangan tangtu bakal nyaho ka Panggerannana, Samangsa-mangsa geus nyaho ka Panggerannana tangtu bakal leuwih nyaho kadirina anu bodo).
Tah geuning kedah dipilarian diri teh : Pangna kedah dipilarian oge panginten ku Buni (nyumput) margi Gaib tea. Da anu ngajentul katingali mah henteu kedah dipilarian.
Upami jalmi parantos terang kana Jatining Manusa tangtos bakal ngaraos bedana Manusa sareng Allah, bedana anu Suci sareng Anu Kotor. Tah upami parantos ngarasa kotor… tangtu kersa beberesih ( Tobat, moal ngalakukeun deui ).
    RADEN KAMIL : Euhhh… janten bentenna antawis Wujud sareng Wujud Manusa teh : Ari Wujud mah, anu bukti, mangrupi Af’alulloh, sok disarebat oge Jasad, Jasmani, Diri, Badan atawa Adam. Ieu teh mangrupi Bungkus, panginten nya Kang. Sedengkeun ari Wujud Manusa mah, atawa Jatining Manusa, sok disebat oge Rohani, mangrupi Asmaulloh. Ieu mah mangrupi eusina Jasmani. Ari barangna nyaeta : NARUN, HAWAUN, MAUN, TUROBUN. Rupina di dieu gulungna Rasa teh nya Kang !.
    RADEN INSAN : Nuhun geuning Rai !..., parantos dikersakeun Caang. Leres kitu Rai.., mung sing emut… eta nembe dua tahap. Anu satahap deui mah Sifatulloh anu gumulung sareng Dzattulloh tea, cing emut-emut !..., naon barangna ?.
    RADEN KAMIL : Ke… manawi henteu lepat…, sanes eta Kang !.... Johar Awal atawa Hakekat Muhammad atawa Bahrul Hayat (Sagara Hirup), sanes kitu Kang ?.
    RADEN INSAN : Tah… geuning parantos paham. Leres eta Rai !. Eta teh tina QODRAT – IRODAT-na Allah. Ari sorotna Bahrul Hayat (Sagara Hirup).., nya janten Hrupna Manusa atawa Roh Suci, anu ngusik malikeun urang. Engke oge Rai !.., mulih teh kedah ka dinya deui, luyu sareng Dalil : INNA LILLAHI WA INNA ILLAIHI ROJI’UN, Hartosna : Asal ti Allah, mulih deui ka Allah.
    RADEN KAMIL : Ke… Kang !..., upami urang asal ti Allah, teras urang teh ayeuna diumbarakeun di ieu Alam Dunya sakitu puluh taun lamina, engke parantos dugi kana waktosna kedah mulih deui ka Allah. Upami kitu mah atuh urang teh pisah.. patebih sareng Allah. Padahal Rai… nalika turun ti Alam Akhirat (Batin)… henteu ngaraos ngingking, ujug-ujug clok bae di Dohir (Dunya). Tapi eta saur Dalil kedah bae mulih deui ka Allah Maha Suci. Tah naon eta teh Kang… Anu mulih teh ?.
    RADEN INSAN : Kutan… Rai teh masih bingung ?. Leres …Rai … kedah mulih, nanging sanes ngingking… sapertos ti luar ka lebet bumi,…. Tapi anu Mulih teh Rasana (Nyawa), mulang deui ka asal urang keur tadi.
Cing emut- emut deui ku Rai !...., nyumponan Dalil : INNA LILLAHI (Asal ti Allah) !. Anu nembe haneut keneh diterangkeun :
Asal Hirup ti mana ?
Asal Rasa atawa Jatining Manusa ti mana ?
Asal Wujud atawa Jasmani ti mana ?
    RADEN KAMIL : Tapi… naha geuning ari umumna mah… panyileukan engke marulang teh bet …. Haroyong ka Sawarga ?, padahal saur Dalil mah : WA INNA ILLAIHI ( mulih deui ka Allah), geuning Dalilna henteu WA INNA AL-JANNAH (mulih ka Sawarga), kumaha eta Kang ?.
    RADEN INSAN : Memang aya Hadist anu nerangkeun, yen sadayana Jalmi teh ti Sawarga, hartina tina Kani’matan, tina Sahadat (Sa-Adat) waktu tadi nalika Ibu sareng Rama sapatemon Rasa. Jadi urang bade gumelar ka Alam Dunya teh kapan ngalangkungan heula Ni’mat (Sawarga).
Jadi Sawarga mah Rai !..., diangge liliwatan wungkul. Atuh dina engke urang mulang oge… nya kedah ngalangkungan deui Ni’mat (Sawarga), anu saterasna mulih deui ka Allah… ka Sagara Hirup. Da kapan ayana Ni’mat (Sawarga) teh ku aya Hirup. Hirup Allah anu Langgeung henteu kena ku ruksak.
Jadi anu mulih teh Rasana (nyawa)… Rai !.
    RADEN KAMIL : Kumaha…Kang !..., anu itikadna hoyong mulih teh mung dugi ka semet Sawarga ?
    RADEN INSAN : Iiiih… dugi ka dinya oge parantos untung, saratna oge anu kitu beuratna, sok sanaos dugi ka dinya teh hartosna mulih kana Ciptaannana Allah (Makhlukna) henteu mulih ka Nu Nyiptana ( WA INNA ILLAIHI ).
    RADEN KAMIL : Ke…Kang !... palebah Ni’mat (Sawarga) dina waktu maot, lebah mana karaosna ?.
    RADEN INSAN : Eta palebah Sakarat, kuduna … urang teh ngaraos rebu-rebu ni’mat… kedah persis anu karaos ku Ibu – Rama kapungkur nalika saresmi sapatemon. Tah Rai !, dipalebah dieu Hakekat Wat Sirotol Mustakim teh. Tegesna jalan anu bener Paturayna Nyawa sing Nepi kana Laratan Dzat – SifatNa Allah.
    RADEN KAMIL : Anu kumaha Kang !..., anu Maot… kenging kani’matan nuju Sakarat teh ?
    RADEN INSAN : Nya anu nuju di Dunyana mendakan Elmuna, nyaeta Elmu Kasampurnaan.
    RADEN KAMIL : Kumaha upami nuju di Dunyana henteu mendak sareng Elmu Kasampurnaan ?
    RADEN INSAN : Nya atuh sawangsulna tina ngaraos ni’mat…, sarebu lipet ngarasakeun kanyerian, persis anu karaos ku Ibu dina waktos harita babar atanapi ngalahirkeun. Renghap ranjug, tibubunceulik, juba, jebi, adug lajer, lurak lirik neangan jalan.. Poekeun.
    RADEN KAMIL : Tadi Engkang nyaurkeun…, yen anu mulih teh Rasana atawa Nyawana. Tah … Rasa (Nyawa) anu maot teh kamana jigna ?
    RADEN INSAN : Kieu Rai !..., pangbalikan urang teh … Pangbalikan Rasa ti Dunya mulih deui ka Rasa Kapungkur.
Pangbalikan teh aya 3 (tilu) perkawis :
    Balik ka HAKNA ADAM
    Balik ka HAKNA MUHAMMAD
    Balik ka HAKNA ALLAH
Jadi Rai !..., engke dina maot mah…, anu nangtukeun teh kumaha katerang Elmuna. Upami Elmuna (Katerangna) ngan semet tuturut munding, ibadahna luak leok, ngalakonan soteh bakat ku era ku batur, kurang suhud, kurang Haqul Yakin, muhit ukur ka barang dunya, atuh tangtu dina waktu Sakaratna eta Rasa )Nyawa). Imanna teh kana Dunya… nya … Nyawana kontak sareng barang Dunya. Upama kitu tangtu balikna ka dunya deui. (Balik ka Hakna Adam ). Eta mah kumaha pamuhitannana, kana bagong, Oray, Maung, Monyet jsb. Upami Rasana (Nyawa) kontak sareng asal Nur Muhammad, tangtu bakal nyumponan kana basa Mulang ka Asal (Balik ka Hakna Muhammad ), didieu tetep langgeung dina Ni’mat (Sawarga) tea.
Upami Rasana (Nyawana) kontak sareng Bahrul Hayat (Sagara Hirup), tangtu nyumponan kana basa Mulih ka Jati (Balik ka Hakna Allah). Mulih deui kana Rasa kapungkur, Rasa Allah tea (Rasululloh). Henteu aya naon-naon.., anging Allah anu Langgeung JumenengNa.
Kitu tah … Rai…, nyanggakeun hoyong nu mana ?
    RADEN KAMIL : Punten .. Kang !..., Rai.. rada rewel.., margi masih keneh panasaran. Anu bade ditaroskeun teh, eta Nyawa kaluarna tina Wujud teh kana naon ?.
    RADEN INSAN : Ari saur Kitab mah Rai !..., kaluarna Nyawa tina kurungan teh tina Embun-embunan.
    RADEN KAMIL : Ke.. Kang !..., upami Nyawa kaluar tina kurungan (wujud) mah… atuh panginten masih kakurungan ku wangunan Alam Dunya ?, Hartosna mulih deui kan Hakna Adam ?, upami kitu mah tetep di Alam Dunya di pangumbaraan.
    RADEN INSAN : Leres kitu Rai !..., eta teh saur Kitab…. Nyawa kaluar tina wujud ti Embun-embunan…, margi henteu kapendak jalan ka Akherat.. asal tadi. Jadi ngarasa poek, ka hijab (kapindingan) teu katembong… heug bae nyasab.
Rasana oge pasti eungap…, lila-lila mah bitu (kawas ban anu kaleuwihan teuing ngompana). Anu mawi pantes Nyawa bijil norobos tina wujud kana Embun-embunan. Anu kitu tetep dina Hakna Adam.
    RADEN KAMIL : Parantos kahartos perkawis Nyawa anu norobos tina wujud mah. Salajengna … dupi Nyawa anu sampurna ?, kumaha eta Kang ?.
    RADEN INSAN : Mungguh Nyawa anu sampurna mah… henteu kaluar.. oge henteu tetep…, da basana oge sampurna. Ari sampurna teh Seep bersih. Ibarat damar atawa lampu cempor seep minyakna, seep hurungna, seep panasna, nya pareum.. beresih teu aya sesana.
Supados langkung jelas Rai !... kieu :
Hurungna ibarat Kahayangna
Panasna ibarat Rasana
Minyakna ibarat Rohna
Sadayana seep/bersih henteu aya anu kakantun, mulih deui kana asalna nyaeta Nur Muhammad sareng ka Nur Dzat (Nurulloh).
    RADEN KAMIL : Ke… Kang !..., upami basa sampurna kitu, naha ngan seep bae ?, sapertos asalna tadi… henteu aya ngeunah sareng teu ngeunah ?.
    RADEN INSAN : Aeeehh…. Kutan henteu acan kapaham ?, ari cara kapungkur samemeh turun ka Dohir…, henteu aya ngeunah sareng henteu ngeunah mah, atuh sami sareng martabat sato…, anu henteu kabagean Sawarga sareng Naraka (Ngeunah sareng henteu ngeunah). Margi saur Dalil oge pikeun sato mah “ KUNTU TUROBA”, hartosna : Asal henteu aya jadi aya…, engke balik deui kana henteu aya. Anu mawi henteu katetepan Agama.
Benten deui sareng Manusa, kapan dina Dalilna oge “ KANJAN MAHFIAN “, Anu hartosna : tina asal teu aya, teras gumelar di Alam Dunya, engke mulang ti Dunya di sampurnakeun ganjaran sareng siksaan (Sawarga – Naraka).
Ari Ganjaran (Sawarga) disadiakeun pikeun anu maotna Sampuna, hartosna bakal nampi Ni’mat taya babandingannana. Dina Al-Qur’an : “ FIHA MATASYTAHIL ANFUSU WATALADZULI AYUNI WAANTUM FIHA KHALIDUN “, Hartosna : Sawarga teh aya sagala anu dipikahayang…, sarta kaendahan anu katingali sareng langgeung. Sedengkeun Naraka.., eta disadiakeun pikeun anu maotna henteu sampurna.., baris nampi ka teu ngeunah anu taya babandingannana.

    RADEN KAMIL : Ke…Kang !..., dupi anu nampi ganjaran sareng siksaan teh naonnana ?.
    RADEN INSAN : Kapan parantos dijelaskeun … anu mulih teh Rasa (Nyawa). Tapi kapan Rasa teh aya 3 (tilu) Rupa :
        RASA JASMANIAH (Rasa Kadunyaan)
        RASA ROHANIAH
        RASA NURANIAH (Rasa Jati).
Upami RASA JASMANI (Rasa Kadunyaan) Saperti : Rasa ngeunah, rasa teu ngeunah, rasa hayang, rasa ka keuheul, rasa kamelang jsb, parantos seep (leungit), engke bakal aya anu bijil RASA NURANI (RASA JATI). Tah eta anu baris nampi Ganjaran teh Langgeung Ni’mat.
    RADEN KAMIL : Ke…Kang !..., ari RASA JATI teh asalna ti mana ?
    RADEN INSAN : Kapan tadi disanggeumkeun… Rasa Nurani (Rasa Jati) teh sering kabulen ku Rasa Rohani sareng Rasa Jasmani (Kahoyong atawa nafsu sareng prilaku). Tah upami eta Rasa Rohani sareng Rasa Jasmani parantos seep (leungit) nya timbul deui Rasa Nurani (Rasa Jati) teh.
Pokona mah Rai !..., upami Rasa Jasmani kacandak ka Akherat (Batin), tangtu moal kenging ganjaran (Sawarga), malah sawangsulna bakal nampi siksaan (Naraka).
Rasa Jati mah bageannana Ni’mat Batin (Sawarga)
Rasa Jasmani mah bageannana Kani’matan wungkul.
    RADEN KAMIL : Kutan… aya bentenna basa Ni’mat sareng Kani’matan teh.
    RADEN INSAN : Tangtu aya bedana… ari Kani’matan mah anu ngaggo padamelan. Conto Kani’matan :
Urang resep dinu caang, kapan kedah ditingali.
Aya imah gedong endah… kapan kedah ditingali.
Sapatemon sareng bojo…. Kani’matan, kapan kedah dipidamel.
Kani’matan mah… keuna ku bosen (henteu langgeung).
Ari Ni’mat mah (Sawarga) tea… di Batin mah henteu kalawan Padamelan henteu di tuang, henteu di leueut, henteu di tingali, henteu di dangu, henteu di angseu, kapan saur Rasul oge :
FIHA MALLA’AENUN ROAT, WALLAUDZUNUN SAMI’AT, WALLA KHODORO’ALA QOLBI BASYAR
Anu hartosna : Mungguh Sawarga anu Agung teh hiji kaayaan anu henteu katingali ku soca, henteu kadangu ku cepil, henteu ka gambarkeun ku hate, henteu ku padamelan mung Ni’mat anu karaos.
    RADEN KAMIL : Upami gambaran di Dunya mah panginten…. Sawarga teh di wangun ku gedong-gedong anu arendah, katuangan anu narikmat, Widadari anu gareulis…, sakumaha kaunggeul dina Hadist.

Kumaha eta Kang ?.... yen Jalmi anu Iman, …. Misti kenging ganjaran Akherat, dipapag ku Widadari opat puluh. Panginten Widadari teh istri. Tapi teu acan nguping aya Widadari pamegetna (Widadara)……. anu baris mapag Jalmi istri anu Iman ?
    RADEN INSAN : Eta…. Mah kieu Rai !
Ka hiji Sakadar Panyingsieunan sareng Pangbibita, sangkan manusa Narurut, ngarah sieun sareng kabita. Geuning ku Hadist di sapertikeun keur di Dunya, Naraka teh seneu anu panas kacida, lir godogan timah anu hurung pitempateun jelema doraka. Atuh Sawarga tempat Jalmi anu Iman, dipapag ku Widadari sareng hal-hal anu arendah.
Ka dua Leres aya Widadari teh …, nanging eta teh Muna’if (nyilokakeun kani’matan) ganjaran ti Nu Maha Suci.
Ku urang kedah dipikir panjang sing kahartos, papay laratan Widadari teh !. Ari Widadari teh rupina istri anu gareulis. Ari istri teh kapan sifat Kasukaan Ati, kacinta, kadeudeuh, kabirahian, kani’matan pikeun di Alam Dunya.
Saurang Jalmi Iman disadiakeun 40 (opat puluh) widadari, atuh tada teuing seueurna. Eta… teh siloka Rai !..., saleresna mah … mung 4 (opat). Kieu geura anu 4 (opat) teh :
KA HIJI : Kani’matan Soca, boh ningali Jalmi, boh ningali kaendahan Alam atawa barang.
KA DUA : Kani’matan Baham, ngaraoskeun naon-naon anu di tuang.
KA TILU : Kani’matan Cepil, ngupingkeun sora, musik, lagu jsb.
KA OPAT : Kani’matan Pangambung, ngangseu anu seungit-seungit.
Tah ni’mat-ni’mat Akherat mah Rai !..., henteu karana Di Pidamel heula…, estuning ni’mat salamina. Eta tah anu mulang ka Asal … ka Sawarga Agung teh nyaeta anu Ma’rifatna ka Nur Muhammad (Hakna Muhammad).
    RADEN KAMIL : Ke.. punten… Kang !..., ari Ni’mat teh anu kumaha ?, naha aya di Dunya…. Babandingan Ni’mat di Akherat teh ?.
    RADEN INSAN : Aya Rai !...., ngan di Dunya mah sepersarebuna Ni’mat di Akherat !.
    RADEN KAMIL : Kani’matan anu mana …. Anu sapersarebuna teh ?
    RADEN INSAN : Eta… ari Rai.., Nuju Kulem tibra, geuning henteu emut kana kadunyaan, henteu emut naon-naon !, tapi sanes nuju ngimpen !. Geuning nembe sakitu oge Rasa Jasmani teh henteu kuat…. Parantos seep sama sakali, parantos leungit dunya barana, leungit bojo/caroge, leungit putra, leungit sagala…. Kasilih ku Rasa Ni’mat. Tah di dinya sidik anu nampi teh Rasa Jati.
    RADEN KAMIL : Dupi eta anu mulih ka JATI … atawa ka HAKNA ALLAH anu kumaha Kang ?.
    RADEN INSAN : Eta anu nuju di Dunyana parantos mendakan Elmuna tiasa Ma’rifat ka Hakekat Muhammad (Sagara Hirup, Nur Dzat, Nurulloh, Dzat-Sifat Allah). Sampurna mulih ka Rasa Kapungkur … nalika masih keneh janten NUR. Tiasa MULIH RASANA MALING KERSANA. Ti dinya mah… nya kumaha dikersakeunaNa … mulih deui ka SAJATINING SUWUNG (DZAT LAESA KAMISLIHI).
    RADEN KAMIL : Nembe rada bray-brayan Kang !..., teu acan pas.., manawi aya anu langkung eces ti dinya katerangannana ?
    RADEN INSAN : Upami masih bingung keneh…., cing urang ibaratkeun eta RASA DOHIR sareng RASA BATIN/AKHERAT teh. Kieu Rai :
Anu disebut ku Para Wali BAHRUL HAYAT (Sagara Hirup) teh …., anu mahi ngaliputan ka 7 Lapis Bumi, 7 Lapis Langit katut saniskara eusina, upami di Alam Dohir (Dunya) mah… ibarat SAGARA CAI atawa Laut.
Laut teh mangrupi puseur ti sakumna cai-cai anu araya di sakuliah bumi, anu aya di Walungan-walungan, di situ-situ, di kubangan-kubangan, di susukan-susukan, di balong-balong, di sawah-sawah, di sumur-sumur jsb.
Jadi Laut salaku SAGARA CAI teh mahi ngahirupkeun sakumna Makhluk saeusi Dunya. Ari Cai Laut kapan rasana teh Asin. Tah ibarat urang tadi samemeh turun ka Dunya… nuju di Sagara Hurip…. Ngancik dina Rasa Asin, nyaeta Rasa Sajati ngancik dina Rasa Poho.
Sacara ilmiah…, Cai Laut teh kasorot ku Panon Poe jadi sa’ab (menguap) teras janten Mega. Salajeungna mega jadi Mendung… teras jadi Hujan, caina ngancik di tempat-tempat sakumaha disebut diluhur. Tah ari parantos janten Cai hujan sareng parantos araya di darat mah… anu tadina Rasa Asin teh bet robah jadi henteu asin.
Jadi Rai !..., Rasa Cai Asin anu di Laut mah ibarat Rasa Batin(Akherat), ari Rasa Cai Hujan sareng anu di darat mah ibarat Rasa Dohir (Dunya), aya ngeunah sareng teu ngeunah. Cai Hujan tadi, sa keclak sewang … ibarat jadi Nyawa Jasmani (Rasa Jasmani) anu mang milyar-milyar seueurna.
Tah ibarat kitu Rai !..., kumaha jalanna ?...., sangkan eta cai anu aya dina Walungan, di Situ, di Kubangan, di Balong, di Solokan, di Sawah, di Sumur teh barisa marulang deui kana asalna… ka SAGARA CAI (Laut) ?, oge Rasana bisa balik deui kana Rasa Cai Asin.
    RADEN KAMIL : Kahartos Kang !...., ari di ibaratkeun mah. Jadi pangemut Rai.. mah panginten kieu :
        Pilari sing kapendak Jalanna (Solokannana) anu nuju ka Laut (Sagara Cai).
        Pilari Akalna…. Sangkan Caina ngocor ka Laut (Sagara Cai)
        Pilari sing kapendak Elmuna…. Sangkan Rasa Cai di darat bisa balik deui kana Rasa Cai di Laut (Sagara Cai) nyaeta Asin.

Leres kitu…. Kang ?
    RADEN INSAN : Leres kitu… Rai !. Upami henteu kapendak solokannana (Jalanna) anu brasna ka Sagara Cai (Laut), upami henteu kapendak carana caina ngocor lancar ka Puserna deui, upami henteu kapendak sangkan Rasa Cai jadi Asin deui, atuh bakal tetep kukulibeukan pungkal pengkol kalangsu di darat keneh didarat keneh, bisa-bisa engke parantos ngancik dina Kolomberan nya kotor nya barau. Nya wayahna teu tiasa mulang ka Asal. Tah eta ibaratna cicing dina Rasa Naraka.
    RADEN KAMIL : Hatur nuhun Kang !..., parantos ngartos ayeuna mah, jadi kitu kajadianana teh … bentenna Rasa Dohir (Dunya) sareng Rasa Batin (Akherat) teh. Salajengna ayeuna Rai.. teh panasaran hoyong di pasihan carana atawa milarian jalan pamulihan !.
    RADEN INSAN : Perkawis eta ma Rai !..., ulah lesot tina ukuran, tuturkeun sakumaha pituduh Dalil :
“ANTAL MAOTU QOBLAL MAOTU “.
Anu hartosna : Kedah tiasa maot samemeh maot anu sabenerna.
Margi upami henteu tiasa maot heula sajeroning hirup, engke moal terang ka Akherat.
    RADEN KAMIL : Naha ? … pangna kitu Kang ?....., teu acan ngartos Rai mah.
    RADEN INSAN : Kapan Ma’na tina eta Dalil ANTAL MAOTU QOBLAL MAOTU, teh sasat mere pituduh, yen Akherat (Batin)… asal urang teh kedah uninga heula ti ayeuna, supaya engke ulah nyasab atawa kalangsu jalan.
    RADEN KAMIL : Ke… Kang !..., anu di maksad Maot didieu teh…., naha Maot leres ?, atawa kumaha ?.
    RADEN INSAN : Kapan saur katerangan oge MAOT SAMEMEH MAOT, jadi sanes maot leres !. Maksadna teh … sing ngaraos Sakarat, sing Karaos Nyerina. Upami disorang ti ayeuna, engke dina waktosna…. Moal kasorang deui, margi sakaratna parantos seep.
    RADEN KAMIL : Emmmh… janten……ieu mah mung supaya ngarasakeun wungkul ?, manawi teh maot leres. Dupi bentenna sareng anu maot leres … kumaha tah ?
    RADEN INSAN : Kieu atuh Rai !..., aya NYAWA sareng RASA NYAWA :
Ari anu maot leres mah, Nyawana Henteu Aya, tinggal Wujudna (Af’alulloh) tea.
Ari anu dimaksad ANTAL MAOTU QOBLAL MAOTU mah… upama basa Karuhun mah KUDU BISA NGANJANG KA PAGETO. Eta teh kieu :
KA HIJI Sanes Nyawana anu henteu aya teh …, tapi Rasa Nyawana anu kedah leungit pisan. Sing tiasa hilap kana saniskara …. Kalebet kana Wujudna sorangan…. Bakating ku cengeng ka Dzat – Sifat Allah…., ningal sajeroning Ati.
KA DUA Kedah ngarasakeun Nyerina Sakarat Jalan Maot di lahir. Ngarah henteu nganteur Nafsu teuing kana kama’siatan.
Upami saur ahli-ahli Tassawuf mah kedah ngalangkungan Pintu Fana pikeun ngajugjug, sangkan dugi kana Musyahadah (Paneteup) ka Dzat Allah. Ari carana kedah ngalangkungan Panto Maot, dina hartos Maot Kahoyong (Nafsu) pikeun Awasna Qolbu.
PANTO MAOT AYA 4 (OPAT) TAHAP :
Tahap Ka I MAOT TABI’I Saur ahli Tarekat mah, dumasar kana Karunia Allah dina waktu Dzikir Qolbi. Ngawitan Hate Dzikir, tina Hate ngontak kana Baham/Letah Dzikir. Ti dinya rarasaan mimiti laleungit…, akal pikiran mimiti henteu jalan. Didieu mah QAULUHU LAFA ILA I’LALLAHU. Gerak sareng cicing salian ti Allah. Nur Illahi ngawitan tumuwuh dina jero Hate.
Tahap Ka II MAOT MA’NAWI Dumasar kana Karunia Allah, dina waktu Dzikir Latifah Ruh. Saparantos Nur illahi tumuwuh di Jero Hate, saharita Panto Batin ngawasa paninggal. Sifat ka Insanan parantos lebur…, Rasa Jasmani kasilih ku Sifat Allah anu Maha Sampurna tur Azalli. QAULUHU LA HAMMA I’LALLAHU. Henteu aya Hirup salian ti Allah.
Tahap Ka III MAOT SURI Dumasar kan Karunia Allah dina waktu Dzikir Latiful Sirri. Didieu Rasa Jasmani kasilih ku Alam Ghaib ( anu pinuh ku NUR, Cahaya ). Dawuhan Allah : NURUN ALA NURIN YAHDILLAHU LINURRIHI MAN YASYA’U. Hartosna : Cahaya luhureun cahaya, Allah maparin anugerah ku Nur-na ka saha bae anu di Kersakeun.
Tahap Ka IV MAOT HISSI Dumasar kana Karunia Allah dina waktu Dzikir Latiful Khaufi. Dina tahap ka opat ieu mangrupi tahap anu pangluhurna, nuju kana Ma’rifat. Malah dina puncak-puncakna mah ngalaman Ka-Ayaan anu heunteu acan pernah :
    Di tingali ku Soca
    Di tingali ku Cepil
    Kacipta ku Ati sanubari manusa, nyaeta : Sifat-sifat Allah anu Qodim Azalli.
Pangalaman ieu mustahil bisa dibuktikeun.., tapi bakal ngarti pikeun anu kungsi ngalaman tur anu ngarasakeun.
    RADEN KAMIL : Dupi carana kedah kumaha Kang ?....., di ajar ngaraoskeun Sakarat teh ?
    RADEN INSAN : Ari carana mah, nya ayeuna nuju Hirup… bari mengpeung jagjag waringkas keneh… kedah milari sing kapendak Elmu Sakarat.
    RADEN KAMIL : Upami parantos kapendak Elmuna…, sareng parantos nyobi ngaraosan di ajar Sakarat…, kumaha tah… engke dina waktosna Sakarat anu leres bade Maot Kang ?
    RADEN INSAN : Sahanteuna bae atuh Rai.. da parantos ngarasakeun sakitu engapna… sakitu nyerina… piraku henteu pinuh ku kasieun, pinuh ku karisi. Atuh dina sesa hirupna teh beuki ati-ati…, Tekadna…, Ucapna…., Lampahna jadi boga pamilih… mana anu nungtun kana pibeneren oge mana anu sakira mawa kana kasangsaraan. Atuh di wuwuhan ku getol ibadah (Hablumminalloh), oge amal (Hablumminanas) bari di sarengan ku rasa ikhlas (Lillahi Ta’ala)… sahanteuna sakedik-sakedik bisa meresihan dosa-dosa dirina. Upami dirina parantos bersih tina sagala kokotor, dosa anu karasa anu henteu karasa (upami saur Ahli Tassawuf mah TAKHALI ), atuh teras di eusian ku amal ibadah ( TAHALLI ) atuh engkena teh bisa lancar tiasa Awas ( TAZALLI ).
    RADEN KAMIL : Ke…Kang !..., manawi aya ngarana sareng 4 (opat) istilah nyaeta : IHROM – MI’RAJ – MUNAJAT – TUBADIL, eta kumaha hartosna sareng dimana pernahna ?
    RADEN INSAN : Eta 4 (opat) istilah teh ari hartos sareng pernahna :
    Ari SAREAT mah, di Mekah, ku anu bade MUNGGAH HAJI.
    Ari Hakekat , upami Rai !..., henteu acan ngartos… eta .. nuju SOLAT SAJATI, Kieu katerangannana :
            IHROM teh, Mimiti, peta-peta tekad seja indit, lamun Manuk mah rek ngapung.
            MI’RAJ teh, Eta parantos jung ngapung ngalayang, ninggalkeun Alam Dunya lat poho ka Alam Dohir.
            MUNAJAT teh, Parantos munggah ka Alam Batin bade dugi kanu dijugjug.
            TUBADIL teh, Parantos anjog kanu diseja, Sapaninggal Kawula Kalawan Gusti. Parantos ngancik di Kalanggeungan dina Baetulloh Suci. Baetulloh anu sajati, anu lain di kulon, di kidul, di wetan, di kaler sareng henteu keuna ku ruksak, nyaeta KIBLAT NYAWA anu sampurna.
    RADEN KAMIL : Kang !...., punten naon tea Sifatna Baetulloh anu sajati teh ?
    RADEN INSAN : Eta Rai !...., Dzat-Na Maha Suci, ari Sifat-Na teh Caang Padang narawangan atawa Johar Awal tea !. Tah… eta Rai !. Kiblat Maot wajib ku urang disungsi !..., ari hoyong PULIH KAJATI PULANG KA ASAL mah (Wa Inna Illaihi Roji’un).
    RADEN KAMIL : Kahartos Kang… perkawis istilah atawa basa IHROM, MI’RAJ, MUNAJAT, sareng TUBADIL mah…, nanging naha eta teh aya pakuat-pakaitna sareng Tazalli ?
    RADEN INSAN : Rai !... ulah lieur ku basa atawa istilah…, eta teh sami anu di sebat : TAZALLI – SOLAT KHUSUS – SOLAT DAIM – SOLAT SAJATI, malah seueur deui eta teh Solat dina TAREKAT mangrupi tingkatan tina Solat Sareat.
Ari SOLAT SAREAT mah Pertingkahna teh … ngagambarkeun Lafadz Allah ( ﺍﷲ )
Ari SOLAT TAREKAT mah Ngagambarkeun Lafadz Muhammad ( ﻤﺤـﻤﺪ ) sareng nyusul Hurup Tasjidna.
    RADEN KAMIL : Kang !...., masih lieur keneh… mugi dijelaskeun supados enggal kapaham !.
    RADEN INSAN : Nya… supados langkung jelas atuh urang wangsulan deui :



◙ PERTINGKAH SOLAT SAREAT SARENG MA’NANA
    PERTINGKAH TAKBIRATUL IKHROM
Ngagambarkeun Hurup Tasjid ( ω ) ngasalkeun tina JOHAR FARID (Cahaya Panon Poe).
    PERTINGKAH NGADEG
Ngagambarkeun Huruf ALIP ( ﺍ ) ngasalkeun tina SENEU anu ngandung 4 (opat) perkara :
        ROH IDOPI
        ROH NURANI
        ROH RAHMANI
        ROH ROHANI
Anu numuwuhkeun AJEG PAMADEGAN, wani kana bebeneran dina tangtungan sorangan NAFSUNA AMARAH.
    PERTINGKAH RUKU
Ngagambarkeun Huruf LAM AWAL ( ﻞ ) ngasalkeun tina ANGIN anu ngandung 4 (opat) perkara :
        NUFUS
        ANPAS
        TANAPAS
        NAPAS
Wijining Hurip anu numuwuhkeun RENGKUH, Ngajenan ka sasama, Sabar, Tawakal NAFSUNA LAWAMAH.
    PERTINGKAH SUJUD
Ngagambarkeun Hurup LAM AHIR ( ﻞ ) ngasalkeun tina CAI anu ngandung 4 (opat) perkara :
    ROH ROBBANI
    ROH NABATI
    ROH NAFSANI
    ROH JASMANI
Anu numuwuhkeun SUJUD HANDAP ASOR/DEPE-DEPE, Rukun hirup sauyunan NAFSUNA SAWIYAH.
    PERTINGKAH LUNGGUH
Ngagambarkeun Hurup HE ( ﻪ ) ngasalkeun tina TANEUH anu ngandung 4 (opat) perkara :
    WADI
    MADI
    MANI
    MANIKEM
Anu numuwuhkeun SABAR, Tenang, Qonaah, Tawado, sadrah sumerah, Ikhlas NAFSUNA MUTMAINAH.
Tah upami parantos pertingkah LUNGGUH (ATAHIYAT), eta mah ngagambarkeun Lafadz Muhammad ( ﻤﺤـﻤﺪ ) :
Didieu mah sing tiasa ical RASA JASMANI atawa leungit RASA DUNYA, malah Diri sakujur oge henteu inget…, istuning husu… cengeng… ka Nu Maha Suci. Lami-lami Rasa Jasmani kasilih ku Rasa Jati (NUR MUHAMMAD). Malah upami kenging Ridho sareng di kersakeun.., tangtos tiasa Ningali DZAT – SIFAT ALLAH (Hakekat Muhammad atawa Tasjid ( ω ) anu kaya EMAS sinangling ).
Geuning Dawuhan Allah (QS. Ar-Rahman : 26-27) :
    KULLU MAN ALAIHA FANIN WA YABQO WAJHU ROBBIKA DZUL JALALI WAL IKROM. Anu hartosna : Saban Jalmi bakal binasa atawa Fana (Leungit). Sedengkeun Dzat Allah tetep langgeung, kagungan Sifat Sampurna sareng Maha Agung.
    KULLU SYAI’IN HAALIKUN ILLA WAJHAHU, Anu hartosna : Sagala sesuatu leungit sirna tur ancur teaya arti, iwalti Dzat-Na. (QS. Al-Qoshos : 88).
    MAA INDAKUM YANFADU WAMAA INDALLAHI BAQIN, Anu hartosna : Naon anu aya di aranjeun bakal ancur, jeung naon anu aya di Allah langgeung abadi. (QS. An-Nahl : 96).
    Atuh dina Kitab Iqadzul Himan, Ahli-ahli Tasawwuf nyaurkeun : MAN RO’ALHAQQO TA’ALA GHOBA ANAFSIHI WA MAN RO’A NAFSAHU HUJIBA ANNILOHI “
Anu hartosna : Saha-saha anu ningali Dzat Allah…, pasti FANA (Leungit) dirina. Sawangsulna, saha-saha anu masih keneh ningali dirina…, pasti ka HIJAB (Kapindingan) ka Dzat Allah.
Tah Rai !..., upami parantos tiasa leungit RASA KADUNYAAN, RASA JASMANI, nembe bakal ngartos kana NAFI – ISBAT.
    RADEN KAMIL : Kumaha pereleannana NAFI – ISBAT teh Kang ?
    RADEN INSAN : Ari Allah teh Rai !..., NAFI – ISBAT, kapan padika Allah mah benten sareng Manusa, Allah anu ngadamel… MantenNa anu Jumeneng. Ari Manusa mah … pisah sareng hasil padamelannana.
Allah teh asal NAFI (Ghaib teu ngajirim), jadi ISBAT (Aya bukti).
Tah ISBAT-NAFI janten Ngahiji ngagulung. Anu mawi Lafadz “ LAA ILLAHA ILA ALLAH :
    LAA Kanyataan Ayana DZAT
    ILLAHA Kanyataan Ayana SIFAT
    ILLA Kanyataan Ayana ASMA
    ALLAH Kanyataan Ayana AF’AL


Ieu teh Tileum-Timbul. Upami nuju NAFI (Rohani anu timbul)… atuh ISBAT-na kedah Tilem (Rasa Jasmani tilem).
    RADEN KAMIL : Hatur nuhun Kang !..., Rai parantos dipasihan katerangan anu marundel… di antawisna anu disebat Solat Sareat sareng ma’nana, atuh Solat Tarekat sareng ma’nana malah disebat oge Solat Tazalli, anu hartosna Awas. Cing Kang !..., manawi aya dasarna ?, sareng manawi aya tahapannana perkawis Tazalli teh ?
    RADEN INSAN : Atuh kantenan aya mah…, boh dasar hukumna boh tahapannana. Kieu geura :
Dasarna Dalil (Surat Al-Araf 143) :
FALAMMA TAJALLA ROBBUHU LIL JABALI JA’ALLAHU DAKKAN WAHORO MUSA SO’IQON
Artina :
Waktos awas ka Gunung…., kajadian gunung ancur, sareng Nabi Musa jadi kapiuhan.
Ma’na tina Dalil di luhur, nalika Nabi Musa parantos FANA DIRINA (disebat kapiuhan)… nembe TAZALLI (Awas) ka Dzat – Sifat Allah Ta’ala.
Ari TAHAPAN-TAHAPAN TAZALLI, eta aya 4 (opat) tahap :
    TAZALLI AF’AL
Nyaeta leungitna Gerak/Padamelan, kasilih ku timbulna Gerak Allah Ta’ala. Dalilna : WALLAHU KHOLAQOKUM WAMA TA’MALUN, Hartosna : Jeung Allah anu ngajadikeun maneh katut naon-naon anu ku maneh dipigawe.
    TAZALLI ASMA
Nyaeta leungitna ingetan kana dirina, sareng bebas tina sifat-sifat (bukti-bukti anu anyar), tina RASA JASMANI, saterasna lebet kana kalanggeungan Allah Ta’ala. Sategesna henteu aya anu katingali, kajabi kabukana NUR ILAHI dina kaayaan anu biasa, jadi parantos aya di ALAM BATIN.
    TAZALLI SIFAT
Nyaeta SIFAT AL-HAQU TA’ALA nyilih SIFAT INSANI. Tazalli-na Allah ka mahklukna mangrupi Karunia MantenNa.
    TAZALLI DZAT
Nyaeta WUJUD MUTLAK, manunggalna Kawula lan Gustina anu langgeung DZATTULLOH. Dalilna : LA MAUJUDA ‘ALALI’ TAQI’I ILALLAHU, Hartosna : Teu aya Wujud sacara Mutlak, kajabi Dzat Allah. Di dieu parantos nembus Qolbu ku NUR = CAHAYA. Waktos eta… Qolbu teh CAANG… kauninga rasiah karunia sareng RAHMAT ALLAH TA’ALA.

Tah kitu Rai !..., Tahapan-tahapan TAZALLI sareng ma’nana !. Kumaha tiasa kapaham ?
    RADEN KAMIL : Alhamdulillah Kang !..., rada ngagebray perkawis Tazalli mah. mung eta perkawis Paninggal Qolbu, kumaha eta teh ?
    RADEN INSAN : Ari Paninggal Qolbu teh disebatna AL-BASHIRAH atanapi disebat oge PANON BATIN. Sifatna teh kieu : “ NINGAL DINA WUJUD FIKIRAN, TANGKEPAN AKAL” :
        Gancang ngarti kana hiji masalah
        Mangrupi ILHAM, ujug-ujug jelas dina jero Qolbu/Hate, hartina ningal anu Qodim Al-Kholiq.
Jadi sing saha anu leuwih kawasa Paningal Qolbuna/Hatena batan paningal panon.., nya paningal Hatena teh tiasa noropong wujud… tangkepan akal pikiran, rahasiah-rahasiah Batin sareng hal-hal gaib. Tah Jalmi anu kitu disebat Arif (Ahli Ma’rifat). Hartosna parantos ningal Dzat – Sifat Allah ku paningal Qolbu/Hatena, sakumaha kasauran Syaidina Ali r.a. : “ ROAETU ROBBI BIAENIL QOLBI FAQUNTU LASYAKKA A’NTA-ANTA”, Anu Hartosna : Katingal Allah ku Paningal Hate/Qolbu kuring, sarta kuring nyarita…, moal salah deui nya Salira Allah.
Ari TAHAPAN-TAHAPAN PANINGAL QOLBU/HATE, aya sababara tahapan di antarana kieu :
    Kalangkan Qolbu/Hate, disebat NURUL AKLI atawa ILMU YAKIN
Elmu Yakin nyaeta kayakinan anu timbul saenggeus ayana katerangan tina dalil
ﻋـﻠـﻢﺍﻠـﻴـﻘـﻴﻦ ﺍﻠﺬﻯ ﻫـﻮﻤـﻌﺮﻓـﺗـﻪ ﺗـﻌﻼ ﺒـﺎ ﻠﺒﺮﺍﻫـﻴﻦ
Artina : Ilmu Yakin nyaeta Ma’rifat ka Allah Ta’ala kalawan sababaraha dalil.
    Paningal Qolbu/Hate, disebat NURUL ILMU atawa AINUL YAKIN
Elmu Ainul Yakin nyaeta kayakinan anu di dasarkeun kanyataan jeung pembuktian.
ﻮﻤﺷﺎﻫﺪ ﺗـﻪ ﺗـﻌﺎﻻ ﻗـﺒﻞ ﻜﻞ ﺷﻰ ﻮﻫـﻮﺍﻠﻤﺴـﻤﻰﻋـﻧﺪﻫﻢ ﺒﺎﻠﻤﻌﺎﻴـﻧـﺔ
Artina :
Musyahadah ka Allah Ta’ala samemeh nyaksikeun sagala sesuatu anu nurutkeun para Arif disebut Mu’ayanah (Kenyataan/pembuktian).
    Hakekat Paningal Qolbu/Hate, disebat NURUL HAQ atawa HAQUL YAKIN
Haqqul Yakin nyaeta keyakinan anu sabenerna
ﺤﻖ ﺍﻠﻴـﻘـﻴـﻦﻫـﻮﻤﺷـﺎﻫـﺪ ﺗـﻪ ﺗـﻌﺎﻻ ﻓﻰ ﻜﻞ ﺷﻰ
ﺒـﺎﻻﺤﻠﻮﻞ ﻮﺍﺗـﺤﺎﺪ ﻮﺍﻧـﻔـﺼﺎﻞ ﻮﻻ ﺍﺗﺼﺎﻞ
Artina :
Haqqul yakin nyaeta musyahadah ka Allah SWT, dilebeut segala sesuatu tanpa Hulul (bersatu), tanpa Ittihad (terpadu), tanpa Ittishol (bersambung) jeung tanpa Infishol (berhubung-hubungan).

Upami parantos leungit karagu-raguan, saterasna leungit SIFAT WUJUD DIRI, parantos leungit Rasa Jasmani, nya saharita tiasa ningal Dzat-Sifat Allah…ku Kersaning Allah. Ari satungtung masih keneh ningali sifat-sifat ka Dunya sareng Rasa Jasmani mah…, henteu acan tiasa nguninga Dzat – Sifat Allah, numutkeun dalilna oge : “ WA ‘ANNALLOHA MAHALUNA’N TASYHADU MAAHU SIWAHU “, Hartosna : Mustahil urang bisa ningali Allah bareng jeung Wujud sejen.
Hakekatna : Upami sifat-sifat anu anyar parantos NAFI (Leungit)… waktu eta ISBAT-na (Hadirna) anu QODIM nyaeta Dzat – Sifat Maha Suci. Dalilna : KULLU SYAEIN KHALIKUN I’LLA WAJHAHU, Hartosna : Sagala hal ngalaman ruksak, kajaba Dzat Allah anu BAQO (Langgeung).
Tah kitu Rai !..., perkawis Paningal Qolbu/Hate teh.
    RADEN KAMIL : Punten Kang !...., kumargi dina seuh-seuhanna mah geuning kana NUR…, malahan tadi disebat-sebat seueur rupina…, mugi Engkang… tiasa ngajelaskeun perkawis NUR anu langkung eces !.
    RADEN INSAN : Euhh… Rai teh masih keneh teu acan jelas perkawis NUR, kieu geura Rai !.... :
Dina Al-Qur’an Surat An-Nur ayat 35, dijelaskeun :
“ALLAAHU NUURUSSAMAAWAATI WAL’ARDHI
MATSALU NUURIHII KAMISYKAATIN FIIHAA MISHBAAHUN
‘ALMISHBAAHU FIIZU JAAJATIN. A’ZZUJAAJATU KA’ANNAHAA
KAWKABUN DURRIYUN YYUUQADU MIN SYAJARATIN
MMUBAARAKATIN ZAYTUUNATIN’LLAASYARQIYYATIN
WALAA GHARBIYYATIN YYAKAADU ZAYTUHAA YUDHII’U WALAW
LAM TAMSHASHU NAARUN. NUURUN ALAA NUURIN.
YAHDILLAAHU LI NUURIHII MAN YYASYAA’U.
WA YADHRIBU ‘LLAAHU ‘AMTSAALA LINNAASI
WA LLAAHU BIKULLI SYAI’IN ALIMUN //.
Q.S (24) AN-NUR : 35
Anu Hartosna :
Allah masihan NUR (Cahaya) ka Langit sareng Bumi. Cahaya Allah teh ibarat dina hiji LIANG anu henteu tembus. Dijerona aya Lampu gede, aya sajeroeun kaca.. lir Bintang anu Cahayana kawas mutiara. Anu di hurungkeunnana teh ku minyak tina tangkal anu ageung berkahna nyaeta Tangkal Zaitun. Minyakna oge parantos Caang sanajan henteu disengeut. Anu jadina teh henteu di Beulah wetan, henteu di Beulah kulon. Cahaya anu manglapis-lapis NURUN ALA NURIN. Allah ngabingbing kana CahayaNa ka saha bae anu Dikeresakeun. Allah ngajantenkeun conto-conto pikeun manusa, sarta Allah Maha Uninga kana saniskara.

Oge salah sawios Hadist Nabi anu diriwayatkeun ku Ibnu Mas’ud r.a, : Nabi ngadawuh : DI SISI ALLAH MARANEH EUWEUH BEURANG EUWEUH PEUTING, SEDENGKEUN CAHAYA NU LANGIT, NUR BUMI….nyaeta Nur Cahaya Dzat – Sifat Allah.
Salajeungna dina Shahikul Muslim, anu diriwayatkeun ku Abi Zarrin, Mantena nyaurkeun : KURING NAROS KA RASULULLOH…, NGAWALERNA KIEU : KURING NINGALI “ NUR ‘.
Aya deui anu diriwayatkeun ku Abi Said :
ANA’BI SAIDIN QOOLA, QOLA RASULULLOHI TTAQU FIRASATAL MU’MININ FAINNAHU YUNDURU BI NURILLAHI TA’ALA.
Hartosna :
Pikasieun Firasat urang Mu’min, sabab sabenerna maranehna ningali ku pitulung NUR CAHAYA ALLAH.
Tina Kitab Qusyairiah :
AL-KANNANI YAQULU : AL-FIRASATU MUKASYAFATU AL-YAQINI WA MU’AAYANATUL GHAIBI WA HUWA MIN MAQOMATIL IMAN.
Hartosna :
Al-Kannani sasauran : Firasat, nyaeta Mukasyafatul Yaqin (Nyaeta kabukana tirai/dingding kulantaran kayakinannana). Jeung Mu’ayatul Ghaib (nyatana hal-hal nu Ghaib). Jeung hal eta nyaeta sabagian tina tingkat Ka-Imanan.
Rasululloh SAW. Bersabda :
AN SYA’IDI AL-KHUDRY RA QOOLA : QOLA RASULULLOHI SALLAHU ALAIHI WASSALAM I’TAQUU FIRASATAL MU’MINI INNAHU YANDHURU BI NURILLAHI AZA WAJALLA
Hartosna :
Ti Said Al-Khudry r.a. anjeuna nyaurkeun : Rasululloh nyaurkeun “ Ati-ati kana Firasat Jalmi anu ber-Iman, sabab saenyana manehna tiasa ningal kalawan Nur Allah Azza Wa Jalla.
Ari NUR teh salah sawios Jenengan Allah dina Asmaul Husna. Allah ngangkeun WujudNa NUR. MantenNa ngajantenkeun KitabNa NUR, RasulNa NUR, sareng AgamaNa NUR.
An-NUR… nyaeta titik-titik (cecek-cecek) anu aya dina JERO QOLBU/HATE Jalma. Ku eta NUR… ngalantarankeun bisa uninga mana anu HAQ (Bener) sareng mana anu BATHIL (Salah), anu asalna nyaeta TAQWA.
Peryogi kauninga ku Rai !...., kieu :
Boh di Alam Semesta (Alam Kabir), boh dina Alam Wujud (Alam Sagir) mangrupi NUR LAHIRIAH, nyaeta : Nur Panon Poe, Nur Bulan, Nur Bintang. Di Alam Malakut (Gaib), mangrupi NUR BATINIAH, anu dibagi 3 (tilu) bagian nyaeta :
    NUR ILMU
yaeta kawas BENTANG, kakuatannana bisa katingali di waktu peuting, anu poek, sarta bisa ningali dina perkara-perkara Akhirat (Gaib).
    NUR MA’ANI
Nyaeta kawas BULAN, kakuatannana bisa ningali di Tungtung Tauhid sareng bisa ningali (ngintip) ka Dzat Allah.
    NUR MA’RIFAT
Nyaeta kawas PANON POE, kakuatannana bisa ningali di Tungtung Tafrid (Katunggalan Allah), sareng bisa nguatan kayakinan sarta nyaangan enggoning
Pikeun jelasna mah kieu Rai !.... :
Ari NUR ELMU teh Nnyaeta NUR CAHAYA PANON, Nur anu tiasa ningali anu bukti-bukti wungkul. Ieu mah aya disaban jalma malah di sato oge aya.
Ari NUR MA’ANI teh Nyaeta NUR CAHAYA QOLBU/HATE, Nur anu ngandung harti bisa ngajelaskeun Nangkeup Perasaan Akal Pikiran (pipikiran asa cararaang).
Ari NUR MA’RIFAT teh Nyaeta Elmu anu Haqiqi, tiasa ningali kana Dzat-SifatNa Allah Ta’ala.
Salajeungna ari gunana NUR pikeun Nyaangan ngungkap tina hakekat sagala hal pikiran nguninga mana anu bener mana anu salah.
Ari gunana PANON QOLBU/HATE, pikeun Hikmah (ningali bebeneran anu hakiki). Ari gunana QOLBU/HATE, pikeun taat sareng ngalanggar, pikeun ngaku sareng ingkar.
Dawuhan Allah :
FAMAN SYAROHALLOHU SYODROHU LIL’ISLAMI FAHUWA ALA NURIN MIN ROBBIHI
Hartosna : Saha-saha anu di Caangan ku Allah kana Hatena pikeun Islam, eta Jalma kenging pancaran Nur Cahaya. Eta pisan anu nganteur hate ka Hadirat Allah anu Maha Gaib.
Tah kitu ngeunaan NUR mah Rai !..., kirang langkungna mah… mugi Rai tiasa nangkep … dipasihan Nur Cahaya ku Allah Nu Maha Suci.
    RADEN KAMIL : Kang sagala rupi katerangan di Engkang teh istuning mangrupi Elmu anu henteu kinten munelna kanggo ukur-ukuran sareng nyampurnakeun modal ti Allah Ta’ala sangkan Rai, henteu mubadir Hirup di umbarakeun di Alam Dunya ieu. Nanging Kang !..., panginten tina sajarah Elmu katerangan anu sakitu seueurna teh dina bab Elmu Agama. Panginten aya gurat badagna. Anu pang pentingna kedah dilaksanakeun. Mugi Engkang tiasa masihan wewengan.
    RADEN INSAN : Leres kitu Rai !..., moal benten urang sakola … kapan rupi-rupi pelajaran… nanging ari anu di angge sapopoe mah geuning mung…. Paling-paling dua tilu pelajaran bae.
Sareng deui da Elmu mah moal seep-seep, geuning aya katerangan : UPAMA TEA MAH ELMU ALLAH BADE DI BUKUKEUN. MANGSINA/TINTANA SA LAUT, TERAS KERTASNA DANGDAUNAN ANU AYA DI IEU ALAM DUNYA…. KALAH KA SEEP MANGSINA SARENG DANGDAUNANNANA BATAN SEEP ELMUNA.
Anu mawi geuning sok di silibkeun ku Tangkal Tiwu dina salah sahiji kagiatan salametan, da buktina kapan Tiwu mah tara dituang bukuna, tapi sari patina /amisna tiwu. Ku kituna… cing urang pilari Sari Patina tina ieu LAYANG MUSLIMIN MUSLIMAT oge… kieu Rai !.... :
Kedah emut kana : PAMIANGAN – PAGELARAN – PAMULIHAN.
◙ PAMIANGAN ( INNA LILLAHI )
Kedah didasaran ku Iman ka Nu Marentahna. Sing dugi ka Ma’rifat ka MantenNa. Upami parantos Ma’rifat hartosna urang tiasa nga-Haqul Yakinkeun kana Dalil : INNA LILLAHI, Asal ti Alam Ahadiat (Dzat) - Alam Wahdat (Sifat) – Alam Wahidiat (Asma). Ieu kedah kapendak ka uninga ti ayeuna !...., margi eta teh Asal Pamiangan urang…, anu tangtuna oge KIBLAT PANGBALIKAN URANG.
◙ PAGELARAN
Dina mangsa gumelar di Pangumbaraan mah salian urang kedah Iman kanu Marentahna teh … oge kedah disarengan ku Iman kana Parentahannana. Sing tumut, taat kana ukuran-ukuran jeung katangtuan-katangtuan, sajeroning urang rumingkang di : Alam Arwah – Alam Ajsam – Alam Misal (Elmu Ma’rifat ka Asal) – Alam Insan Kamil (Manusa Sampurna). Ieu Alam anu opat dina Pagelaran teh mangrupa Af’al-Na Allah Ta’ala.
Sajeroning di umbarakeun teh …, Diri urang kedah di eusian ku :
    Elmu Pengetahuan sareng Elmu Teknologi (IPTEK).
    Elmu Rasululloh … ku RUKUN AGAMA (Sareat – Tarekat – Hakekat – Ma’rifat).
    Iman tur Taqwa (IMTAQ).
TAKHALLI Ngosongkeun tina Tekad – Ucap – Lampah anu goreng, anu ngarugikeun batur, anu ngaruksak tur nyilakakeun batur. (Nafsu Amarah, Lowamah, Sawiyah).
Hadas Leutik : Tekad (Hate) ulah aya : Sirik pidik jail kaniaya, goring sangka, ujub, ria, takabur jeung munapek.
Ucap (Baham) ulah aya bohong, ngupat simuat, mitnah, gureuhan, cawadan, openan, songong, sugal jeung garihal.
Lampah (Wujud) ulah 5M, Maen, Mabok, Maling, Madon (lacur), Mateni (Maehan).
TAHALLI Upama wujud urang parantos kosong atawa bersih tina kokotor (dosa), tinggal diseusian ku Tekad – Ucap – Lampah anu hade (Nafsu Mutmainah). Husyu ibadah : Solat Sareat, Solat Tarekat (Solat Husus), Solat Da’im (khususil khusus = Saendeng-endeng).
Amalna : Sopan santun, hormat ka Sepuh, ka Guru, ka Ratu (Pamarentah), bear budi, someah hade kasemah, berehan.
TAZALLI Kumargi Diri (Wujud) urang parantos kosong, bersih tina dosa-dosa, nyingray Hijab (pipinding)…, atuh molongpong Panon Qolbu tiasa Awas ka NUR MUHAMMAD atuh ka beh dituna NURULLOH (JOHAR AWAL).
◙ PAMULIHAN
Tah dina Pamulihan oge, upami urang tiasa ajeg ngalaksanakeun TAKHALLI – TAHALLI – TAZALLI, insya Allah tiasa nyumponan Dalil : WA INNA ILLAIHI ROJI’UN. Kieu ari blakna mah :
    LEBUR BADAN Jadi NYAWA (RASA JASMANI)
    LEBUR NYAWA Jadi RASA (RASA ROHANI = Narun, Hawaun, Ma’un, Turabbun atawa NUR MUHAMMAD). Ieu mah disebut PULANG KA ASAL, ngaraos NI’MAT (SAWARGA).
    LEBUR RASA Jadi CAHAYA (RASA NURANI ) = Nurulloh, Johar Awal, Hakekat Muhammad (Sagara Hirup).
    LEBUR CAHAYA, Mulih RASANA maring DZATTULLOH, SIRNA MARING KERSANA…ALAM SUWUNG (Dzat Laesa Kamislihi Syaeun). Ieu anu disebut PULIH KA JATI.
Ieu pisan Rai !..., Kiblat Pamulihan… anu jadi panyileukan tur udagan sarerea.
    RADEN KAMIL : Hatur nuhun parantos kahartos perkawis papahaman ti kawit Pamiangan, teras Pagelaran, atuh dipungkas ku Pamulihan.
Tah ayeuna mah…, mugi pang nuduhkeun… upami Kiblat Pamulihan Rai..! hoyong ka dinya, kedah ka mana ?, sareng kedah kumaha ?.
    RADEN INSAN : Ari kendaraan teh nyaeta TAREKAT. Seueur .. tinggal milih mana anu sakinten enggal dugi. Bade “ TAREKAT QODARIAH, TAREKAT NAKSYABANDIAH, TAREKAT MUHAMMADIAH, TAREKAT ANFASIAH, TAREKAT JUJIAH, TAREKAT KAMALIAH, atawa TAREKAT HAQ MALIAH jsb.
Engke Rai !...., baris dipasihan katerangan sareng cara-cara sakumaha mistina ti Guru Tuduh, anu nuduhkeun pikeun tepang sareng Guru Mursid (Sajatining Guru = Guru Batin).
Tah…Rai…, kanyaah, ka asih Engkang…. Mangrupi PAPAHAMAN ELMU AGAMA, bawiraos parantos ngawengku kana sasaran-sasaran udagan anu janten panyileukan urang. Kantun…, naha Rai !..., kenging TAUFIK HIDAYAH aya jorojoy manah… hoyong nyusul Konci Pamuka Lawang anu aya di Guru Tuduh tea.
CAG !....., URANG CEKAPKEUN DUGI KADIEU.
                                                     
                                           ---- 00000 TAMAT 00000 ----